Gwiździny

Gwiździny
Stara gorzelnia w Gwiździnach, źródło: www.wrota.warmia.mazury.pl, 12.09..2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko - mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Nowe Miasto Lubawskie
Sołectwo	Gwiździny
Liczba ludności (2012, źródło:http://gminanml.pl/soectwa/soectwo-gwidziny.html.)	834
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gwiździny
Położenie na mapie Polski Gwiździny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gwiździny (Quesing, Quesendorf, od 1570 r. Gwiździny) wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975–1998 miejscowość przynależała administracyjnie do województwa toruńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś znajduje się nad Jeziorem Gwiździny. Miejscowość położona jest na terenie gminy Nowe Miasto Lubawskie, która posiada niezwykle urozmaiconą rzeźbę. Obszar gminy obejmuje Pojezierze Brodnickie, Garb Lubawski i głęboko wciętą dolinęDrwęca Drwęcy. Na terenie gminy występują takie formy jak ozy i kemy, powstałe podczas zlodowacenia w zagłębieniach i szczelinach martwego lodu. Na południe od Nowego Dworu Bratiańskiego znajduje się oz (eksploatowany jako żwirownia), natomiast na północ od wsi Chrośle i na południe od Jamielnika występują kemy. Oś hydrograficzną gminy stanowi rzeka Drwęca. Znaczną powierzchnię zaś zajmują mokradła i bagna, występujące głównie w dnach rynien i innych obniżeniach terenu. Stosunkowo niewielką powierzchnię zajmują lasy (14% powierzchni gminy). Ponadto 65% powierzchni gminy stanowi obszar chronionego krajobrazu.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1414 r. Nie znana jest dokładna data lokacji. Wówczas jej nazwa brzmiała Quesing. Miejscowość była własnością Kapituły Chełmińskiej. Jej nazwa w obecnej formie powstała w 1570 r. Pochodzi od słowa gwizd - zdaniem Grążawskiego. prof. Grzegorz Białuński wywodzi ją od pruskiego Kwisen. Gwiździny w XVI w. obejmowały 80 łanów i 14 zagród. Znajdował się tutaj również kościół i karczma. Wiadomo, że w XVI w. istniał tutaj kościół, który podupadł po wojnach polsko – szwedzkich. Na początku XX w. majątek został przejęty przez Wilhelma Modrow. Do 1945 r. pozostał w rękach rodziny Modrow. Hodowano tutaj ziemniaki typu Modrow oraz kwiaty. Po 1946 r. powstał we wsi PGR. W XX w. rozpoczęła funkcjonowanie szkoła oraz erygowano nowy kościół. Ze wsią związana jest także legenda, która mówi, że w drodze na Grunwald Jagiełło zatrzymał się nad pobliskim Jeziorem Rubkowo, aby napoić konie swego wojska. Ponadto w Gwiździnach istniał obóz pracy. Zabudowa wsi Gwiździny ma charakter ulicówki.

Gospodarka

W Gwiździnach funkcjonuje stacja obsługi samochodów oraz hodowla szynszyli.

Kultura

We wsi działa szkoła podstawowa, Gminna Biblioteka Publiczna w Gwiździnach, świetlica wiejska. Ochotnicza Straż Pożarna i plaża.

Sport

W miejscowości działa Klub Sportowy Wicher Gwiździny. Ponadto corocznie organizowany jest Memoriał ks. Kazimierza Wróblewskiego w brydżu sportowym. Wróblewski był propagatorem tej dyscypliny.

Ludzie związani z miejscowością:

Na kartach historii wsi zapisała się rodzina Modrow. Ponadto ważną rolę w dziejach wsi odegrał ks. Kazimierz Wróblewski - proboszcz parafii w Gwiździnach. Od 2011 r. sołtysem we wsi jest Ireneusz Dąbrowski. W Gwiździnach urodził się Stanisław Dejczer - pisarz i ojciec scenarzysty Macieja Dejczera.

Zabytki:

We wsi znajduje się zespół podworski z XX w., zabudowa gospodarcza wraz z gorzelnią z XIX/XX w., kościół p.w. św. Jana Bosco z XX w., kapliczka z XX w. i budynek szkoły z XX w.

Dwór z XX w., źródło: www.polskiezabytki.pl, 12.09.2013.

Bibliografia:

• Gmina Nowe Miasto Lubawskie.Przewodnik krajoznawczy, Toruń 1997, 82 ss.

• Korecki Andrzej,Gmina Nowe Miasto Lubawskie, Pelplin 2006, 111 ss.

Zobacz też

Archiwum Tradycji Lokalnej – Gwiździny

http://gminanml.pl