Gizewo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
Linia 40: | Linia 40: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
− | Wieś założona została w 1573 r. [[Jan von Hoyten]] – dawny starosta sześcieński sprzedał Wojtkowi Gize ze [[Stamka| Stamki]], 4 [[włóka| włóki]] sołeckie za 160 grzywien. W 1573 r. starosta sześcieński – [[Andrzej Jonasz]] sprzedał Janowi, Jakubowi i Wawrzyńcowi – synom Gizy | + | Wieś założona została w 1573 r. [[Jan von Hoyten]] – dawny starosta sześcieński sprzedał Wojtkowi Gize ze [[Stamka| Stamki]], 4 [[włóka| włóki]] sołeckie za 160 grzywien. W 1573 r. starosta sześcieński – [[Andrzej Jonasz]] sprzedał 2 [[włóka | włóki]] Janowi, Jakubowi i Wawrzyńcowi – synom Gizy. 21,5 [[włóka| włóki]] obsadzono czynszownikami. Cały obszar wsi wynosił 60 [[włóka | włók]]. Nazwa miejscowości pochodzi od rodziny Gizów. Ok. 1760 r. powstała szkoła, w której nauczał [[Ludwik Monkowius]]. Gizewo przyjęło kształt ulicówki. W 1785 r. było tu 38 [[dym | dymów]], w 1815 r. – 44, w 1838 r. – 37. W 1815 r. mieszkały tu 274 osoby, w 1838 r. – 473, w 1939 – 440. W XIX w. wieś zamieszkiwała ludność polska wyznania ewangelickiego. Gizewo należała początkowo do [[parafia w Szestnie |parafii w Szestnie]], a potem do [[Warpuny |Warpun]]. |
<br/> | <br/> |
Wersja z 21:05, 8 lis 2013
Gizewo | |
| |
Siedlisko w Gizewie,źródło: http://www.folkownia.pl, 08.11.2013.
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | mrągowski |
Gmina | Sorkwity |
Sołectwo | Gizewo |
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Tablice rejestracyjne | NMR |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Gizewo (niem. Giesoewen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity, gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów). Do rynien zaliczymy jeziora: Stromek, Warpuńskie, Zyndackie, Gielądzkie, Lampasz. Wzdłuż Jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.
Dzieje miejscowości
Wieś założona została w 1573 r. Jan von Hoyten – dawny starosta sześcieński sprzedał Wojtkowi Gize ze Stamki, 4 włóki sołeckie za 160 grzywien. W 1573 r. starosta sześcieński – Andrzej Jonasz sprzedał 2 włóki Janowi, Jakubowi i Wawrzyńcowi – synom Gizy. 21,5 włóki obsadzono czynszownikami. Cały obszar wsi wynosił 60 włók. Nazwa miejscowości pochodzi od rodziny Gizów. Ok. 1760 r. powstała szkoła, w której nauczał Ludwik Monkowius. Gizewo przyjęło kształt ulicówki. W 1785 r. było tu 38 dymów, w 1815 r. – 44, w 1838 r. – 37. W 1815 r. mieszkały tu 274 osoby, w 1838 r. – 473, w 1939 – 440. W XIX w. wieś zamieszkiwała ludność polska wyznania ewangelickiego. Gizewo należała początkowo do parafii w Szestnie, a potem do Warpun.
Gospodarka
W miejscowości działa agroturystyka.
Kultura
We wsi odbywają się dożynki i festyny. Działa tutaj świetlica.
Ludzie związani z miejscowością
Na kartach historii wsi zapisał się nauczyciel Ludwik Monkowius. Obecnie (2013 r.) sołtysem we wsi jest Krzysztof Woźniel.
Bibliografia
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.