Natura 2000 Jezioro Dobskie

Jezioro Dobskie
rodzaj	OSO (dyrektywa ptasia)
data	październik 2007 r.
powierzchnia	6.985,2 ha
kod obszaru	PLB280012
Koordynaty:	54°5′22″ 21°36′27″

Jezioro Dobskie – jezioro w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich znajdujące się na terenie gminy Giżycko. Jeden z polskich obszarów objętych europejskim programem Natura 2000.

Obszar Natura 2000

Jezioro Dobskie to mezotroficzny zbiornik wielkości 1776 ha wchodzący w skład zespołu jeziora Mamry. Położone jest w krajobrazie morenowym. Znajduje się na nim kilka mniejszych, bezimiennych wysepek oraz cztery duże wyspy: Wyspa Kormoranów (Wysoki Ostrów), Gilma, Lipka oraz Wyspa Heleny. Na całym akwenie obowiązuje strefa ciszy.

W części północnej półwyspu dzielącego Jezioro Dobskie i jezioro Kisajno znajduje się Głazowisko Fuledzki Róg, będące do 1989 r. samodzielnym rezerwatem przyrody nieożywionej. Obecnie jest ono częścią rezerwatu przyrody Jezioro Dobskie. Południowy brzeg jeziora graniczy z lasem. Poza tym jego najbliższe otoczenie stanowią łąki i pola uprawne.

Brzeg Jeziora Dobskiego w okolicy wsi Doba (źródło: pl.wikipedia.org)

Przeznaczenie i zagrożenia

Obszar objęto ochroną ze względu na występowanie chronionych gatunków ptaków. Podstawowym zagrożeniem jest możliwość zanieczyszczenia wód, nadmierna eksploatacja ryb, zaniechanie użytkowania rolniczego, przebudowa lasu, presja turystyczna, w tym powstawanie osiedli domków letniskowych bezpośrednio przylegających do linii brzegowej.

Jedna z wysp na Jeziorze Dobskim (źródło: pl.wikipedia.org)

Fauna i flora

Na Wyspie Kormoranów znajdują się stanowiska lęgowe kormorana i czapli. W ostoi występuje co najmniej 21 gatunków ptaków wymienianych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej oraz 7 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Gniazduje tu powyżej 1% populacji krajowej kani czarnej i orlika krzykliwego; w stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje żuraw (w okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji).

Ponadto w skład awifauny obszaru wchodzą m.in.: bąk, bielik, błotniak łąkowy, błotniak stawowy, bocian biały, bocian czarny, derkacz, dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł czarny, dzięcioł średni, gąsiorek, jarząbek, kropiatka, orlik krzykliwy, ortolan, podróżniczek, rybitwa zwyczajna, trzmielojad, zielonka oraz zimorodek.

Wśród ryb stwierdzono takie gatunki jak: minóg rzeczny, koza, różanka. Zaobserwowane ssaki na terenie obszaru to: bóbr europejski, nocek łydkowłosy i wydra.

37% stanowią lasy, w tym najwięcej lasy liściaste (28%) – głównie na wyspach. 1/3 terenu stanowią użytki rolnicze – pola uprawne i łąki.

Kormoran. Ptak ten chętnie gniazduje na jednej z wysp jeziora (źródło: pl.wikipedia.org)

Ciekawostki

Na wyspie Gilmie odnotowano istnienie grodziska plemienia Galindów oraz świętego gaju, w którym odprawiano rytuały. W czasach zajęcia ziem pruskich przez Krzyżaków w miejscu tym został wzniesiony niewielki zamek. Obecnie można obejrzeć jego ruiny.

Bibliografia

Instytut na rzecz Ekorozwoju, Jezioro Dobskie [25.05.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [12.05.2014]
Natura 2000. Naturalnie się opłaca, oprac. Małgorzata Czerwińska, Marek Leda, Szczecin 2010, naturalnie.info.pl [20.05.2014]