Kabiny: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Kabin | |dopełniacz wsi = Kabin | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Kabiny.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kabiny. Kaplica z XIX wieku | + | |opis zdjęcia = Kabiny. Kaplica z XIX wieku.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Kabiny ''' (niem. ''Kabienen'') – | + | ''' Kabiny ''' (niem. ''Kabienen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Kolno (gmina wiejska)| gminie Kolno]]. |
| − | W latach | + | W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
| − | + | Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 305 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krystyna Krasuska]]<ref> [http://bip-kolno.sprint.com.pl/article/solectwa_gminy_kolno/index.php/id_item_tree/a8f4b0431ad0616b2779ac014566a79f/expand/a8f4b0431ad0616b2779ac014566a79f/ Strona Urzędu Gminy Kolno] [18.12.2013]</ref>. | |
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 11 km na południowy zachód od [[Reszel]] oraz 5,5 km od [[Jezioro Mutek| | + | Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 11 km na południowy zachód od [[Reszel|Reszla]] oraz 5,5 km od jeziora [[Jezioro Mutek| Mutek]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
Niemiecka nazwa wsi wywodzi się bezpośrednio z języka pruskiego. | Niemiecka nazwa wsi wywodzi się bezpośrednio z języka pruskiego. | ||
| − | Przywilej lokacyjny dla wsi został wystawiony 8 maja 1359 roku przez biskupa [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Odbiorcami dokumentu byli pruscy bracia | + | Przywilej lokacyjny dla wsi został wystawiony 8 maja 1359 roku przez biskupa [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Odbiorcami dokumentu byli [[Prusowie |pruscy]] bracia: Herman, Janusz, Mikołaj, Henryk i Tideman. Otrzymali 77 [[Włóka |włók]] ziemi na pruskim polu osadniczym zwanym ''Trutelauken''. Wieś początkowo była zwana ''Rynow''. Po jakimś czasie pojawiła się wersja ''Cabyn''. Kabiny były pruską wsią służebną – jedną z wielu – ciągnących się od jeziora [[Jezioro Dadaj|Dadaj]] w kierunku północnym, aż do współczesnych granic wsi [[Łężany]]. Na przełomie XV i XVI wieku [[Prawo pruskie|prawo pruskie]] zostało zastąpione przez [[Prawo chełmińskie |prawo chełmińskie]]. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] w latach 1519–1521 nie udało się uniknąć zniszczeń wsi. Spustoszona miejscowość częściowo się wyludniła. W tym czasie odłogiem leżał obszar obejmujący 43 włóki czynszowe. Do 1533 roku zagospodarowano jedynie 4 włóki ziemi. Ponowną próbę kolonizacji Kabin podjął biskup [[lkwim: Marcin Kromer| Marcin Kromer]]. W 1583 roku nadał on niejakiemu [[Wojciech Mazanek |Wojciechowi Mazankowi]] przywilej na założenie karczmy, natomiast [[Zachariasz Wartenburski|Zachariaszowi Wartenburskiemu]] nadał młyn. W 1586 roku Kabiny były całkowicie zagospodarowane. W 1614 roku ówczesny sołtys [[Jerzy Dukat]] otrzymał parcelę celem założenia drugiej karczmy we wsi. Jeden z tych przybytków uległ jednak zniszczeniu w czasie [[Wojna północna| wojny północnej]]. Kabiny z pewnością padły ofiarą epidemii dżumy pustoszącej [[Prusy]] w latach 1709–1711. W 1783 roku Kabiny składały się z 71 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 122 dzieci, z którymi pracowało 2 nauczycieli. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] wieś została zasiedlona przez polskich osadników. |
| + | |||
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1820 | + | *1820 r. – 438 osób |
| − | 1848 | + | *1848 r. – 626 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 765 osób |
| − | |||
== Religia == | == Religia == | ||
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Trzech Króli w Kolnie |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Trzech Króli w Kolnie |parafii rzymskokatolickiej w Kolnie]]. Nabożeństwa odbywają się w [[Kaplica pw. Matki Boskiej Różańcowej w Kabinach |kaplicy filialnej pw. Matki Boskiej Różańcowej w Kabinach]]. Wierni kościoła greckokatolickiego z tej miejscowości należą do [[Parafia greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu |parafii w Reszlu]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 65 km – przebieg trasy: [[Biskupiec]] – [[Stanclewo]] – [[Stary Gieląd]] – [[Zyndaki]] – [[Burszewo]] – [[Widryny]] – [[Leginy]] – [[Samławki]] – Kabiny – [[Kolno]] – [[Górowo (gmina Kolno) |Górowo]] – [[Kruzy]] – [[Labuchy]] – Biskupiec |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *eklektyczna kapliczka z 1893 roku; z czerwonej cegły |
| − | * | + | *zniszczona tablica pamiątkowa zlokalizowana na wschodnim skraju wsi, poświęcona poległym w czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach| I wojny światowej]] |
| − | * | + | *przydrożna kapliczka warmińska |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/> | |
| − | + | Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://mojemazury.pl/65746,Kabiny-XIX-wieczna-kaplica.html#axzz2ohuM7Qiq| Moje Mazury] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/kabiny| Olsztyńska Strona Rowerowa] [19.12.2013]<br/> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kabiny| Wikipedia] [19.12.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://bip-kolno.sprint.com.pl/ Strona Urzędu Gminy Kolno] [18.12.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 11:16, 17 kwi 2015
| Kabiny | |
| | |
 Kabiny. Kaplica z XIX wieku.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Kolno |
| Liczba ludności (2010) | 305 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kabiny | |
| Położenie na mapie Polski  Kabiny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kabiny (niem. Kabienen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Kolno.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 305 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Krasuska[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 11 km na południowy zachód od Reszla oraz 5,5 km od jeziora Mutek.
Dzieje miejscowości
Niemiecka nazwa wsi wywodzi się bezpośrednio z języka pruskiego. Przywilej lokacyjny dla wsi został wystawiony 8 maja 1359 roku przez biskupa Jana Stryprocka. Odbiorcami dokumentu byli pruscy bracia: Herman, Janusz, Mikołaj, Henryk i Tideman. Otrzymali 77 włók ziemi na pruskim polu osadniczym zwanym Trutelauken. Wieś początkowo była zwana Rynow. Po jakimś czasie pojawiła się wersja Cabyn. Kabiny były pruską wsią służebną – jedną z wielu – ciągnących się od jeziora Dadaj w kierunku północnym, aż do współczesnych granic wsi Łężany. Na przełomie XV i XVI wieku prawo pruskie zostało zastąpione przez prawo chełmińskie. W okresie wojny polsko–krzyżackiej w latach 1519–1521 nie udało się uniknąć zniszczeń wsi. Spustoszona miejscowość częściowo się wyludniła. W tym czasie odłogiem leżał obszar obejmujący 43 włóki czynszowe. Do 1533 roku zagospodarowano jedynie 4 włóki ziemi. Ponowną próbę kolonizacji Kabin podjął biskup Marcin Kromer. W 1583 roku nadał on niejakiemu Wojciechowi Mazankowi przywilej na założenie karczmy, natomiast Zachariaszowi Wartenburskiemu nadał młyn. W 1586 roku Kabiny były całkowicie zagospodarowane. W 1614 roku ówczesny sołtys Jerzy Dukat otrzymał parcelę celem założenia drugiej karczmy we wsi. Jeden z tych przybytków uległ jednak zniszczeniu w czasie wojny północnej. Kabiny z pewnością padły ofiarą epidemii dżumy pustoszącej Prusy w latach 1709–1711. W 1783 roku Kabiny składały się z 71 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły uczęszczało 122 dzieci, z którymi pracowało 2 nauczycieli. Po zakończeniu II wojny światowej wieś została zasiedlona przez polskich osadników.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
- 1820 r. – 438 osób
- 1848 r. – 626 osób
- 1939 r. – 765 osób
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Kolnie. Nabożeństwa odbywają się w kaplicy filialnej pw. Matki Boskiej Różańcowej w Kabinach. Wierni kościoła greckokatolickiego z tej miejscowości należą do parafii w Reszlu.
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 65 km – przebieg trasy: Biskupiec – Stanclewo – Stary Gieląd – Zyndaki – Burszewo – Widryny – Leginy – Samławki – Kabiny – Kolno – Górowo – Kruzy – Labuchy – Biskupiec
Zabytki
- eklektyczna kapliczka z 1893 roku; z czerwonej cegły
- zniszczona tablica pamiątkowa zlokalizowana na wschodnim skraju wsi, poświęcona poległym w czasie I wojny światowej
- przydrożna kapliczka warmińska
Bibliografia
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
Moje Mazury [19.12.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [19.12.2013]
Wikipedia [19.12.2013]
Strona Urzędu Gminy Kolno [18.12.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Kolno [18.12.2013]
