Zawady-Tworki

Zawady-Tworki
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ełcki
Gmina	Prostki
Liczba ludności (2010)	108
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	19-335
Tablice rejestracyjne	NEL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zawady-Tworki
Położenie na mapie Polski Zawady-Tworki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zawady-Tworki (niem. Sawadden, Grenzwecht Gut) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Prostki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 108 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Feliks Urwan.

Położenie

Miejscowość położona jest nad południowym brzegiem Jeziora Steckiego, w odległości około 9 km na wschód od Rajgrodu.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wiadomości o Zawadach pojawiają się w wykazach osad prokuratorii ełckiej za lata 1510–1511. Zawady (wówczas Safady) były wówczas wsią czynszową. Miejscowość nie pojawiła się już w źródłach z roku 1519, w związku z czym można sądzić, że nie doszło do lokacji osady i obsadzenia jej przez osadników. Kolejna informacja o Zawadach pojawiła się w roku 1539. Wieś miała wówczas liczyć 20 łanów i stanowić dobra wolnych gospodarzy. Zawady leżały pomiędzy Krzywymi, Kopijkami a Jeziorem Rajgrodzkim. W 1568 roku miejscowość nadano Krzysztofowi Grajewskiemu. W 1938 roku w trakcie akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych nazwa wsi Sawadden została formą Grenzwecht Gut. Zawady-Tworki są jedną ze stacji Ełckiej Kolei Wąskotorowej.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Zabytki

• zbiorowy grób z okresu I wojny światowej, w którym pochowano 9 żołnierzy rosyjskich; po lewej stronie drogi z Krzywych do Zawad–Tworek, na terenie dawnego cmentarza majątku Gut Grenzwecht
• budynek stacji Kolei Wąskotorowej; wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Bank Danych Lokalnych GUS [27.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [27.07.2013]
Strona poświęcona cmentarzom i pomnikom wojennym w powiecie ełckim [27.07.2013]