Dąbrowa (gmina Bartoszyce)

Dąbrowa
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bartoszyce
Liczba ludności (2010)	303
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dąbrowa
Położenie na mapie Polski Dąbrowa
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dąbrowa (niem. Damerau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 303 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Andrzej Dycha.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 3 km na północ od Bartoszyc, między drogą krajową nr 51 a drogą wojewódzką nr 512; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce – Bezledy.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w 1348 roku jako wieś należąca do zakonu i obejmowała wówczas 48 łanów. W XVI i XVII w. była to wieś książęca, a następnie królewska (aż do reform uwłaszczeniowych na początku XIX w.). W XV w. dwukrotnie była niszczona podczas wojen Krzyżaków z Polską i Litwą, podobnie było w latach 1519–1521. Dąbrowa była więc kilkakrotnie zasiedlana, a w późniejszym czasie państwo oddawało ją często w dzierżawę szlachcie. Do 1945 roku wieś należała do parafii ewangelickiej w Bartoszycach.

Szkołę we wsi założono w połowie XVIII w. W 1935 roku uczęszczało do niej 119 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w grudniu 1945 roku jako jedną z pierwszych w powiecie; jej organizatorem i pierwszym nauczycielem był Wilhelm Tuszyński.

W sierpniu 1945 roku wieś stała się siedzibą gminy. Jej pierwszym wójtem był Stanisław Woźniak. Mimo że po kilkunastu miesiącach siedzibę gminy przeniesiono do Bartoszyc, aż do 1954 roku nosiła ona nazwę gmina Dąbrowa. W 1948 roku założono tu spółdzielnię rolniczo-handlową Związku Samopomocy Chłopskiej. Przy wsi działało Państwowe Gospodarstwo Rolne Jarkowo. Według spisu powszechnego z 1983 roku w Dąbrowie było 61 budynków mieszkalnych oraz 64 indywidualne gospodarstwa rolne o łącznej powierzchni 530 ha. Znajdowały się tu wówczas: filia biblioteczna, klub, przedszkole, sala kinowa na 70 miejsc, sklep wielobranżowy, zakład kowalski i zakład stolarski.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 440 osób
• 1933 – 529 osób
• 1939 – 556 osób
• 1983 – 321 osób

Turystyka

• We wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne, należące do Bartoszyckiego Stowarzyszenia Agroturystyki "Warmiacy".

Ludzie związani z miejscowością

• Walenty z Dąbrowy – kaznodzieja, współautor polskiego śpiewnika ewangelickiego
• Maria Kwaśniewska (ur. 1935) – hafciarka z Dąbrowy

Zabytki

• zabudowa murowana z przełomu XIX i XX w. (liczne domy mieszkalne i budynki gospodarskie, w tym również drewniana stodoła z początku XX w. oraz zagrody nr 22 i 24)
• budynek dawnej szkoły z lat 20. XX w., murowany (dom nr 17)

Zobacz też

• Dąbrowa w gminie Bisztynek
• Dąbrowa w gminie Braniewo
• Dąbrowa w gminie Dąbrówno
• Dąbrowa w gminie Dźwierzuty
• Dąbrowa w gminie Iława
• Dąbrowa w gminie Kętrzyn
• Dąbrowa w gminie Płoskinia
• Dąbrowa w gminie Wielbark
• Dąbrowa w gminie Wieliczki

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]