Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Parafia infobox | {{Parafia infobox | ||
|nazwa = Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie | |nazwa = Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie | ||
|grafika = brąswałdd.jpg|240px | |grafika = brąswałdd.jpg|240px | ||
| − | |podpis grafiki = Kościół parafialny.<br>Fot. maniek66. Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4962,braswald-neogotycki-kosciol-sw--kazimierza-%281894-1896%29.html | + | |podpis grafiki = Kościół parafialny.<br>Fot. maniek66. Źródło: [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4962,braswald-neogotycki-kosciol-sw--kazimierza-%281894-1896%29.html polskaniezwykla.pl] |
|siedziba = Brąswałd | |siedziba = Brąswałd | ||
|adres = Brąswałd 11, 11-001 Dywity | |adres = Brąswałd 11, 11-001 Dywity | ||
|data powołania = XIV w. | |data powołania = XIV w. | ||
|data zamknięcia = | |data zamknięcia = | ||
| − | |wyznanie = | + | |wyznanie = katolickie |
| − | |kościół = | + | |kościół = rzymskokatolicki |
| − | |1. jednostka typ = | + | |1. jednostka typ = Archidiecezja |
|1. jednostka nazwa = warmińska | |1. jednostka nazwa = warmińska | ||
| − | |2. jednostka typ = | + | |2. jednostka typ = Dekanat |
|2. jednostka nazwa = Olsztyn II (Zatorze) | |2. jednostka nazwa = Olsztyn II (Zatorze) | ||
| − | |obiekt sakralny funkcja = | + | |obiekt sakralny funkcja = kościół |
| − | |obiekt sakralny = św. Katarzyny w Brąswałdzie | + | |obiekt sakralny = Kościół pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie |
|dzień wspomnienia = 25 listopad | |dzień wspomnienia = 25 listopad | ||
| − | |www = | + | |www = |
}} | }} | ||
| − | '''Parafia pw. św. Katarzyny''' | + | '''Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie''' – parafia rzymskokatolicka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w archidiecezji warmińskiej, dekanacie Olsztyn II (Zatorze). Proboszczem parafii jest ks. kan. mgr lic. [[Stanisław Tkacz]]. |
==Dzieje parafii== | ==Dzieje parafii== | ||
Parafia pw. św. Katarzyny w [[Brąswałd|Brąswałdzie]] została założona w XIV w. Funkcję kościoła parafialnego pełni [[lkwim:Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie|kościół św. Katarzyny]]. | Parafia pw. św. Katarzyny w [[Brąswałd|Brąswałdzie]] została założona w XIV w. Funkcję kościoła parafialnego pełni [[lkwim:Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Brąswałdzie|kościół św. Katarzyny]]. | ||
| − | + | Wedle przekazów w miejscu, gdzie obecnie mieści się świątynia, pierwotnie znajdował się ''święty gaj'', w którym poganie składali ofiary całopalne. Mieszkańcy utrwalili się w tym przekonaniu po znaleziskach archeologicznych, jakich dokonano w 1894 r. Odnaleziono wówczas szczątki konstrukcji kamiennej, gdzie miało się odbywać składanie ofiar. | |
Akt lokacyjny wsi Brąswałd, datowany na rok 1337, zawierał informacje o powołaniu na tym terenie miejscowej parafii oraz budowie kościoła na potrzeby wiernych. Ponadto dokument gwarantował przyszłej parafii darowiznę w postaci 6 włók ziemi i 25 włók lasów. | Akt lokacyjny wsi Brąswałd, datowany na rok 1337, zawierał informacje o powołaniu na tym terenie miejscowej parafii oraz budowie kościoła na potrzeby wiernych. Ponadto dokument gwarantował przyszłej parafii darowiznę w postaci 6 włók ziemi i 25 włók lasów. | ||
| − | Pierwsze kościoły, jakie wybudowano w Brąswałdzie, stanęły w 1363 roku oraz 1380. Były to obiekty drewniane, jednakże długo nie przetrwały. Przed dewastacją udało się uchronić jedynie relikwie, które umieszczono w kolejnym obiekcie sakralnym. Nowy kościół powstał w wieku XIX w tym samym miejscu co poprzedni; aby nie dopuścić do kolejnego zniszczenia budynku, wybrano lepszy materiał budowlany niż poprzednio, tj. pruski mur oraz ciosane kamienie. Niemniej jednak z biegiem lat parafia się powiększała, co zrodziło konieczność posiadania większego kościoła, dlatego w roku 1895 dokonano świadomej rozbiórki świątyni, aby wybudować nowy, większy kościół, który stoi do dnia dzisiejszego. Wybudowano wtedy także plebanię. | + | Pierwsze kościoły, jakie wybudowano w Brąswałdzie, stanęły w 1363 roku oraz 1380. Były to obiekty drewniane, jednakże długo nie przetrwały. Przed dewastacją udało się uchronić jedynie relikwie, które umieszczono w kolejnym obiekcie sakralnym. Nowy kościół powstał w wieku XIX w tym samym miejscu co poprzedni; aby nie dopuścić do kolejnego zniszczenia budynku, wybrano lepszy materiał budowlany niż poprzednio, tj. zdecydowano się na pruski mur oraz ciosane kamienie. Niemniej jednak z biegiem lat parafia się powiększała, co zrodziło konieczność posiadania większego kościoła, dlatego w roku 1895 dokonano świadomej rozbiórki świątyni, aby wybudować nowy, większy kościół, który stoi do dnia dzisiejszego. Wybudowano wtedy także plebanię. |
Kościół zaprojektowano w stylu neogotyckim. Jest to obiekt murowany. Został wzniesiony w oparciu o projekt architektoniczny Fritza Heitmana. Budowę świątyni wspierał [[Andrzej Thiel]] (biskup). W budowę świątyni byli zaangażowani proboszczowie parafii. Pierwszymi byli ks. [[Franciszek Kaupowicz]] oraz ks. [[Hermann Macherzyński]], ostatnim ks. [[Walenty Barczewski]]. Kierownikiem prac był majster Quednan pochodzący z [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. | Kościół zaprojektowano w stylu neogotyckim. Jest to obiekt murowany. Został wzniesiony w oparciu o projekt architektoniczny Fritza Heitmana. Budowę świątyni wspierał [[Andrzej Thiel]] (biskup). W budowę świątyni byli zaangażowani proboszczowie parafii. Pierwszymi byli ks. [[Franciszek Kaupowicz]] oraz ks. [[Hermann Macherzyński]], ostatnim ks. [[Walenty Barczewski]]. Kierownikiem prac był majster Quednan pochodzący z [[Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. | ||
| Linia 37: | Linia 36: | ||
Do 1827 r. nabożeństwa w parafii brąswałdzkiej wygłaszano tylko i wyłącznie w języku polskim. Sytuacja uległa zmianie w poł. wieku XIX w wyniku stopniowej germanizacji mieszkańców. Najtrudniejsza sytuacja Kościoła katolickiego w parafii brąswałdzkiej miała miejsce na przestrzeni lat 1872-1887, gdy władze pruskie znacznie utrudniały działalność katolickich księży. Mieszkańcy Brąswałdu wielokrotnie interweniowali w kwestii zachowania języka polskiego w liturgii, dlatego wielokrotnie pisali do [[Frombork|Fromborka]], a nawet do Rzymu (1889-1890). | Do 1827 r. nabożeństwa w parafii brąswałdzkiej wygłaszano tylko i wyłącznie w języku polskim. Sytuacja uległa zmianie w poł. wieku XIX w wyniku stopniowej germanizacji mieszkańców. Najtrudniejsza sytuacja Kościoła katolickiego w parafii brąswałdzkiej miała miejsce na przestrzeni lat 1872-1887, gdy władze pruskie znacznie utrudniały działalność katolickich księży. Mieszkańcy Brąswałdu wielokrotnie interweniowali w kwestii zachowania języka polskiego w liturgii, dlatego wielokrotnie pisali do [[Frombork|Fromborka]], a nawet do Rzymu (1889-1890). | ||
| − | Mieszkańcy Brąswałdu od zawsze byli społecznością bardzo religijną. Z tymi terenami wiążą się pewne praktyki religijne określane mianem ''łosierów''. Skupiały się wokół takich obiektów sakralnych jak kościół, kapliczka, krzyż czy święta figura. ''Łosiery'' były praktykowane w sytuacji grążącego niebezpieczeństwa (pożar, choroba, wojna itp.). Praktyki te polegały na składaniu ślubów bądź ofiary w intencji ochrony przed danym niebezpieczeństwem. Osoba składająca takie śluby zobowiązywała się, że w podzięce za ochronę uda się na pielgrzymkę lub procesję w miejsce związane z danym świętym, który ma chronić przed konkretnym zagrożeniem. ''Łosiery'' cieszyły się największą popularnością w okresie od XVII do XIX w. | + | Mieszkańcy Brąswałdu od zawsze byli społecznością bardzo religijną. Z tymi terenami wiążą się pewne praktyki religijne określane mianem ''łosierów''. Skupiały się wokół takich obiektów sakralnych jak kościół, kapliczka, krzyż czy święta figura. ''[[Łosiery]]'' były praktykowane w sytuacji grążącego niebezpieczeństwa (pożar, choroba, wojna itp.). Praktyki te polegały na składaniu ślubów bądź ofiary w intencji ochrony przed danym niebezpieczeństwem. Osoba składająca takie śluby zobowiązywała się, że w podzięce za ochronę uda się na pielgrzymkę lub procesję w miejsce związane z danym świętym, który ma chronić przed konkretnym zagrożeniem. ''Łosiery'' cieszyły się największą popularnością w okresie od XVII do XIX w. |
==Kler parafialny== | ==Kler parafialny== | ||
| Linia 45: | Linia 44: | ||
*ks. [[Walenty Barczewski]] | *ks. [[Walenty Barczewski]] | ||
*ks. [[Alojzy Moritz]] | *ks. [[Alojzy Moritz]] | ||
| − | |||
==Zobacz też== | ==Zobacz też== | ||
| − | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Br%C4%85swa%C5%82d pl.wikipedia.org, Brąswałd] [14.08.2014] | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Br%C4%85swa%C5%82d pl.wikipedia.org, Brąswałd] [14.08.2014]<br/> |
| − | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
Hochleitner J.,''Warmińskie łosiery: Studium lokalnego pielgrzymowania", Olsztyn 2013.<br/> | Hochleitner J.,''Warmińskie łosiery: Studium lokalnego pielgrzymowania", Olsztyn 2013.<br/> | ||
Wersja z 13:10, 6 mar 2015
| Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie | |
| | |
 Kościół parafialny.
Fot. maniek66. Źródło: polskaniezwykla.pl | |
| Siedziba | Brąswałd |
| Adres | Brąswałd 11, 11-001 Dywity |
| Data powołania | XIV w. |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Archidiecezja | warmińska |
| Dekanat | Olsztyn II (Zatorze) |
| kościół | Kościół pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie |
| Wspomnienie liturgiczne | 25 listopad |
Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie – parafia rzymskokatolicka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w archidiecezji warmińskiej, dekanacie Olsztyn II (Zatorze). Proboszczem parafii jest ks. kan. mgr lic. Stanisław Tkacz.
Spis treści
Dzieje parafii
Parafia pw. św. Katarzyny w Brąswałdzie została założona w XIV w. Funkcję kościoła parafialnego pełni kościół św. Katarzyny.
Wedle przekazów w miejscu, gdzie obecnie mieści się świątynia, pierwotnie znajdował się święty gaj, w którym poganie składali ofiary całopalne. Mieszkańcy utrwalili się w tym przekonaniu po znaleziskach archeologicznych, jakich dokonano w 1894 r. Odnaleziono wówczas szczątki konstrukcji kamiennej, gdzie miało się odbywać składanie ofiar.
Akt lokacyjny wsi Brąswałd, datowany na rok 1337, zawierał informacje o powołaniu na tym terenie miejscowej parafii oraz budowie kościoła na potrzeby wiernych. Ponadto dokument gwarantował przyszłej parafii darowiznę w postaci 6 włók ziemi i 25 włók lasów.
Pierwsze kościoły, jakie wybudowano w Brąswałdzie, stanęły w 1363 roku oraz 1380. Były to obiekty drewniane, jednakże długo nie przetrwały. Przed dewastacją udało się uchronić jedynie relikwie, które umieszczono w kolejnym obiekcie sakralnym. Nowy kościół powstał w wieku XIX w tym samym miejscu co poprzedni; aby nie dopuścić do kolejnego zniszczenia budynku, wybrano lepszy materiał budowlany niż poprzednio, tj. zdecydowano się na pruski mur oraz ciosane kamienie. Niemniej jednak z biegiem lat parafia się powiększała, co zrodziło konieczność posiadania większego kościoła, dlatego w roku 1895 dokonano świadomej rozbiórki świątyni, aby wybudować nowy, większy kościół, który stoi do dnia dzisiejszego. Wybudowano wtedy także plebanię.
Kościół zaprojektowano w stylu neogotyckim. Jest to obiekt murowany. Został wzniesiony w oparciu o projekt architektoniczny Fritza Heitmana. Budowę świątyni wspierał Andrzej Thiel (biskup). W budowę świątyni byli zaangażowani proboszczowie parafii. Pierwszymi byli ks. Franciszek Kaupowicz oraz ks. Hermann Macherzyński, ostatnim ks. Walenty Barczewski. Kierownikiem prac był majster Quednan pochodzący z Dobrego Miasta.
Świątynia była powszechnie uważana za symbol polskości na terenie Warmii. Podczas II wojny światowej kościół dotkliwie ucierpiał. Szkody naprawiono w 1956 r.
Do końca II wojny światowej parafia w Brąswałdzie dysponowała znacznym gospodarstwem. Ziemię parafialną dzierżawili przede wszystkim mieszkańcy wsi. Gospodarstwem parafialnym przez długi okres czasu administrował Walenty Barczewski.
Do 1827 r. nabożeństwa w parafii brąswałdzkiej wygłaszano tylko i wyłącznie w języku polskim. Sytuacja uległa zmianie w poł. wieku XIX w wyniku stopniowej germanizacji mieszkańców. Najtrudniejsza sytuacja Kościoła katolickiego w parafii brąswałdzkiej miała miejsce na przestrzeni lat 1872-1887, gdy władze pruskie znacznie utrudniały działalność katolickich księży. Mieszkańcy Brąswałdu wielokrotnie interweniowali w kwestii zachowania języka polskiego w liturgii, dlatego wielokrotnie pisali do Fromborka, a nawet do Rzymu (1889-1890).
Mieszkańcy Brąswałdu od zawsze byli społecznością bardzo religijną. Z tymi terenami wiążą się pewne praktyki religijne określane mianem łosierów. Skupiały się wokół takich obiektów sakralnych jak kościół, kapliczka, krzyż czy święta figura. Łosiery były praktykowane w sytuacji grążącego niebezpieczeństwa (pożar, choroba, wojna itp.). Praktyki te polegały na składaniu ślubów bądź ofiary w intencji ochrony przed danym niebezpieczeństwem. Osoba składająca takie śluby zobowiązywała się, że w podzięce za ochronę uda się na pielgrzymkę lub procesję w miejsce związane z danym świętym, który ma chronić przed konkretnym zagrożeniem. Łosiery cieszyły się największą popularnością w okresie od XVII do XIX w.
Kler parafialny
Proboszczowie w latach 1895-1945:
- ks. Franciszek Kaupowicz
- ks. Hermann Macherzyński
- ks. Walenty Barczewski
- ks. Alojzy Moritz
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Brąswałd [14.08.2014]
Bibliografia
Hochleitner J.,Warmińskie łosiery: Studium lokalnego pielgrzymowania", Olsztyn 2013.
Pawłowska J., Wieś warmińska Brąswałd w województwie olsztyńskim w latach 1945-1967, Wrocław 1987.
Archidiecezja warmińskaarchwarmia.pl [14.08.2014]
Neogotycki kościół św. Katarzyny w Brąswałdziepolskaniezwykla.pl [14.08.2014]
pl.wikipedia.org, Parafia św. Katarzyny w Brąswałdzie[14.08.2014]
