Lamkowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
(→Galeria zdjęć) |
||
| (Nie pokazano 29 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Lamkowo | |nazwa = Lamkowo | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Lamkowa | |dopełniacz wsi = Lamkowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = parafialamkowo.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Mikołaja w Lamkowie | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Mikołaja w Lamkowie, fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' Lamkowo''' (niem. ''Lemkendorf'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Barczewo]]. | |
| − | Do 1954 roku | + | Do 1954 roku wieś stanowiła siedzibę gminy Lamkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | W 2010 roku miejscowość była zamieszkana przez 459 osób. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Marcin Czadek]]<ref>http://barczewo.bip.net.pl/?a=972 </ref>. | + | W 2010 roku miejscowość była zamieszkana przez 459 osób. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Marcin Czadek]]<ref>[http://barczewo.bip.net.pl/?a=972 barczewo.bip.net.pl] [20.06.2014]</ref>. |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim nad | + | Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]] nad jeziorem [[Jezioro Wadąg|Wadąg]], w odległości 13 km na północny wschód od [[Olsztyn|Olsztyna]], 11 km od [[Barczewo|Barczewa]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 13 kwietnia 1333 roku, kiedy to w Lidzbarku Warmińskim biskup [[Jan Stryprock]] wydał zgodę na założenie karczmy w osadzie ''Brunsdorf'' | + | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 13 kwietnia 1333 roku, kiedy to w [[Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] biskup [[Jan Stryprock]] wydał zgodę na założenie karczmy w osadzie ''Brunsdorf'' – a więc w ówczesnym Lamkowie. Odbiorcą przywileju był [[Prusowie|Prus]] – Heneko Wegner. |
| − | |||
| − | |||
| + | Lokacja wsi miała natomiast miejsce 13 kwietnia 1363 roku. Wkrótce we wsi wzniesiono drewniany kościół. W tym czasie w Lamkowie mieszkał sołtys i karczmarz. Wieś dotkliwie ucierpiała w okresie [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519–1521. Lamkowo spłonęło w 1521 roku, co stało się bezpośrednim powodem znacznego wyludnienia miejscowości. W 1533 roku wieś ponownie spłonęła. Lamkowo było całkowicie opuszczoną wsią – pozostał w niej jedynie sołtys. Miejscowość znalazła się w grupie wsi przeznaczonych do ponownej kolonizacji. W 1569 roku biskup warmiński [[lkwim: Stanisław Hozjusz|Stanisław Hozjusz]] w opuszczonej wsi nadał 7 włók sołeckich dwóm braciom – Maciejowi i Franciszkowi Jagiełkom. Jagiełkowie zobowiązali się do obsadzenia Lamkowa chłopami. Kolejny biskup [[lkwim: Marcin Kromer|Marcin Kromer]] postanowił rozwiązać problem braku miejscowej świątyni – pierwszy kościół padł ofiarą pożarów. 11 października 1574 roku Kromer nadał dodatkowe 4 włóki dla kościoła. Wyznaczył również proboszcza. Do parafii w Lamkowie przyłączono również [[Derc]], [[Wierzkup]], [[Kronowo (gmina Barczewo) |Kronowo]], [[Parleza|Parlezę]]. Kościół w Lamkowie wzniesiono w 1574 roku. W 1582 roku biskup Kromer ponowił lokację wsi. | ||
| + | Pierwsza szkoła w Lamkowie funkcjonowała już przed 1582 rokiem. W 1584 roku w kolejnym przywileju lokacyjnym wymieniony został proboszcz Łukasz Kaszyński oraz burmistrz Barczewa dzierżawiący w tym czasie miejscową karczmę. 28 czerwca 1624 po raz kolejny odnowiono lokację Lamkowa. | ||
| − | + | W roku 1656 wieś liczyła 70 włók. W tym czasie w Lamkowie działały już dwie karczmy. W latach 60. XVII stulecia miejscowość miała trzech sołtysów: Jana Rogalę, Marcin Łykina i Mateusza Wypycha. W 1686 roku przebudowano kościół. W 1737 roku miejscowy kościół znajdował się w złym stanie – ówczesny biskup [[Krzysztof Szembek|Krzysztof Andrzej Jan Szembek]] zainicjował budowę nowej świątyni. 5 lipca 1748 roku budowlę konsekrował biskup [[Adam Stanisław Grabowski|Adam Stanisław Grabowski]]. Jednak w 1830 roku kościół ponownie został strawiony przez pożar. Odbudowa zakończyła się w 1831 roku. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | W roku | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
==Edukacja== | ==Edukacja== | ||
| − | *[[ | + | *[[Szkoła podstawowa w Lamkowie| Szkoła Podstawowa w Lamkowie]] |
| − | |||
| − | |||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| − | *[[lkwim: Dom Artysty w Lamkowie| Dom Artysty]] | + | *[[lkwim: Dom Artysty w Lamkowie| Dom Artysty]] – prywatna galeria sztuki założona w 2002 roku przez Teresę Walczak-Wikiert i Roberta Zdzisława Cieślikiewicza. Galeria znajduje się w dawnym budynku Towarzystwa Czytelni Ludowych. Dla zwiedzających przygotowywane są wystawy malarstwa, rzeźby, rysunku praktycznie wszystkich technik artystycznych i rękodzielniczych. |
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Franciszek Szczepański]] ( | + | *[[Franciszek Szczepański]] (1842–1907) – bibliotekarz, warmiński działacz społeczny, propagator idei tworzenia bibliotek wiejskich Towarzystwa Czytelni Ludowych |
| − | *[[Wiktor Brosz]] ( | + | *[[Wiktor Brosz]] (1889–1967) – działacz polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego, sołtys i wójt Lamkowa |
| + | == Zabytki == | ||
| + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mikołaja i św. Augustyna w Lamkowie| barokowy kościół]] – wybudowany w 1748 roku | ||
| + | *cmentarz parafialny; najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z drugiej połowy XIX w. | ||
| + | *kapliczki przydrożne z XIX w. | ||
| + | *kapliczka przydrożna późnobarokowa z drugiej połowy XVIII w. | ||
| + | *kapliczka neogotycka stojąca przy kościele z 1893 roku | ||
| + | *kapliczka zlokalizowana za dawnym budynkiem Towarzystwa Czytelni Ludowych | ||
| + | *dawna siedziba Towarzystwa Czytelni Ludowych | ||
| + | *zabytkowa chałupa nr 47 z XIX stulecia | ||
| − | <br/> | + | ==Galeria zdjęć== |
| + | <gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left"> | ||
| + | File: parafialamkowo1.jpg|<center>Wnętrze kościoła w Lamkowie, autor: S. Czachorowski, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lamkowo_cz6_kosciol.JPG Wikimedia Commons] [14.11.2014]<br/> | ||
| + | File: parafialamkowo3.jpg|<center>Wnętrze kościoła w Lamkowie, autor: S. Czachorowski, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lamkowo_cz4_kosciol.JPG Wikimedia Commons] [14.11.2014]<br/> | ||
| + | File: parafialamkowo2.jpg|<center>Kapliczka w Lamkowie, fot. Mieczysław Kalski<br/> | ||
| − | + | </gallery> | |
| − | + | {{Przypisy}} | |
| − | + | <references/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | < | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/> | |
| − | + | Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.<br/> | |
| − | + | ''Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn'', Białystok 2001.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.barczewo.bil-wm.pl/index.php barczewo.bil-wm.pl] [20.06.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#472/pl/i/lamkowo_-_zabytkowy_kosciol_par._p.w._sw._mikolaja ciekawemazury.pl] [20.06.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,Lamkowo.html polskaniezwykla.pl] [20.06.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=373:slownik-geograficzny-lamkowo&catid=52:slownik-geograficzny-krolestwa-polskiego&Itemid=182 domwarminski.pl][20.06.2014]<br/> | |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [20.06.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Barczewo (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 08:48, 8 kwi 2015
| Lamkowo | |
| | |
 Kościół pw. św. Mikołaja w Lamkowie, fot. Mieczysław Kalski
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Barczewo |
| Liczba ludności (2010) | 459 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Lamkowo | |
| Położenie na mapie Polski  Lamkowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Lamkowo (niem. Lemkendorf) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. Do 1954 roku wieś stanowiła siedzibę gminy Lamkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku miejscowość była zamieszkana przez 459 osób. Obecnie funkcję sołtysa pełni Marcin Czadek[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim nad jeziorem Wadąg, w odległości 13 km na północny wschód od Olsztyna, 11 km od Barczewa.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 13 kwietnia 1333 roku, kiedy to w Lidzbarku Warmińskim biskup Jan Stryprock wydał zgodę na założenie karczmy w osadzie Brunsdorf – a więc w ówczesnym Lamkowie. Odbiorcą przywileju był Prus – Heneko Wegner.
Lokacja wsi miała natomiast miejsce 13 kwietnia 1363 roku. Wkrótce we wsi wzniesiono drewniany kościół. W tym czasie w Lamkowie mieszkał sołtys i karczmarz. Wieś dotkliwie ucierpiała w okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521. Lamkowo spłonęło w 1521 roku, co stało się bezpośrednim powodem znacznego wyludnienia miejscowości. W 1533 roku wieś ponownie spłonęła. Lamkowo było całkowicie opuszczoną wsią – pozostał w niej jedynie sołtys. Miejscowość znalazła się w grupie wsi przeznaczonych do ponownej kolonizacji. W 1569 roku biskup warmiński Stanisław Hozjusz w opuszczonej wsi nadał 7 włók sołeckich dwóm braciom – Maciejowi i Franciszkowi Jagiełkom. Jagiełkowie zobowiązali się do obsadzenia Lamkowa chłopami. Kolejny biskup Marcin Kromer postanowił rozwiązać problem braku miejscowej świątyni – pierwszy kościół padł ofiarą pożarów. 11 października 1574 roku Kromer nadał dodatkowe 4 włóki dla kościoła. Wyznaczył również proboszcza. Do parafii w Lamkowie przyłączono również Derc, Wierzkup, Kronowo, Parlezę. Kościół w Lamkowie wzniesiono w 1574 roku. W 1582 roku biskup Kromer ponowił lokację wsi.
Pierwsza szkoła w Lamkowie funkcjonowała już przed 1582 rokiem. W 1584 roku w kolejnym przywileju lokacyjnym wymieniony został proboszcz Łukasz Kaszyński oraz burmistrz Barczewa dzierżawiący w tym czasie miejscową karczmę. 28 czerwca 1624 po raz kolejny odnowiono lokację Lamkowa.
W roku 1656 wieś liczyła 70 włók. W tym czasie w Lamkowie działały już dwie karczmy. W latach 60. XVII stulecia miejscowość miała trzech sołtysów: Jana Rogalę, Marcin Łykina i Mateusza Wypycha. W 1686 roku przebudowano kościół. W 1737 roku miejscowy kościół znajdował się w złym stanie – ówczesny biskup Krzysztof Andrzej Jan Szembek zainicjował budowę nowej świątyni. 5 lipca 1748 roku budowlę konsekrował biskup Adam Stanisław Grabowski. Jednak w 1830 roku kościół ponownie został strawiony przez pożar. Odbudowa zakończyła się w 1831 roku.
Edukacja
Kultura
- Dom Artysty – prywatna galeria sztuki założona w 2002 roku przez Teresę Walczak-Wikiert i Roberta Zdzisława Cieślikiewicza. Galeria znajduje się w dawnym budynku Towarzystwa Czytelni Ludowych. Dla zwiedzających przygotowywane są wystawy malarstwa, rzeźby, rysunku praktycznie wszystkich technik artystycznych i rękodzielniczych.
Ludzie związani z miejscowością
- Franciszek Szczepański (1842–1907) – bibliotekarz, warmiński działacz społeczny, propagator idei tworzenia bibliotek wiejskich Towarzystwa Czytelni Ludowych
- Wiktor Brosz (1889–1967) – działacz polskiego i niemieckiego ruchu robotniczego, sołtys i wójt Lamkowa
Zabytki
- barokowy kościół – wybudowany w 1748 roku
- cmentarz parafialny; najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z drugiej połowy XIX w.
- kapliczki przydrożne z XIX w.
- kapliczka przydrożna późnobarokowa z drugiej połowy XVIII w.
- kapliczka neogotycka stojąca przy kościele z 1893 roku
- kapliczka zlokalizowana za dawnym budynkiem Towarzystwa Czytelni Ludowych
- dawna siedziba Towarzystwa Czytelni Ludowych
- zabytkowa chałupa nr 47 z XIX stulecia
Galeria zdjęć
Wnętrze kościoła w Lamkowie, autor: S. Czachorowski, źródło: Wikimedia Commons [14.11.2014] 
Wnętrze kościoła w Lamkowie, autor: S. Czachorowski, źródło: Wikimedia Commons [14.11.2014] 
Kapliczka w Lamkowie, fot. Mieczysław Kalski
Przypisy
- ↑ barczewo.bip.net.pl [20.06.2014]
Bibliografia
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn, Białystok 2001.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
barczewo.bil-wm.pl [20.06.2014]
ciekawemazury.pl [20.06.2014]
polskaniezwykla.pl [20.06.2014]
domwarminski.pl[20.06.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [20.06.2014]
