Pluty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Plut |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = pluty.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół w Plutach.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = braniewski | |powiat = braniewski | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Pluty ''' (niem. ''Plauten'') – | + | ''' Pluty ''' (niem. ''Plauten'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i [[Pełty]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bazyli Śwtuszak]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/?cid=91/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [23.10.2014]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północnej części województwa | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], 10,5 km na wschód od [[Pieniężno|Pieniężna]], w pobliżu granicy z [[Powiat bartoszycki|powiatem bartoszyckim]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - [[Górowo Iławeckie]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa | + | W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa Jordana), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440–1442, gdy [[Warmia|Warmią]] wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z [[Komornictwo pieniężnieńskie |komornictwa pieniężnieńskiego]] popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona. |
| − | Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku | + | Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku przedłużono go, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku. |
| − | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] Pluty były siedzibą [[Gromada Pluty|gromady]], która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego powiatu bartoszyckiego. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku. | + | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] Pluty były siedzibą [[Gromada Pluty|gromady]], która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego [[Powiat bartoszycki |powiatu bartoszyckiego]]. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 | + | *1857 r. – 303 osoby |
| − | 1933 | + | *1933 r. – 319 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 310 osób |
| − | |||
==Religia== | ==Religia== | ||
| − | We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Plutach |parafii rzymskokatolickiej | + | We wsi znajduje się siedziba lokalnej [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Plutach |parafii rzymskokatolickiej]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny |
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Plutach| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Wawrzyńca w Plutach|kościół]] gotycki, zniekształcony w XX wieku |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| − | * | + | *założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej |
| − | + | ||
| + | == Ludzie związani z miejscowością== | ||
| + | *[[Jerzy Teschner]] | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://bip.pieniezno.pl/?app=uchwaly&nid=1231| Strona Urzędu Gminy Pieniężno ] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] | |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Aktualna wersja na dzień 09:27, 11 maj 2015
| Pluty | |
| | |
 Kościół w Plutach.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Pieniężno |
| Liczba ludności (2010) | 89 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pluty | |
| Położenie na mapie Polski  Pluty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Pluty (niem. Plauten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 89 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Pluty i Pełty. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bazyli Śwtuszak[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, w południowo–zachodniej części Wzniesień Górowskich, 10,5 km na wschód od Pieniężna, w pobliżu granicy z powiatem bartoszyckim; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 512 na odcinku Pieniężno - Górowo Iławeckie.
Dzieje miejscowości
W 1325 roku kapituła warmińska wybudowała tu zamek (jego budowę wiąże się z osobą późniejszego biskupa Jordana), a rok później wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Trudno określić, kiedy zamek został zniszczony, obecnie brak po nim jakichkolwiek śladów. W latach 1440–1442, gdy Warmią wstrząsały bunty chłopskie, wywołane pogarszającą się sytuacją ludności wiejskiej, chłopi i sołtysi z komornictwa pieniężnieńskiego popadli w konflikt z kapitułą warmińską z powodu nadmiernej pańszczyzny i innych obciążeń. Jednym z przywódcą buntu był niejaki Jan, chłop z Plut. Zatarg zakończył się polubownym sądem biskupim, ale po kilku latach pańszczyzna ponownie została zwiększona, a swoboda osobista włościan ograniczona.
Kościół w Plutach wybudowano prawdopodobnie w drugiej ćwierci XIV wieku, został odremontowany już w 1410 roku, a ponownie konsekrowany w 1581 roku. Na początku XIX wieku przedłużono go, dobudowano również wieżę; wyposażenie wnętrz pochodzi z XVII-XVIII wieku.
Po II wojnie światowej Pluty były siedzibą gromady, która jeszcze w latach 50. została przyłączona do obecnego powiatu bartoszyckiego. Wieś powróciła do powiatu braniewskiego w 1972 roku.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 303 osoby
- 1933 r. – 319 osób
- 1939 r. – 310 osób
Religia
We wsi znajduje się siedziba lokalnej parafii rzymskokatolickiej.
Zabytki
- częściowo zachowany średniowieczny układ przestrzenny
- kościół gotycki, zniekształcony w XX wieku
- cmentarz przykościelny
- założenie zieleni przyzagrodowej i przydrożnej
Ludzie związani z miejscowością
Bibliografia
Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Pieniężno [23.10.2014]
