Błyskoporek podkorowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Rozmieszczenie i ekologia) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = blyskoporek.jpg | |grafika = blyskoporek.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Błyskoporek podkorowy | + | |podpis grafiki = Błyskoporek podkorowy.<br>Fot. Tomas Čekanavičius. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Inonotus_obliquus.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 20: | Linia 20: | ||
'''Błyskoporek podkorowy''' (''Inonotus obliquus'' (Pers.) Pilát) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny szczeciniakowatych (''Hymenochaetaceae''), rzędu szczeciniakowców (''Hymenochaetales'').<br/><br/> | '''Błyskoporek podkorowy''' (''Inonotus obliquus'' (Pers.) Pilát) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny szczeciniakowatych (''Hymenochaetaceae''), rzędu szczeciniakowców (''Hymenochaetales'').<br/><br/> | ||
== Owocnik == | == Owocnik == | ||
| − | Błyskoporek podkorowy występuje w dwóch stadiach. Najbardziej znaną formą występowania tego gatunku są charakterystyczne narośle na pniu porażonego drzewa. W sąsiedztwie narośli drewno silniej się rozrasta i pień może być rozszerzony. Narośle są zbudowane z mocno splecionych strzępek grzyba przybierających kształty nieregularnych brył o średnicy nawet do 50 cm | + | Błyskoporek podkorowy występuje w dwóch stadiach. Najbardziej znaną formą występowania tego gatunku są charakterystyczne narośle na pniu porażonego drzewa. W sąsiedztwie narośli drewno silniej się rozrasta i pień może być rozszerzony. Narośle są zbudowane z mocno splecionych strzępek grzyba przybierających kształty nieregularnych brył o średnicy nawet do 50 cm. |
| + | |||
| + | Zewnętrzna powierzchnia grzyba jest czarna, jakby zwęglona, głęboko spękana w różnych kierunkach, bardzo twarda i krucha. W miejscach świeżych pęknięć i w szczelinach widoczna jest grzybnia w kolorze od żółtego do rdzawobrązowego lub czerwonobrązowego. Narośle to struktury, w których grzyb wytwarza liczne, jedno-czterokomórkowe chlamydospory, umożliwiające rozprzestrzenianie się go aż do czasu obumarcia rośliny żywicielskiej. Wówczas grzyb wytwarza drugą formę produkującą zarodniki podstawkowe – owocniki rosnące pod korą drzew liściastych. Owocniki są jednoroczne, płaskie, rozpostarte (resupinatowe), o szerokości do kilkudziesięciu centymetrów i rozciągające się wzdłuż pnia na odcinku do kilku metrów; zwykle tworzą się w sąsiedztwie narośli. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
Błyskoporek podkorowy jest pasożytem drzew liściastych, głównie brzozy, a także wiązów, olch, jarzębin, [[dąb szypułkowy|dębów]] i [[buk zwyczajny|buków]]. Powoduje rozległą białą zgniliznę drewna i przedwczesne zamieranie drzew. | Błyskoporek podkorowy jest pasożytem drzew liściastych, głównie brzozy, a także wiązów, olch, jarzębin, [[dąb szypułkowy|dębów]] i [[buk zwyczajny|buków]]. Powoduje rozległą białą zgniliznę drewna i przedwczesne zamieranie drzew. | ||
| − | Błyskoporek podkorowy znajduje się na | + | Błyskoporek podkorowy znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'', gdzie zaliczono go do kategorii grzybów rzadkich – R. |
Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] błyskoporek podkorowy odnotowany został m.in. [[Leśne Arboretum Warmii i Mazur w Kudypach|Leśnym Arboretum w Kudypach]], w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]], w rezerwacie [[Rezerwat Mszar|Mszar]] a także na terenie miasta [[Olsztyn|Olsztyna]] w lesie kortowskim. | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] błyskoporek podkorowy odnotowany został m.in. [[Leśne Arboretum Warmii i Mazur w Kudypach|Leśnym Arboretum w Kudypach]], w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]], w rezerwacie [[Rezerwat Mszar|Mszar]] a także na terenie miasta [[Olsztyn|Olsztyna]] w lesie kortowskim. | ||
| Linia 31: | Linia 33: | ||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
| − | + | Jest to grzyb niejadalny. | |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
Błyskoporek podkorowy nazywany jest również włóknouszkiem ukośnym, błyskoporkiem ukośnym, | Błyskoporek podkorowy nazywany jest również włóknouszkiem ukośnym, błyskoporkiem ukośnym, | ||
| − | hubą ukośną, brzozową lub skośnorurkową, czarną hubą brzozową, (czarnym) | + | hubą ukośną, brzozową lub skośnorurkową, czarną hubą brzozową, (czarnym) guzem brzozowym, czyrem brzozy, czagą. |
| − | guzem brzozowym, czyrem brzozy, czagą. Czarne, spękane, guzowate twory wzbudzają zainteresowanie | + | |
| − | W Europie Wschodniej wprowadzono na rynek farmaceutyczne preparaty z wyciągu | + | Czarne, spękane, guzowate twory wzbudzają zainteresowanie farmakologii ze względu na właściwości lecznicze. Co najmniej od XVI w. medycyna ludowa znała i wykorzystywała właściwości lecznicze ''Inonotus obliquus''. Stosowano go w chorobach przewodu pokarmowego, przy bólach jelit, nadkwasocie, owrzodzeniach żołądka i dwunastnicy, dolegliwościach śledziony i wątroby oraz w chorobach nowotworowych. Zewnętrznie stosowany bywa w zapaleniu jamy ustnej oraz narządów rodnych. Potwierdzono jego dodatnie oddziaływanie na centralny układ nerwowy, na procesy przemiany materii, na wzrost odporności organizmu na infekcje. Stwierdzono, iż wodne wyciągi w sposób widoczny zmniejszają cierpienia chorych na nowotwory, uśmierzają bóle, polepszają apetyt, a w początkowym stadium choroby, stagnują jej rozwój. |
| − | '' | + | |
| + | W Europie Wschodniej wprowadzono na rynek farmaceutyczne preparaty z wyciągu ''Inonotus obliquus'' o nazwie Befungin, Binczaga (Bin-Czaga), Binan-8.<br/> | ||
| + | |||
== Zobacz też== | == Zobacz też== | ||
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Ozorek_dębowy pl.wikipedia.org, ozorek dębowy] [10.06.2014] | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Ozorek_dębowy pl.wikipedia.org, ozorek dębowy] [10.06.2014] | ||
| Linia 45: | Linia 50: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Fiedorowicz Grzegorz, ''The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland)'', "Acta Mycologica" 2009, nr 44 | + | Fiedorowicz Grzegorz, ''The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland)'', "Acta Mycologica" 2009, nr 44, s. 77-95. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Mańka Karol, | + | Mańka Karol, ''Fitopatologia leśna'', Warszawa 1998. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Szczepkowski Andrzej, ''Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników'', "Studia i Materiały | + | Szczepkowski Andrzej, ''Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników'', "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie" 2012, z. 32, s. 171-189. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski | + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70. |
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | [[Kategoria: Grzyby | + | [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] |
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 13:39, 19 lut 2015
| Błyskoporek podkorowy | |
| | |
| Inonotus obliquus | |
| (Pers.) Pilát | |
 Błyskoporek podkorowy. Fot. Tomas Čekanavičius. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | szczeciniakowce |
| Rodzina | szczeciniakowate |
| Rodzaj | błyskoporek |
| Gatunek | błyskoporek podkorowy |
| Włóknouszek ukośny | |
Błyskoporek podkorowy (Inonotus obliquus (Pers.) Pilát) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny szczeciniakowatych (Hymenochaetaceae), rzędu szczeciniakowców (Hymenochaetales).
Spis treści
Owocnik
Błyskoporek podkorowy występuje w dwóch stadiach. Najbardziej znaną formą występowania tego gatunku są charakterystyczne narośle na pniu porażonego drzewa. W sąsiedztwie narośli drewno silniej się rozrasta i pień może być rozszerzony. Narośle są zbudowane z mocno splecionych strzępek grzyba przybierających kształty nieregularnych brył o średnicy nawet do 50 cm.
Zewnętrzna powierzchnia grzyba jest czarna, jakby zwęglona, głęboko spękana w różnych kierunkach, bardzo twarda i krucha. W miejscach świeżych pęknięć i w szczelinach widoczna jest grzybnia w kolorze od żółtego do rdzawobrązowego lub czerwonobrązowego. Narośle to struktury, w których grzyb wytwarza liczne, jedno-czterokomórkowe chlamydospory, umożliwiające rozprzestrzenianie się go aż do czasu obumarcia rośliny żywicielskiej. Wówczas grzyb wytwarza drugą formę produkującą zarodniki podstawkowe – owocniki rosnące pod korą drzew liściastych. Owocniki są jednoroczne, płaskie, rozpostarte (resupinatowe), o szerokości do kilkudziesięciu centymetrów i rozciągające się wzdłuż pnia na odcinku do kilku metrów; zwykle tworzą się w sąsiedztwie narośli.
Rozmieszczenie i ekologia
Błyskoporek podkorowy jest pasożytem drzew liściastych, głównie brzozy, a także wiązów, olch, jarzębin, dębów i buków. Powoduje rozległą białą zgniliznę drewna i przedwczesne zamieranie drzew. Błyskoporek podkorowy znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, gdzie zaliczono go do kategorii grzybów rzadkich – R.
Na Warmii i Mazurach błyskoporek podkorowy odnotowany został m.in. Leśnym Arboretum w Kudypach, w Mazurskim Parku Krajobrazowym, w rezerwacie Mszar a także na terenie miasta Olsztyna w lesie kortowskim.
Wartość użytkowa
Jest to grzyb niejadalny.
Ciekawostki
Błyskoporek podkorowy nazywany jest również włóknouszkiem ukośnym, błyskoporkiem ukośnym, hubą ukośną, brzozową lub skośnorurkową, czarną hubą brzozową, (czarnym) guzem brzozowym, czyrem brzozy, czagą.
Czarne, spękane, guzowate twory wzbudzają zainteresowanie farmakologii ze względu na właściwości lecznicze. Co najmniej od XVI w. medycyna ludowa znała i wykorzystywała właściwości lecznicze Inonotus obliquus. Stosowano go w chorobach przewodu pokarmowego, przy bólach jelit, nadkwasocie, owrzodzeniach żołądka i dwunastnicy, dolegliwościach śledziony i wątroby oraz w chorobach nowotworowych. Zewnętrznie stosowany bywa w zapaleniu jamy ustnej oraz narządów rodnych. Potwierdzono jego dodatnie oddziaływanie na centralny układ nerwowy, na procesy przemiany materii, na wzrost odporności organizmu na infekcje. Stwierdzono, iż wodne wyciągi w sposób widoczny zmniejszają cierpienia chorych na nowotwory, uśmierzają bóle, polepszają apetyt, a w początkowym stadium choroby, stagnują jej rozwój.
W Europie Wschodniej wprowadzono na rynek farmaceutyczne preparaty z wyciągu Inonotus obliquus o nazwie Befungin, Binczaga (Bin-Czaga), Binan-8.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, ozorek dębowy [10.06.2014]
indexfungorum.org [10.06.2014]
Bibliografia
Fiedorowicz Grzegorz, The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland), "Acta Mycologica" 2009, nr 44, s. 77-95.
Mańka Karol, Fitopatologia leśna, Warszawa 1998.
Szczepkowski Andrzej, Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników, "Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie" 2012, z. 32, s. 171-189.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
