Kiermas: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 16: | Linia 16: | ||
'''Kiermas''' – uroczystość odpustowa na [[Warmia|Warmii]]. | '''Kiermas''' – uroczystość odpustowa na [[Warmia|Warmii]]. | ||
| − | Kiermas | + | Kiermas stanowił uroczystość rodzinną "w takiej skali nie spotykaną na innych ziemiach polskich"<ref>Chłosta Jan, ''Świętowanie na Warmii w końcu XIX i na początku XX wieku'', [w:] ''Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Obchody rocznicowe i świąteczne'', praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2004, s. 64</ref>, był wyjątkowo dogodną okazją do spotkań krewnych (na Warmii nazywanych ''przyjaciółmi'') i znajomych. |
Kiermas niekiedy łączył się z [[Łosiery|łosierami]], a dokładniej z zakończeniem pielgrzymki do regionalnych sanktuariów: [[Gietrzwałd|Gietrzwałdu]], [[Święta Lipka|Świętej Lipki]], [[Stoczek Warmiński|Stoczka Warmińskiego]], [[Głotowo|Głotowa]]. | Kiermas niekiedy łączył się z [[Łosiery|łosierami]], a dokładniej z zakończeniem pielgrzymki do regionalnych sanktuariów: [[Gietrzwałd|Gietrzwałdu]], [[Święta Lipka|Świętej Lipki]], [[Stoczek Warmiński|Stoczka Warmińskiego]], [[Głotowo|Głotowa]]. | ||
| Linia 38: | Linia 38: | ||
Chłosta Jan, ''Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii'', Olsztyn 2009.<br/> | Chłosta Jan, ''Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii'', Olsztyn 2009.<br/> | ||
Hochleitner Janusz, ''Kuchnia świąteczna na Warmii'', [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność'', red.Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.<br/> | Hochleitner Janusz, ''Kuchnia świąteczna na Warmii'', [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność'', red.Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.<br/> | ||
| + | Chłosta Jan, ''Świętowanie na Warmii w końcu XIX i na początku XX wieku'', [w:] ''Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Obchody rocznicowe i świąteczne'', praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2004.<br/> | ||
''Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich'', wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.<br/> | ''Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich'', wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.<br/> | ||
Szyfer Anna, ''Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków'', Olsztyn 1968.<br/> | Szyfer Anna, ''Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków'', Olsztyn 1968.<br/> | ||
Wersja z 23:22, 5 paź 2014
| Kiermas | |
| | |
| Zwyczaje | udział we mszy św., przybywanie łosierów, spotkania rodzinne |
Kiermas – uroczystość odpustowa na Warmii.
Kiermas stanowił uroczystość rodzinną "w takiej skali nie spotykaną na innych ziemiach polskich"[1], był wyjątkowo dogodną okazją do spotkań krewnych (na Warmii nazywanych przyjaciółmi) i znajomych.
Kiermas niekiedy łączył się z łosierami, a dokładniej z zakończeniem pielgrzymki do regionalnych sanktuariów: Gietrzwałdu, Świętej Lipki, Stoczka Warmińskiego, Głotowa.
Etymologia
Kiermas to termin zaczerpnięty z języka niemieckiego, oznaczający odpust poświęcenia patrona lub kościoła, znany od końca XVIII stulecia.
Zwyczaje na Warmii i Mazurach
Kiermas rozpoczynał się mszą świętą. Poprzedzały go gruntowne przygotowania w domu i obejściu. W tym okresie przystrajano domostwa oraz przydrożne krzyże i kapliczki. Na stole królował kuch, ale w ciągu całego dnia na stole pojawiało się wiele różnych potraw, między innymi ryż z kurą i chlebem, czernina, pieczona gęś i pieczone prosiaki, kapusta, ogórki, migdały, kasza.
Po nabożeństwie udawano się na przyjęcie do jednego ze znajomych bądź członków rodziny. Czas umilały śpiewy, pogawędki, opowiadania i deklamacje. Wspólnie oglądano dobytek w oborach i stajniach, a także pola, wymieniając się doświadczeniami. Następnie znów gromadzono się przy stole na podwieczorku złożonym z rozmaitych ciast. Biesiadowanie kończyła kolacja i wymiana zaproszeń na kiermas w innej parafii.
Najbardziej znane kiermase odbywały się w Bartągu (14 niedziela po Zielonych Świątkach), Purdzie (w Przemienienie Pańskie, Lamkowie (w dzień św. Augustyna), Barczewie (w dzień św. Antoniego, Gietrzwałdzie (w Narodzenie Najświętszej Maryi Panny i w Ramsowie (w dzień św. Rocha) pod Olsztynem.
Przypisy
- ↑ Chłosta Jan, Świętowanie na Warmii w końcu XIX i na początku XX wieku, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Obchody rocznicowe i świąteczne, praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2004, s. 64
Zobacz też
Bibliografia
Barczewki Walenty, Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane, wydał Władysław Ogrodziński, Olsztyn 1984.
Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Hochleitner Janusz, Kuchnia świąteczna na Warmii, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność, red.Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.
Chłosta Jan, Świętowanie na Warmii w końcu XIX i na początku XX wieku, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Obchody rocznicowe i świąteczne, praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2004.
Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich, wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
