Łojdy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = lojdy.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Pałac w Łojdach.<br>Fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Łojdy ''' (niem. ''Loyden'') – | + | [[image:lojdy2.jpg|thumb|right|290px|Fot. Mieczysław Kalski]] |
| + | ''' Łojdy ''' (niem. ''Loyden'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bartoszyce (gmina wiejska)|gminie Bartoszyce]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. | ||
| + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 288 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Łojdy, [[Jarkowo]], [[Markowo]] i [[Pilwa (gmina Bartoszyce)|Pilwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Artur Szoka]]<ref>[http://gmina-bartoszyce.pl/wykaz-soltysow/ gmina-bartoszyce.pl]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 4 km na zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]], na zachód od drogi krajowej nr 51. | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Sępopolska|Równinie Sępopolskiej]], 4 km na zachód od [[Bartoszyce|Bartoszyc]], na zachód od drogi krajowej nr 51. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon | + | Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. Jej nazwa wywodzi się od pruskiego słowa ''laydis'' – glina. Przywilej lokacyjny otrzymała w 1417 roku jako majątek rycerski o powierzchni 38 łanów. W późniejszym czasie rozdzielono go na dwa majątki szlacheckie (Łojdy A i Łojdy B). Jeden z nich należał w XVII wieku do rodziny Myślętów, a drugi w połowie XIX wieku dzierżawiła polska rodzina szlachecka Kowalskich. Od połowy XIX wieku aż do 1945 roku Łojdy były własnością rodu von Negenbornów. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | W 1889 roku Łojdy zajmowały obszar 670 ha. Należały do parafii ewangelickiej w [[Bartoszyce|Bartoszycach]]. Majątek Negenbornów specjalizował się w hodowli krów mlecznych i słynął z wydajności<ref>M. Jackiewicz-Garniec, M. Garniec, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 1999, s. 306.</ref>. | |
| − | + | Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 41 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel. Budynek szkoły spłonął w 1945 roku. | |
| − | + | Po wojnie na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Łojdy, a wieś wchodziła w skład sołectwa [[Spytajny]]. W 1983 roku w Łojdach było 18 budynków mieszkalnych, a ponadto znajdowały się tu: klub, filia biblioteczna, prywatny zakład remontowo-budowlany oraz przedszkole. W latach 80. rozpoczęto gruntowny remont [[Pałac w Łojdach|pałacu]], który jednak został przerwany. Obecnie pałac użytkowany jest tylko w części. | |
| − | + | W 1991 roku w miejscowości odbył się [[lkwim: Plener Plastyki Nieprofesjonalnej "Łojdy 1991"|Plener Plastyki Nieprofesjonalnej]]. | |
| − | 1983 | + | Liczba mieszkańców w XIX i XX wieku kształtowała się następująco: |
| + | *1857 – 240 osób | ||
| + | *1933 – 193 osoby | ||
| + | *1939 – 205 osób | ||
| + | *1983 – 331 osób | ||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Celestyn Myślęta]] | + | *[[Celestyn Myślęta]] – profesor i rektor uniwersytetu w [[Królewiec|Królewcu]]; był właścicielem jednego z majątków w Łojdach |
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *neoklasycystyczny pałac z 1877 roku, budynek administracyjny i park z bogatym starodrzewem |
| − | * | + | *park |
| − | * | + | *dom murowany (nr 5) z początku XX wieku |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ''Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic'', red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.<br/> | ||
| Linia 70: | Linia 67: | ||
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | [http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/201/Planowanie_i_zagospodarowanie_przestrzenne/ | + | Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce[http://bip.warmia.mazury.pl/bartoszyce_gmina_wiejska/201/Planowanie_i_zagospodarowanie_przestrzenne/ bip.warmia.mazury.pl ] [05.03.2014]<br/> |
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html| | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/bartenstein.html| verwaltungsgeschichte.de] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,%C5%82ojdy.html| | + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/search,1,-1,-1,-1,-1,-1,%C5%82ojdy.html| polskaniezwykla.pl] [05.03.2014]<br/> |
| − | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#885/pl/i/lojdy_-_zabytkowy_zespol_palacowy| | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#885/pl/i/lojdy_-_zabytkowy_zespol_palacowy| ciekawemazury.pl] [05.03.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat bartoszycki]] [[Kategoria: Bartoszyce (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] |
| + | [[Kategoria: 1401-1500]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:01, 4 maj 2016
| Łojdy | |
| | |
 Pałac w Łojdach.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Liczba ludności (2010) | 288 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łojdy | |
| Położenie na mapie Polski  Łojdy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łojdy (niem. Loyden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 288 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Łojdy, Jarkowo, Markowo i Pilwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Artur Szoka[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 4 km na zachód od Bartoszyc, na zachód od drogi krajowej nr 51.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Jej nazwa wywodzi się od pruskiego słowa laydis – glina. Przywilej lokacyjny otrzymała w 1417 roku jako majątek rycerski o powierzchni 38 łanów. W późniejszym czasie rozdzielono go na dwa majątki szlacheckie (Łojdy A i Łojdy B). Jeden z nich należał w XVII wieku do rodziny Myślętów, a drugi w połowie XIX wieku dzierżawiła polska rodzina szlachecka Kowalskich. Od połowy XIX wieku aż do 1945 roku Łojdy były własnością rodu von Negenbornów.
W 1889 roku Łojdy zajmowały obszar 670 ha. Należały do parafii ewangelickiej w Bartoszycach. Majątek Negenbornów specjalizował się w hodowli krów mlecznych i słynął z wydajności[2].
Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 41 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel. Budynek szkoły spłonął w 1945 roku.
Po wojnie na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne Łojdy, a wieś wchodziła w skład sołectwa Spytajny. W 1983 roku w Łojdach było 18 budynków mieszkalnych, a ponadto znajdowały się tu: klub, filia biblioteczna, prywatny zakład remontowo-budowlany oraz przedszkole. W latach 80. rozpoczęto gruntowny remont pałacu, który jednak został przerwany. Obecnie pałac użytkowany jest tylko w części.
W 1991 roku w miejscowości odbył się Plener Plastyki Nieprofesjonalnej.
Liczba mieszkańców w XIX i XX wieku kształtowała się następująco:
- 1857 – 240 osób
- 1933 – 193 osoby
- 1939 – 205 osób
- 1983 – 331 osób
Ludzie związani z miejscowością
- Celestyn Myślęta – profesor i rektor uniwersytetu w Królewcu; był właścicielem jednego z majątków w Łojdach
Zabytki
- neoklasycystyczny pałac z 1877 roku, budynek administracyjny i park z bogatym starodrzewem
- park
- dom murowany (nr 5) z początku XX wieku
Przypisy
- ↑ gmina-bartoszyce.pl
- ↑ M. Jackiewicz-Garniec, M. Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999, s. 306.
Bibliografia
Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszycebip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
