Sołdany: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = Dwór w Nowych Sołdanach.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Dwór w Nowych Sołdanach.<br>Fot. Mieczysław Kalski. |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Sołdany ''' (niem. ''Soldahnen'') – | + | ''' Sołdany ''' (niem. ''Soldahnen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat giżycki|powiecie giżyckim]], w [[Giżycko (gmina wiejska)|gminie Giżycko]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1945–1954 wieś wchodziła w skład powiatu węgorzewskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 200 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Trąbka. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 200 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 7,5 km na północny wschód od [[Giżycko|Giżycka]], na wschód od drogi krajowej nr 63 w kierunku [[Węgorzewo|Węgorzewa]], w pobliżu granicy z [[powiat węgorzewski|powiatem węgorzewskim]]. | Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 7,5 km na północny wschód od [[Giżycko|Giżycka]], na wschód od drogi krajowej nr 63 w kierunku [[Węgorzewo|Węgorzewa]], w pobliżu granicy z [[powiat węgorzewski|powiatem węgorzewskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Dokładna data założenia nie jest znana. Po raz pierwszy | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Dokładna data założenia miejscowości nie jest znana. Po raz pierwszy Sołdany pojawiają się w źródłach z 1540 roku już jako w pełni zasiedlona i bez [[wolnizna|wolnizny]] wieś czynszowa. W 1541 roku sołtysem wsi był Wawrzyniec Sołdan. Cztery lata później starosta węgoborski [[Jan Pusch]] sprzedał 4-łanowe sołectwo niejakiemu Cherubinowi z [[Lipińskie (gmina Miłki)|Lipińskich]]. Sołdany liczyły wówczas prawdopodobnie 40 łanów. W 1569 roku tutejszy sołtys otrzymał pięć łanów sołectwa, a wieś powiększyła się do 50 łanów. W XVIII wieku obejmowała obszar 52 łanów. Wieś należała do [[parafia ewangelicka w Kruklankach|parafii ewangelickiej w Kruklankach]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Szkołę we wsi założono w 1796 roku, choć mieszkańcy domagali się jej już w 1766 roku. Po II wojnie światowej została ona uruchomiona ponownie, zatrudniono na stałe jednego nauczyciela. W 1974 roku przekształcono ją w filię szkoły w [[Wilkasy|Wilkasach]]. | |
| − | + | W 1970 roku w Sołdanach było 56 budynków mieszkalnych; wieś była zelektryfikowana. Znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny; działało kółko rolnicze, a także Państwowe Gospodarstwo Rolne Zielony Gaj. W 1953 roku uruchomiono w Sołdanach kopalnię kredy wapniowej, a przy niej wytwórnię wapna nawozowego; poza tym produkowano tu kredę pastewną i nawozy ogrodnicze. W latach 1954–1972 Sołdany należały do gromady Giżycko. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | 1970 | ||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców na przestrzeni lat: | ||
| + | *1857 – 236 osób | ||
| + | *1925 – 370 osób | ||
| + | *1933 – 437 osób | ||
| + | *1939 – 430 osób | ||
| + | *1970 – 447 osób | ||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 140 km – przebieg trasy: Giżycko – [[Sulimy (gmina Giżycko)|Sulimy]] – [[Pieczonki]] – Sołdany – [[Kruklanki]] – [[Wydminy]] – [[Lipińskie (gmina Miłki)|Lipińskie]] – [[Miłki]] – [[Paprotki]] – [[Górkło]] – [[Szymonka]] – [[Ławki Skorupki]] – [[Rybical]] – [[Ryn]] – [[Knis]] – [[Salpik]] – [[Nakomiady]] – [[Owczarnia]] – [[Pożarki Kronowo]] – [[Bogacko]] – Giżycko |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[dwór w Nowych Sołdanach]] z XIX wieku |
| − | * | + | *zespół folwarczny |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki; znajduje się na nim kwatera wojenna z okresu I wojny światowej, w której pochowanych jest 25 żołnierzy armii niemieckiej i trzech armii rosyjskiej; obiekt bardzo zniszczony |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Nowe Sołdany]] w gminie Giżycko<br/> | |
| − | + | [[Sołdany (powiat piski)|Sołdany]] – dawna wieś w [[Powiat piski|powiecie piskim]]<br/> | |
| − | + | [[Sołdany Wielkie]] w gminie [[Janowiec Kościelny (gmina wiejska)|Janowiec Kościelny]]<br/> | |
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgobroskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | ''Giżycko. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.<br/> | ||
| + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. <br/> | ||
| + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/soldany| Olsztyńska Strona Rowerowa] [05.03.2014]<br/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Giżycko (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 08:25, 11 maj 2020
| Sołdany | |
| | |
 Dwór w Nowych Sołdanach.
Fot. Mieczysław Kalski. | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Giżycko |
| Liczba ludności (2010) | 200 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Sołdany | |
| Położenie na mapie Polski  Sołdany | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Sołdany (niem. Soldahnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1945–1954 wieś wchodziła w skład powiatu węgorzewskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 200 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Trąbka.
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 7,5 km na północny wschód od Giżycka, na wschód od drogi krajowej nr 63 w kierunku Węgorzewa, w pobliżu granicy z powiatem węgorzewskim.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. Dokładna data założenia miejscowości nie jest znana. Po raz pierwszy Sołdany pojawiają się w źródłach z 1540 roku już jako w pełni zasiedlona i bez wolnizny wieś czynszowa. W 1541 roku sołtysem wsi był Wawrzyniec Sołdan. Cztery lata później starosta węgoborski Jan Pusch sprzedał 4-łanowe sołectwo niejakiemu Cherubinowi z Lipińskich. Sołdany liczyły wówczas prawdopodobnie 40 łanów. W 1569 roku tutejszy sołtys otrzymał pięć łanów sołectwa, a wieś powiększyła się do 50 łanów. W XVIII wieku obejmowała obszar 52 łanów. Wieś należała do parafii ewangelickiej w Kruklankach.
Szkołę we wsi założono w 1796 roku, choć mieszkańcy domagali się jej już w 1766 roku. Po II wojnie światowej została ona uruchomiona ponownie, zatrudniono na stałe jednego nauczyciela. W 1974 roku przekształcono ją w filię szkoły w Wilkasach.
W 1970 roku w Sołdanach było 56 budynków mieszkalnych; wieś była zelektryfikowana. Znajdowały się tu: świetlica, klub, punkt biblioteczny; działało kółko rolnicze, a także Państwowe Gospodarstwo Rolne Zielony Gaj. W 1953 roku uruchomiono w Sołdanach kopalnię kredy wapniowej, a przy niej wytwórnię wapna nawozowego; poza tym produkowano tu kredę pastewną i nawozy ogrodnicze. W latach 1954–1972 Sołdany należały do gromady Giżycko.
Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:
- 1857 – 236 osób
- 1925 – 370 osób
- 1933 – 437 osób
- 1939 – 430 osób
- 1970 – 447 osób
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 140 km – przebieg trasy: Giżycko – Sulimy – Pieczonki – Sołdany – Kruklanki – Wydminy – Lipińskie – Miłki – Paprotki – Górkło – Szymonka – Ławki Skorupki – Rybical – Ryn – Knis – Salpik – Nakomiady – Owczarnia – Pożarki Kronowo – Bogacko – Giżycko
Zabytki
- dwór w Nowych Sołdanach z XIX wieku
- zespół folwarczny
- dawny cmentarz ewangelicki; znajduje się na nim kwatera wojenna z okresu I wojny światowej, w której pochowanych jest 25 żołnierzy armii niemieckiej i trzech armii rosyjskiej; obiekt bardzo zniszczony
Przypisy
Zobacz też
Nowe Sołdany w gminie Giżycko
Sołdany – dawna wieś w powiecie piskim
Sołdany Wielkie w gminie Janowiec Kościelny
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgobroskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [05.03.2014]
