Kukułka Fuchsa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Kukułka Fuchsa |Nazwa łacińska = Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó) |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki = |Sys...") |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Kukułka Fuchsa | |Nazwa rośliny = Kukułka Fuchsa | ||
| − | |Nazwa łacińska = Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó | + | |Nazwa łacińska = Dactylorhiza fuchsii |
| − | |Pusta linia = <br/> | + | |L = (Druce) Soó |
| − | |grafika = | + | |Pusta linia = <br/> |
| − | |podpis grafiki = | + | |grafika = dact.jpg |
| + | |podpis grafiki = Kukułka Fuchsa. Źródło: [http://ru.wikipedia.org/wiki/Пальчатокоренник_Фукса] | ||
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 13: | Linia 14: | ||
|Rząd = szparagowce | |Rząd = szparagowce | ||
|Rodzina = storczykowate | |Rodzina = storczykowate | ||
| − | |Rodzaj = | + | |Rodzaj = kukułka |
| − | |Gatunek = | + | |Gatunek = kukułka Fuchsa |
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
| − | |Lista synonimów = stoplamek Fuchsa | + | |Lista synonimów = stoplamek Fuchsa }} |
| − | }} | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | ''' Kukułka Fuchsa ''' ('' Dactylorhiza fuchsii '' | + | '''Kukułka Fuchsa''' (''Dactylorhiza fuchsii'' (Druce) Soó) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''), rzędu szparagowców (''Asparagales''). |
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | Kukułka Fuchsa jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 30 cm, a w sprzyjających warunkach | + | Kukułka Fuchsa jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 30 cm, a w sprzyjających warunkach nawet do 70 cm wysokości. Łodyga prosta, cienka, kanciasta, zielona z szerokimi, osadzonymi skrętoległe, lancetowatymi liśćmi dolnymi, w liczbie od 3-6, pokrytymi plamkami. Górne liście obejmujące łodygę. |
| + | Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty średniej wielkości bladoróżowe do ciemnofioletowych z bordowym rysunkiem, zwykle bezwonne, zebrane w gęsty kwiatostan typu kłosa, położony w szczytowej części pędu. Warżka z bardzo zmiennym wzorem w kształcie punktów i linii, łatka środkowa warżki ostra i dłuższa od bocznych. Boczne płatki silnie odgięte w tył. Znamię słupka pokryte jest lepką, bogatą w glukozę substancją przywabiającą owady. Jedynie robotnice pszczoły miodnej potrafią się dostać do nektaru, zabierając jednocześnie kilka lub nawet kilkanaście pyłkowin. Owocem jest torebka z dużą ilością bardzo drobnych nasion, rozsiewanych przez wiatr. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce notowany na terenie całego kraju, uważany jest jednak za roślinę rzadką . Rośnie w żyznych wilgotnych lasach olszowych, na brzegach wód, na podmokłych łąkach i torfowiskach, czasami na skrajach łąk i w podmokłych zaroślach na granicy z lasem. Lubi gleby wilgotne, żyzne, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi dobrze niskie temperatury. | + | Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce notowany na terenie całego kraju, uważany jest jednak za roślinę rzadką. Rośnie w żyznych, wilgotnych lasach olszowych, na brzegach wód, na podmokłych łąkach i torfowiskach, czasami na skrajach łąk i w podmokłych zaroślach na granicy z lasem. Lubi gleby wilgotne, żyzne, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi dobrze niskie temperatury. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Na Warmii i Mazurach występuje w [[rezerwat Uroczysko Kramnik | rezerwacie Uroczysko Kramnik]] | + | Na Warmii i Mazurach występuje w [[rezerwat Uroczysko Kramnik|rezerwacie Uroczysko Kramnik]] oraz w [[Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich|Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, o kategorii zagrożenia V | + | Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'', o kategorii zagrożenia V (grupa gatunków narażonych na wyginięcie). Największym zagrożeniem dla gatunku są skutki działalności człowieka: osuszanie i melioracja terenów, regulacja rzek oraz niszczenie lasów łęgowych. Zagraża jej także zarastanie torfowisk i łąk. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | Kukułka Fuchsa jako jeden z nielicznych gatunków z tego rodzaju oferuje owadom nektar | + | Kukułka Fuchsa - jako jeden z nielicznych gatunków z tego rodzaju - oferuje owadom nektar i tym różni się od pozostałych kukułek (stoplamków). |
<br/> | <br/> | ||
| − | Często gatunek ten | + | Często gatunek ten uważany jest za podgatunek kukułki plamistej (''D. maculatasubsp. fuchsii''); oba gatunki są bardzo podobne. Do niedawna nie były od siebie odróżniane i często ze sobą mylone. Największe różnice między nimi dotyczą budowy kwiatu. |
<br/> | <br/> | ||
| − | Kukułka Fuchsa | + | Kukułka Fuchsa tworzy mieszańce z gółką długoostrogową, kukułką bzową, k. krwistą, k. Russowa i k. szerokolistną. Gatunek zróżnicowany na sześć podgatunków: ''Dactylorhiza fuchsii'' subsp. ''carpatica'' (Batousek&Kreutz) Kreutz - występuje na Słowacji; ''Dactylorhiza fuchsii'' subsp. ''fuchsii'' - rośnie w całym zasięgu gatunku; ''Dactylorhiza fuchsii'' subsp. ''hebridensis'' (Wilmott) Soó - występuje na Wyspach Brytyjskich; ''Dactylorhiza fuchsii'' subsp. ''okellyi'' (Druce) Soó - rośnie na Wyspach Brytyjskich; ''Dactylorhiza fuchsii'' subsp. ''psychrophila'' (Schltr.) Holub - występuje w zachodniej i północnej Europie oraz północnej Azji; ''Dactylorhiza fuchsii'' subsp. ''sooana'' (Borsos) Borsos - rośnie w Czechach, na Słowacji i Węgrzech. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Piękoś-Mirkowa Halina, Mirek Zbigniew, ''Rośliny chronione'', Warszawa, Multico Oficyna Wyd., 2006. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | Lucjan | + | Rutkowski Lucjan, ''Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej'', Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 2006. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Zobacz też == |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/ | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Kukułka_Fuchsa] |
<br/> | <br/> | ||
| − | http://www.wigry.win.pl/storczyki/sto_kuk.htm | + | [http://www.wigry.win.pl/storczyki/sto_kuk.htm] |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] |
Wersja z 15:31, 18 lis 2014
| Kukułka Fuchsa | |
| | |
| Dactylorhiza fuchsii | |
| (Druce) Soó | |
![Kukułka Fuchsa. Źródło: [1]](/index.php/Plik:Dact.jpg) Kukułka Fuchsa. Źródło: [2] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | kukułka |
| Gatunek | kukułka Fuchsa |
| Synonimy | |
| stoplamek Fuchsa | |
Kukułka Fuchsa (Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae), rzędu szparagowców (Asparagales).
Spis treści
Morfologia
Kukułka Fuchsa jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 30 cm, a w sprzyjających warunkach nawet do 70 cm wysokości. Łodyga prosta, cienka, kanciasta, zielona z szerokimi, osadzonymi skrętoległe, lancetowatymi liśćmi dolnymi, w liczbie od 3-6, pokrytymi plamkami. Górne liście obejmujące łodygę.
Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty średniej wielkości bladoróżowe do ciemnofioletowych z bordowym rysunkiem, zwykle bezwonne, zebrane w gęsty kwiatostan typu kłosa, położony w szczytowej części pędu. Warżka z bardzo zmiennym wzorem w kształcie punktów i linii, łatka środkowa warżki ostra i dłuższa od bocznych. Boczne płatki silnie odgięte w tył. Znamię słupka pokryte jest lepką, bogatą w glukozę substancją przywabiającą owady. Jedynie robotnice pszczoły miodnej potrafią się dostać do nektaru, zabierając jednocześnie kilka lub nawet kilkanaście pyłkowin. Owocem jest torebka z dużą ilością bardzo drobnych nasion, rozsiewanych przez wiatr.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce notowany na terenie całego kraju, uważany jest jednak za roślinę rzadką. Rośnie w żyznych, wilgotnych lasach olszowych, na brzegach wód, na podmokłych łąkach i torfowiskach, czasami na skrajach łąk i w podmokłych zaroślach na granicy z lasem. Lubi gleby wilgotne, żyzne, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi dobrze niskie temperatury.
Na Warmii i Mazurach występuje w rezerwacie Uroczysko Kramnik oraz w Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich.
Wartość użytkowa
Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, o kategorii zagrożenia V (grupa gatunków narażonych na wyginięcie). Największym zagrożeniem dla gatunku są skutki działalności człowieka: osuszanie i melioracja terenów, regulacja rzek oraz niszczenie lasów łęgowych. Zagraża jej także zarastanie torfowisk i łąk.
Ciekawostki
Kukułka Fuchsa - jako jeden z nielicznych gatunków z tego rodzaju - oferuje owadom nektar i tym różni się od pozostałych kukułek (stoplamków).
Często gatunek ten uważany jest za podgatunek kukułki plamistej (D. maculatasubsp. fuchsii); oba gatunki są bardzo podobne. Do niedawna nie były od siebie odróżniane i często ze sobą mylone. Największe różnice między nimi dotyczą budowy kwiatu.
Kukułka Fuchsa tworzy mieszańce z gółką długoostrogową, kukułką bzową, k. krwistą, k. Russowa i k. szerokolistną. Gatunek zróżnicowany na sześć podgatunków: Dactylorhiza fuchsii subsp. carpatica (Batousek&Kreutz) Kreutz - występuje na Słowacji; Dactylorhiza fuchsii subsp. fuchsii - rośnie w całym zasięgu gatunku; Dactylorhiza fuchsii subsp. hebridensis (Wilmott) Soó - występuje na Wyspach Brytyjskich; Dactylorhiza fuchsii subsp. okellyi (Druce) Soó - rośnie na Wyspach Brytyjskich; Dactylorhiza fuchsii subsp. psychrophila (Schltr.) Holub - występuje w zachodniej i północnej Europie oraz północnej Azji; Dactylorhiza fuchsii subsp. sooana (Borsos) Borsos - rośnie w Czechach, na Słowacji i Węgrzech.
Bibliografia
Piękoś-Mirkowa Halina, Mirek Zbigniew, Rośliny chronione, Warszawa, Multico Oficyna Wyd., 2006.
Rutkowski Lucjan, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 2006.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006.
