Ławki (gmina Wilczęta): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
|zdjęcie = | |zdjęcie = | ||
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 225<ref>Łącznie: Ławki, | + | |liczba ludności = 225<ref>Łącznie: Ławki, Chmielówka i Sośnica.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Ławki ''' (niem. ''Lauck'') – | + | ''' Ławki ''' (niem. ''Lauck'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Wilczęta (gmina wiejska)|gminie Wilczęta]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | |||
Miejscowość w 2010 roku liczyła 225 mieszkańców (łącznie z [[Chmielówka|Chmielówką]] i [[Sośnica|Sośnicą]]). | Miejscowość w 2010 roku liczyła 225 mieszkańców (łącznie z [[Chmielówka|Chmielówką]] i [[Sośnica|Sośnicą]]). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 5 km na północ od [[Wilczęta|Wilcząt]] | + | Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 5 km na północ od [[Wilczęta|Wilcząt]]. |
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Ławki były dawną pruską | + | Ławki były dawną [[Prusowie|pruską]] osadą, lokowaną następnie przez przybyłych na ten teren niemieckich osadników. Nazwa wsi ma staropruskie korzenie, a na przestrzeni stuleci ulegała przeobrażeniom: ''Lauck'', ''Lauckis'', ''Laucke''. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1289 roku. Pierwotny przywilej lokacyjny Ławek zaginął; kolejny dokument został wystawiony w roku 1376. |
| − | |||
| − | + | W latach 1402–1408 Ławki obejmowały obszar 54 łanów. We wsi działała w tym czasie karczma. 26 lutego 1527 roku miejscowość została zapisana na [[prawo lenne|prawie lennym]] Piotrowi zu Dohna. W zapisie pojawiła się także wzmianka dotycząca miejscowego kościoła. Wiadomo, że w 1578 roku w Ławkach mieszkało 12 chłopów, karczmarz, kowal, krawiec, zagrodnik i pasterz. Folwark szlachecki obejmował 19 łanów ziemi. | |
| − | [[ | ||
| − | |||
| + | Kościół w Ławkach został wybudowany w połowie XIV wieku w stylu gotyckim. Od czasów Reformacji podlegał kościołom w [[Nowica|Nowicy]] i [[Wilczęta|Wilczętach]]. W kolejnych latach, aż do 1945 roku, świątynia była filią kościoła w [[Stare Siedlisko|Starym Siedlisku]]. W północnej części nawy kościoła znajdowała się krypta, w której chowano członków rodu zu Dohna. Ozdobą świątyni był barokowy ołtarz z 1686 roku wykonany w Królewcu. Po prawej stronie ołtarza znajdowała się tablica z nazwiskami poległych w czasie I wojny światowej. Ostatnim pastorem w Ławkach przed 1945 rokiem był Alfred Hübner. W czasie działań wojennych na przełomie 1944/1945 roku świątynia uległa częściowemu zniszczeniu. Część wyposażenia została wywieziona do Niemiec, los pozostałych ruchomości pozostaje nieznany. Ruiny kościoła istnieją do dziś. Obecni mieszkańcy ustawili przed nimi symboliczną małą kapliczkę, w której odbywają się nabożeństwa. W przyszłości planują odbudowę kościoła. | ||
| + | Na początku XVIII wieku w Ławkach wybudowany został pałac Dohnów. Barokową budowlę wzniósł Christoph Friedrich zu Dohna. W połowie XIX wieku dobudowana została mała wieża. Pałac przebudowano w roku 1896. Po 1878 roku Dohnowie przenieśli się do [[Markowo|Markowa]]. Początkowo dobra były dzierżawione, a ostatecznie doszło do ich sprzedaży. Pałac zaczął popadać w tym czasie w ruinę. W latach 30. XX wieku został rozebrany. Meble, archiwum i bibliotekę przeniesiono do Markowa. W dawnym założeniu parkowym zlokalizowana była oranżeria, bażantarnia oraz amfiteatr, którego ślady zachowały się do czasów obecnych. Budynek zarządu majątku wybudowany w XVIII wieku został zaadoptowany na szkołę. Po zakończeniu II wojny światowej, do 1979 roku, w budynku mieściła się polska szkoła. | ||
| + | |||
| + | Na początku XX stulecia założono we wsi placówkę pocztową. W Ławkach działała również mleczarnia należąca do Alwina Drößlera. W 1875 roku miejscowość była zamieszkana przez 480 osób. W 1925 roku wieś składała się z 25 budynków mieszkalnych i liczyła 352 mieszkańców. Wśród nich 341 było ewangelikami, a 11 katolikami. W tym czasie w Ławkach działał sklep kolonialny oraz karczma. W 1939 roku miejscowość liczyła 402 mieszkańców. Po zakończeniu wojny pierwsi polscy mieszkańcy byli głównie przesiedleńcami z południowo–wschodniej Polski. Pierwszym sołtysem wsi był Jan Jacek. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| − | == | + | Wieś znajduje się na terenie rzymskokatolickiej [[Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Wilczętach|parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Wilczętach]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *plebania z drugiej połowy XVIII wieku (obecnie własność prywatna) |
| − | * | + | *dawny cmentarz wiejski, dziś zdewastowany |
| − | * | + | *granitowy pomnik ku czci poległych w okresie I wojny światowej (zrekonstruowany współcześnie) |
| − | *XVIII-wieczny budynek dawnego zarządu majątku, a następnie niemieckiej i polskiej szkoły | + | *XVIII-wieczny budynek dawnego zarządu majątku, a następnie niemieckiej i polskiej szkoły (obecnie zaadaptowany na mieszkania prywatne) |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | *[[Ławki (gmina Ryn)]] | ||
| + | *[[LKWiM: Pałac w Markowie|pałac w Markowie]] | ||
| + | == Bibliografia == | ||
| + | Plan odnowy miejscowości Ławki, [http://ugwilczeta.bip.doc.pl/index.php?dz=4&id=32602| ugwilczeta.bip.doc.pl] [05.05.2014]<br/> | ||
| + | Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wilczęta , [http://ugwilczeta.bip.doc.pl/index.php?wiad=73373| ugwilczeta.bip.doc.pl] [05.05.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.05.2014]<br/> | ||
| + | Słodownik Lech, ''Ławki'', [http://www.glospasleka.pl/index.php?id=news&idd=16436| "Głos Pasłęka"] [05.05.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat braniewski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat braniewski]] [[Kategoria: Wilczęta (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1201-1300]] |
Aktualna wersja na dzień 10:12, 14 kwi 2015
| Ławki | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Wilczęta |
| Liczba ludności (2010) | 225[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Ławki | |
| Położenie na mapie Polski  Ławki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Ławki (niem. Lauck) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Wilczęta. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 225 mieszkańców (łącznie z Chmielówką i Sośnicą).
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 5 km na północ od Wilcząt.
Dzieje miejscowości
Ławki były dawną pruską osadą, lokowaną następnie przez przybyłych na ten teren niemieckich osadników. Nazwa wsi ma staropruskie korzenie, a na przestrzeni stuleci ulegała przeobrażeniom: Lauck, Lauckis, Laucke. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1289 roku. Pierwotny przywilej lokacyjny Ławek zaginął; kolejny dokument został wystawiony w roku 1376.
W latach 1402–1408 Ławki obejmowały obszar 54 łanów. We wsi działała w tym czasie karczma. 26 lutego 1527 roku miejscowość została zapisana na prawie lennym Piotrowi zu Dohna. W zapisie pojawiła się także wzmianka dotycząca miejscowego kościoła. Wiadomo, że w 1578 roku w Ławkach mieszkało 12 chłopów, karczmarz, kowal, krawiec, zagrodnik i pasterz. Folwark szlachecki obejmował 19 łanów ziemi.
Kościół w Ławkach został wybudowany w połowie XIV wieku w stylu gotyckim. Od czasów Reformacji podlegał kościołom w Nowicy i Wilczętach. W kolejnych latach, aż do 1945 roku, świątynia była filią kościoła w Starym Siedlisku. W północnej części nawy kościoła znajdowała się krypta, w której chowano członków rodu zu Dohna. Ozdobą świątyni był barokowy ołtarz z 1686 roku wykonany w Królewcu. Po prawej stronie ołtarza znajdowała się tablica z nazwiskami poległych w czasie I wojny światowej. Ostatnim pastorem w Ławkach przed 1945 rokiem był Alfred Hübner. W czasie działań wojennych na przełomie 1944/1945 roku świątynia uległa częściowemu zniszczeniu. Część wyposażenia została wywieziona do Niemiec, los pozostałych ruchomości pozostaje nieznany. Ruiny kościoła istnieją do dziś. Obecni mieszkańcy ustawili przed nimi symboliczną małą kapliczkę, w której odbywają się nabożeństwa. W przyszłości planują odbudowę kościoła.
Na początku XVIII wieku w Ławkach wybudowany został pałac Dohnów. Barokową budowlę wzniósł Christoph Friedrich zu Dohna. W połowie XIX wieku dobudowana została mała wieża. Pałac przebudowano w roku 1896. Po 1878 roku Dohnowie przenieśli się do Markowa. Początkowo dobra były dzierżawione, a ostatecznie doszło do ich sprzedaży. Pałac zaczął popadać w tym czasie w ruinę. W latach 30. XX wieku został rozebrany. Meble, archiwum i bibliotekę przeniesiono do Markowa. W dawnym założeniu parkowym zlokalizowana była oranżeria, bażantarnia oraz amfiteatr, którego ślady zachowały się do czasów obecnych. Budynek zarządu majątku wybudowany w XVIII wieku został zaadoptowany na szkołę. Po zakończeniu II wojny światowej, do 1979 roku, w budynku mieściła się polska szkoła.
Na początku XX stulecia założono we wsi placówkę pocztową. W Ławkach działała również mleczarnia należąca do Alwina Drößlera. W 1875 roku miejscowość była zamieszkana przez 480 osób. W 1925 roku wieś składała się z 25 budynków mieszkalnych i liczyła 352 mieszkańców. Wśród nich 341 było ewangelikami, a 11 katolikami. W tym czasie w Ławkach działał sklep kolonialny oraz karczma. W 1939 roku miejscowość liczyła 402 mieszkańców. Po zakończeniu wojny pierwsi polscy mieszkańcy byli głównie przesiedleńcami z południowo–wschodniej Polski. Pierwszym sołtysem wsi był Jan Jacek.
Religia
Wieś znajduje się na terenie rzymskokatolickiej parafii pw. Przemienienia Pańskiego w Wilczętach.
Zabytki
- plebania z drugiej połowy XVIII wieku (obecnie własność prywatna)
- dawny cmentarz wiejski, dziś zdewastowany
- granitowy pomnik ku czci poległych w okresie I wojny światowej (zrekonstruowany współcześnie)
- XVIII-wieczny budynek dawnego zarządu majątku, a następnie niemieckiej i polskiej szkoły (obecnie zaadaptowany na mieszkania prywatne)
Przypisy
- ↑ Łącznie: Ławki, Chmielówka i Sośnica.
Zobacz też
Bibliografia
Plan odnowy miejscowości Ławki, ugwilczeta.bip.doc.pl [05.05.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wilczęta , ugwilczeta.bip.doc.pl [05.05.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.05.2014]
Słodownik Lech, Ławki, "Głos Pasłęka" [05.05.2014]
