Podlaza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Podlazy |
|zdjęcie = Podlaza.jpg | |zdjęcie = Podlaza.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Podlaza | + | |opis zdjęcia = Podlaza. Fot. S. Czachorowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Podlaza1.JPG Commons Wikimedia] [26.10.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś niesołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Podlaza ''' (niem. ''Klausenhof'') – | + | ''' Podlaza ''' (niem. ''Klausenhof'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Prejłowo]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Lilla Kondrusik]]<ref>[http://www.purda.pl/ogoszenia/192-wyniki-wyborow-sotysow-i-rad-soeckich.html/ Strona Gminy Purda] [26.10.2014]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Prejłowo]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Lilla Kondrusik]]<ref>http://www.purda.pl/ogoszenia/192-wyniki-wyborow-sotysow-i-rad-soeckich.html</ref>. | ||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 40: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | W miejscu, gdzie trakt kołowy biegnący z [[Barczewo|Barczewa]] na południowy wschód przecinał strumień uchodzący od północy do | + | W miejscu, gdzie trakt kołowy biegnący z [[Barczewo|Barczewa]] na południowy wschód przecinał strumień uchodzący od północy do jeziora [[Jezioro Serwent| Serwent]], prawdopodobnie już na początku XVI wieku założono młyn wodny. Wynika to z faktu, iż najstarsza znana nazwa osady, oparta niewątpliwie na jakiejś tradycji, wiązała się z młynem: ''Podlaskamule''. Nadanie biskupa warmińskiego [[lkwim: Stanisław Hozjusz|Stanisława Hozjusza]] z 1569 roku powiększało dotychczasową posiadłość młyńską do rozmiarów osady liczącej 6 łanów i 6 mórg ziemi, na której osadzono kilku wolnych chłopów czynszowych na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]. |
| − | + | Po jakimś czasie scalone grunty chłopskie znalazły się w ręku jednego właściciela, szlachcica [[Szymon Cichocki |Szymona Cichockiego]] i jego żony Anny, rezydujących w [[Polejki|Polejkach]]. Cichowscy wywodzili się z ubogiej mazowieckiej szlachty. Małżonkowie 1665 roku przekazali Podlazę swemu synowi Janowi. Ożenił się on z Sybillą Stachow i miał z nią czworo dzieci urodzonych w Podlazie. Córka Marianna (ur.1671) została wydana za wdowca Kazimierza de Beaulieu (Deboli), burgrabiego barczewskiego i dziedzica na [[Kierzbuń |Kierzbuniu]]. Podlazę z Polejkami odziedziczył starszy z synów Jana i Sybilli, Fabian (1669–1744). Był też dzierżawcą majątku w [[Łęgajny|Łęgajnach]]. Fabian ożenił się z Barbarą Lang, pochodzącą z [[Orneta |Ornety]] i doczekał się sześciorga dzieci. | |
| − | Po jakimś czasie scalone grunty chłopskie znalazły się w ręku jednego właściciela, szlachcica Szymona Cichockiego i jego żony Anny, rezydujących w [[Polejki|Polejkach]]. Cichowscy wywodzili się z ubogiej mazowieckiej szlachty. | ||
| − | Małżonkowie 1665 roku | ||
| − | W Łęgajnach urodził się w 1718 roku drugi z jego synów, Franciszek Andrzej. Córkę Katarzynę ( | + | W Łęgajnach urodził się w 1718 roku drugi z jego synów, Franciszek Andrzej. Córkę Katarzynę (1722–1769) wydał w 1749 roku za szlachcica polskiego [[Michał Kromer |Michała Kromera]]. Franciszek Andrzej, po ojcu dziedzic na Podlazie i Polejkach, w 1744 roku poślubił szlachciankę z [[Szynowo|Szynowa]] pod Barczewem, Annę Barbarę z Łączyńskich. Z małżeństwa tego w latach 1745–1757 urodziło się w Podlazie pięcioro potomstwa. |
| − | W spisie majątkowym sporządzonym po zaborze [[Warmia|Warmii]] przez [[Prusy]] w 1772 roku posiadłość Franciszka Cichowskiego figurowała jako Podlassa, przywiązana do majoratu Polejki. Najstarszy syn Jan Nepomucen ( | + | W spisie majątkowym sporządzonym po zaborze [[Warmia|Warmii]] przez [[Prusy]] w 1772 roku posiadłość Franciszka Cichowskiego figurowała jako Podlassa, przywiązana do majoratu Polejki. Najstarszy syn Jan Nepomucen (1745–1816) został polskim kaznodzieją w siedzibie kapituły warmińskiej we [[Frombork|Fromborku]], następnie sekretarzem kapituły oficjałem diecezjalnym, a w końcu przyjęto go do kapituły jako kanonika. |
| − | W 1785 roku majątek obciążony długami zagrożony był licytacją, lecz wówczas wykupił go trzeci z synów Ludwik Bartłomiej ( | + | W 1785 roku majątek obciążony długami zagrożony był licytacją, lecz wówczas wykupił go trzeci z synów – Ludwik Bartłomiej (1751–1816). Gospodarował tam z ojcem, dwójką braci i najmłodszą z rodzeństwa Marianną do 1792 roku. Wówczas Cichowscy sprzedali majątek i przenieśli się do posiadłości Jana Nepomucena Cichowskiego we Fromborku, co nastąpiło w 1816 roku. |
| − | Nabywcą Podlazy i Polejek w 1792 roku był Samuel Gregorovius z [[Piaski|Piasków]] w powiecie ełckim. Ten z kolei sprzedał majątek w 1806 roku Christianowi Ekhardowi Wernowi, który został radnym powiatu olsztyńskiego. W 1820 roku w posiadłości Werna w Podlazie było 6 domów i 25 mieszkańców, a w Polejkach tylko 1 dom i 3 mieszkańców. W 1830 roku zadłużony majątek Werna został sprzedany w drodze licytacji. W 1836 roku Podlaza z Polejkami liczyły łącznie 11 domów mieszkalnych i 62 mieszkańców | + | Nabywcą Podlazy i Polejek w 1792 roku był [[Samuel Gregorovius]] z [[Piaski|Piasków]] w [[Powiat ełcki| powiecie ełckim]]. Ten z kolei sprzedał majątek w 1806 roku [[Christian Wern| Christianowi Ekhardowi Wernowi]], który został radnym powiatu olsztyńskiego. W 1820 roku w posiadłości Werna w Podlazie było 6 domów i 25 mieszkańców, a w Polejkach tylko 1 dom i 3 mieszkańców. W 1830 roku zadłużony majątek Werna został sprzedany w drodze licytacji. W 1836 roku Podlaza z Polejkami liczyły łącznie 11 domów mieszkalnych i 62 mieszkańców. |
| − | |||
| − | |||
| + | Według danych z 1871 roku posiadłość należała do właściciela [[Klewki|Klewek]], Norwega Karla Lousa. W Podlazie założył on gorzelnię, zaś Polejki jako osadę dworską zlikwidował, łącząc jej grunty w jedną całość z Podlazą. W 1889 roku majątek Podlaza, znajdujący się w posiadaniu Lousa, liczył 427 ha. Po jego śmierci w 1902 roku na Klewkach pozostała wdowa, natomiast Podlazę wraz z folwarkiem Ernsthof (591 ha) odziedziczył Ernst Lous. Jednak w 1907 roku posiadłość znajdowała się już w rękach Carla Orłowskiego. W Podlazie istniała gorzelnia parowa. Ostatnim właścicielem majątku w 1922 roku był [[Joseph Schmidt]]. Majątek, ograniczony wówczas prawdopodobnie do samej Podlazy, liczył 425 ha. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013.<br/> | |
| − | + | [http://www.purda.pl/soectwa/prejlowo.html | Strona Gminy Purda] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Podlaza/ Wikipedia] [26.10.2014] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 07:52, 25 lut 2015
| Podlaza | |
| | |
![Podlaza. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia [26.10.2014]](/index.php/Plik:Podlaza.jpg) Podlaza. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia [26.10.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Liczba ludności (2010) | brak danych |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Podlaza | |
| Położenie na mapie Polski  Podlaza | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Podlaza (niem. Klausenhof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Wieś wchodzi w skład sołectwa Prejłowo, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Lilla Kondrusik[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 4 km na północny zachód od Giław, przy drodze z Klebarka do Pasymia.
Dzieje miejscowości
W miejscu, gdzie trakt kołowy biegnący z Barczewa na południowy wschód przecinał strumień uchodzący od północy do jeziora Serwent, prawdopodobnie już na początku XVI wieku założono młyn wodny. Wynika to z faktu, iż najstarsza znana nazwa osady, oparta niewątpliwie na jakiejś tradycji, wiązała się z młynem: Podlaskamule. Nadanie biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza z 1569 roku powiększało dotychczasową posiadłość młyńską do rozmiarów osady liczącej 6 łanów i 6 mórg ziemi, na której osadzono kilku wolnych chłopów czynszowych na prawie chełmińskim. Po jakimś czasie scalone grunty chłopskie znalazły się w ręku jednego właściciela, szlachcica Szymona Cichockiego i jego żony Anny, rezydujących w Polejkach. Cichowscy wywodzili się z ubogiej mazowieckiej szlachty. Małżonkowie 1665 roku przekazali Podlazę swemu synowi Janowi. Ożenił się on z Sybillą Stachow i miał z nią czworo dzieci urodzonych w Podlazie. Córka Marianna (ur.1671) została wydana za wdowca Kazimierza de Beaulieu (Deboli), burgrabiego barczewskiego i dziedzica na Kierzbuniu. Podlazę z Polejkami odziedziczył starszy z synów Jana i Sybilli, Fabian (1669–1744). Był też dzierżawcą majątku w Łęgajnach. Fabian ożenił się z Barbarą Lang, pochodzącą z Ornety i doczekał się sześciorga dzieci.
W Łęgajnach urodził się w 1718 roku drugi z jego synów, Franciszek Andrzej. Córkę Katarzynę (1722–1769) wydał w 1749 roku za szlachcica polskiego Michała Kromera. Franciszek Andrzej, po ojcu dziedzic na Podlazie i Polejkach, w 1744 roku poślubił szlachciankę z Szynowa pod Barczewem, Annę Barbarę z Łączyńskich. Z małżeństwa tego w latach 1745–1757 urodziło się w Podlazie pięcioro potomstwa.
W spisie majątkowym sporządzonym po zaborze Warmii przez Prusy w 1772 roku posiadłość Franciszka Cichowskiego figurowała jako Podlassa, przywiązana do majoratu Polejki. Najstarszy syn Jan Nepomucen (1745–1816) został polskim kaznodzieją w siedzibie kapituły warmińskiej we Fromborku, następnie sekretarzem kapituły oficjałem diecezjalnym, a w końcu przyjęto go do kapituły jako kanonika.
W 1785 roku majątek obciążony długami zagrożony był licytacją, lecz wówczas wykupił go trzeci z synów – Ludwik Bartłomiej (1751–1816). Gospodarował tam z ojcem, dwójką braci i najmłodszą z rodzeństwa Marianną do 1792 roku. Wówczas Cichowscy sprzedali majątek i przenieśli się do posiadłości Jana Nepomucena Cichowskiego we Fromborku, co nastąpiło w 1816 roku. Nabywcą Podlazy i Polejek w 1792 roku był Samuel Gregorovius z Piasków w powiecie ełckim. Ten z kolei sprzedał majątek w 1806 roku Christianowi Ekhardowi Wernowi, który został radnym powiatu olsztyńskiego. W 1820 roku w posiadłości Werna w Podlazie było 6 domów i 25 mieszkańców, a w Polejkach tylko 1 dom i 3 mieszkańców. W 1830 roku zadłużony majątek Werna został sprzedany w drodze licytacji. W 1836 roku Podlaza z Polejkami liczyły łącznie 11 domów mieszkalnych i 62 mieszkańców.
Według danych z 1871 roku posiadłość należała do właściciela Klewek, Norwega Karla Lousa. W Podlazie założył on gorzelnię, zaś Polejki jako osadę dworską zlikwidował, łącząc jej grunty w jedną całość z Podlazą. W 1889 roku majątek Podlaza, znajdujący się w posiadaniu Lousa, liczył 427 ha. Po jego śmierci w 1902 roku na Klewkach pozostała wdowa, natomiast Podlazę wraz z folwarkiem Ernsthof (591 ha) odziedziczył Ernst Lous. Jednak w 1907 roku posiadłość znajdowała się już w rękach Carla Orłowskiego. W Podlazie istniała gorzelnia parowa. Ostatnim właścicielem majątku w 1922 roku był Joseph Schmidt. Majątek, ograniczony wówczas prawdopodobnie do samej Podlazy, liczył 425 ha.
Bibliografia
Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
| Strona Gminy Purda [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Wikipedia [26.10.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Purda [26.10.2014]
