Kapliczki w Wilczkowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę " {{mała architektura infobox <!-- w trakcie opracowania --> |typ obiektu = ... |lokalizacja = ... |właściciel = ... | }} <br /> '''Kaplica jerozolimska w Ols...")
 
m (Zastępowanie tekstu - "© Stanisław Kuprjaniuk" na "Fot. Stanisław Kuprjaniuk")
 
(Nie pokazano 34 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
+
'''Kapliczki w Wilczkowie''' – kapliczki w Wilczkowie, datowane na XVIII i XIX w., [[Powiat lidzbarski | powiat lidzbarski]], [[Lubomino (gmina wiejska)| gmina Lubomino]].
{{mała architektura infobox
+
<br/><br />
<!-- w trakcie opracowania -->
+
[[Plik:wio3.jpg|thumb|right|290px|Kapliczka w Wilczkowie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk]]
|typ obiektu  = ...
+
[[Plik:wio2.jpg|thumb|right|290px|Kapliczka na kol. zach. Wilczkowa. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
|lokalizacja  = ...
+
]]
|właściciel  = ...
 
|
 
}} <br />
 
'''Kaplica jerozolimska w Olsztynie''' – ...<br/>
 
 
 
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Kaplica usytuowana 
+
We wsi i okolicach znajduje się dziesięć [[Kapliczki|kapliczek]], sześć we wsi, trzy na koloniach północno-zachodnich i jedna przy drodze do [[Rogiedle|Rogiedli]]. Kapliczki we wsi są usytuowane przy biegnącej przez miejscowość drodze, a pozostałe przy dawnej owalnicy.
...
 
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Opis ==
 
== Opis ==
Najstarsza warmińska kaplica jerozolimska, wzmiankowana po raz pierwszy w 1565 roku,  
+
Przy wjeździe od strony [[Ełdyty Wielkie|Ełdyt Wielkich]] znajduje się dwukondygnacyjna kapliczka, która, po pracach remontowych przeprowadzonych w 2000 r., została pozbawiona cech stylowych i waloru autentyzmu. Nieco dalej znajduje się neogotycka kapliczka, która na podstawie chorągiewki wiatrowej datowana jest na 1906 r. Ta budowla jest jedną z trzech analogicznie powstałych kapliczek we wsi. Pozostałe z tej grupy kapliczki znajdują się przy bocznej drodze i posiadają te same cechy stylowe, takie jak fryzy ceglane, płyciny w kształcie krzyża, profilowane obramienia otworów, podział skarpami lub sterczynami.
  
znajduje się w centrum Olsztyna, u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Jagiełły. To jeden z
+
W pobliżu kapliczki z 1906 r. wybudowano kapliczkę, która charakteryzuje się szeroką, płaską fasadą i półkolistą apsydą z tyłu. W jej elewacji frontowej znajdują się dwie wnęki zamknięte łukiem odcinkowym. Kapliczka powstała na przełomie XVIII i XIX w.
  
najcenniejszych, obok zamku i katedry, zachowanych zabytków olsztyńskiej architektury.  
+
Wysokim postumentem z ostrołukową wnęką, sięgającą niemal kalenicy dachu, charakteryzuje się kapliczka z 1921 r., znajdująca się już za granicami Wilczkowa, w kierunku [[Łęgno|Łęgna]]. Pozostałe cztery kapliczki, o charakterze przydomowym, usytuowane poza obrębem wsi [[Wilczkowo]].
  
Została wybudowana pierwotnie w stylu gotyckim na planie prostokąta przez zarządców
+
Kapliczka przy drodze do [[Rogiedle | Rogiedli]] odznacza się charakterem przydrożnym. Szczególną wartość architektoniczną posiada kapliczka z 1940 r., znajdująca się na kolonii północno-zachodniej. Została ona wyposażona w ostrołukowe otwory w pierwszej kondygnacji, prześwit przeznaczony na dzwonek w drugiej kondygnacji i dach wielospadowy. Ciekawa kapliczka jest usytuowana na kolonii zachodniej. W jej otoczeniu zachowała się część okalających ją drzew.
 +
<br/>
  
leprozorium św. Jerzego, z dotacji i jałmużny wiernych. Została poświęcona kultowi Męki
+
== Bibliografia ==
 
+
Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku.<br>
Pańskiej, przyniesionemu do Prus z Ziemi Świętej przez Krzyżaków. Kaplica była czynna przede
+
Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, ''Warmińskie kapliczki'', Olsztyn 2012.
 
 
wszystkim w czasie Wielkiego Postu i Dni Krzyżowych. W 1609 roku odnotowano, że kaplica
 
 
 
posiadała we wnętrzu figury stojące Najświętszej Marii Panny i św. Jana Ewangelisty,
 
 
 
malowidła ścienne i trzy obrazy. Poważny remont kaplica jerozolimska przeszła w 1775 roku.  
 
 
 
Wówczas kupiec i radny miejski Piotr Poleski, podjął się jej ratowania, przekazując na to
 
 
 
duże sumy z prywatnej kieszeni. Jednokondygnacyjna budowla po przebudowie otrzymała cechy
 
 
 
stylu późnobarokowego. Kaplica była nakryta dwuspadowym dachem, z barokowymi wolutowymi
 
 
 
szczytami ze ślimacznicami. Od strony zachodniej szczyt frontowy posiada wypukłość
 
 
 
flankowaną dwoma pilastrami, która jest pozostałością po rozebranej drewnianej dzwonnicy. We
 
 
 
wnętrzu kaplica mieści ołtarz, który tworzy krucyfiks z ukrzyżowanym Chrystusem, w
 
 
 
kompozycyjnej asyście dwóch złoczyńców na krzyżach. Grupa Ukrzyżowania jest najwybitniejszym
 
 
 
zabytkiem późnogotyckiej rzeźby sakralnej w Olsztynie. Datowana jest na około 1510 rok,
 
 
 
wykazując cechy warsztatowe związane z kręgiem królewieckim. W kaplicy znajduje się ponadto
 
 
 
drewniany chór. Z początku XVII wieku pochodzi obraz Chrystus pod Krzyżem ze Św. Marią
 
 
 
Magdaleną. Na ścianach kaplicy zawieszone są XVIII-wieczne obrazy: Matki Bożej z
 
 
 
Dzieciątkiem i Matki Bożej Bolesnej. Przy kaplicy gromadziły się w XIX i XX wieku warmińskie
 
 
 
pielgrzymki wyruszające do okolicznych sanktuariów lub na odpusty kościelne. Współcześnie
 
 
 
kaplica jerozolimska podlega parafii konkatedralnej św. Jakuba i przeznaczona jest na
 
 
 
duszpasterstwo głuchoniemych. Od 1963 roku odbywają się w niej w każdą niedzielę o godzinie
 
 
 
10.00 Msze św. dla osób niesłyszących.
 
   
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
== Zdjęcia ==
+
== Linki zewnętrzne ==
 
+
[http://kapliczkiwarmii.republika.pl/ Kapliczki Warmii] [22.12.2013]
...
 
 
<br/>
 
<br/>
== Bibliografia ==
+
[[Kategoria:Kapliczki]]
 
+
[[Kategoria:Turystyka]] [[Kategoria: Budownictwo ludowe]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Lubomino (gmina wiejska)]][[Kategoria: powiat lidzbarski]]
Boetticher Adolf, Der Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Heft 4: Das Ermland,
 
 
 
Königsberg 1894.
 
Dittrich Franz, Böttichers Inventarisation der Bau- und Kunstdenkmäler Ermlands,
 
 
 
„Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 11, 1897, s. 269;
 
In der Jerusalemskapelle zu Allenstein, „Ermländisches Kirchenblatt”, 1939, nr 14 z 2 IV.
 
Madej Henryk, Kaplica jerozolimska, „Studia Warmińskie”, t. 11, 1974.
 
Matern Georg, Jerusalem und Labyrinthe in Preussen, „Zeitschrift für die Geschichte und
 
 
 
Alterumskunde Ermlands”, Bd. 16, 1907.
 
Kopiczko Andrzej, Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach 1525-1772, Olsztyn
 
 
 
1993.
 
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym
 
 
 
uwzględnieniem kapliczek, w druku.
 
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach pruskich i Warmji z 85 ilustracjami
 
 
 
w tekście,Lwów-Warszawa 1923.
 
Piskorska Józefa, Motywy pasyjne w sztuce sakralnej Warmii i Mazur, [w:] Kult Męki Pańskiej.
 
 
 
Historia i teraźniejszość, red. H.D. Wojtyska, Olsztyn 2001.
 
Rzempołuch Andrzej, Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Od założenia miasta po
 
 
 
odbudowę ze zniszczeń wojennych, Olsztyn 2005.
 
Ulbrich Anton, Geschichte der Bildhauerkunst in Ostpreußen vom Ausgang des 16. bis in die 2.
 
 
 
Hälfte des 19. Jahrhunderts, Bd. 1-2, Königsberg i. Pr. 1926-29..
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]]
 
<br />
 

Aktualna wersja na dzień 08:03, 25 mar 2015

Kapliczki w Wilczkowie – kapliczki w Wilczkowie, datowane na XVIII i XIX w., powiat lidzbarski, gmina Lubomino.

Kapliczka w Wilczkowie. Fot. Stanisław Kuprjaniuk
Kapliczka na kol. zach. Wilczkowa. Fot. Stanisław Kuprjaniuk

Położenie

We wsi i okolicach znajduje się dziesięć kapliczek, sześć we wsi, trzy na koloniach północno-zachodnich i jedna przy drodze do Rogiedli. Kapliczki we wsi są usytuowane przy biegnącej przez miejscowość drodze, a pozostałe przy dawnej owalnicy.

Opis

Przy wjeździe od strony Ełdyt Wielkich znajduje się dwukondygnacyjna kapliczka, która, po pracach remontowych przeprowadzonych w 2000 r., została pozbawiona cech stylowych i waloru autentyzmu. Nieco dalej znajduje się neogotycka kapliczka, która na podstawie chorągiewki wiatrowej datowana jest na 1906 r. Ta budowla jest jedną z trzech analogicznie powstałych kapliczek we wsi. Pozostałe z tej grupy kapliczki znajdują się przy bocznej drodze i posiadają te same cechy stylowe, takie jak fryzy ceglane, płyciny w kształcie krzyża, profilowane obramienia otworów, podział skarpami lub sterczynami.

W pobliżu kapliczki z 1906 r. wybudowano kapliczkę, która charakteryzuje się szeroką, płaską fasadą i półkolistą apsydą z tyłu. W jej elewacji frontowej znajdują się dwie wnęki zamknięte łukiem odcinkowym. Kapliczka powstała na przełomie XVIII i XIX w.

Wysokim postumentem z ostrołukową wnęką, sięgającą niemal kalenicy dachu, charakteryzuje się kapliczka z 1921 r., znajdująca się już za granicami Wilczkowa, w kierunku Łęgna. Pozostałe cztery kapliczki, o charakterze przydomowym, usytuowane poza obrębem wsi Wilczkowo.

Kapliczka przy drodze do Rogiedli odznacza się charakterem przydrożnym. Szczególną wartość architektoniczną posiada kapliczka z 1940 r., znajdująca się na kolonii północno-zachodniej. Została ona wyposażona w ostrołukowe otwory w pierwszej kondygnacji, prześwit przeznaczony na dzwonek w drugiej kondygnacji i dach wielospadowy. Ciekawa kapliczka jest usytuowana na kolonii zachodniej. W jej otoczeniu zachowała się część okalających ją drzew.

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.
Kuprjaniuk Stanisław, Liżewska Iwona, Warmińskie kapliczki, Olsztyn 2012.

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [22.12.2013]