Guty (gmina Giżycko)

Guty
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Giżycko
Liczba ludności (2010)	32
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Guty
Położenie na mapie Polski Guty
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Guty (niem. Gutten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Giżycko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 32 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kamila Zielińska.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 10 km na zachód od Giżycka, na zachodnim brzegu jeziora Kisajno. Na południowy wschód od Gut znajduje się Gucki Ostrów, niewielki półwysep, zaś około 1 km na północny wschód od wsi znajduje się wyspa Lipowy Ostrów.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. Około 1526 roku 8-łanowe dobra na prawie magdeburskim nad jeziorem Kisajno otrzymał niejaki Gut (Gutt), zobowiązując się w zamian do wystawienia jednej służby zbrojnej. W pierwszym okresie istnienia w Gutach mieszkało zaledwie kilku wolnych (w 1526 roku czterech, w 1560 – trzech). W 1560 roku książę Albrecht Hohenzollern wystawił dla Gut nowy przywilej, którym zwalniał Piotra Guta i dwóch wolnych z płużnego. Z czasem wieś powiększyła swój areał i na przełomie XVI i XVII wieku liczyła prawie 10 łanów. Miejscowość należała do parafii ewangelickiej w Giżycku.

U progu II wojny światowej wieś obejmowała 689 ha. Została poważnie zniszczona podczas działań wojennych, znacznie zmniejszył się też jej obszar. W 1970 roku w Gutach było zaledwie 8 gospodarstw rolnych (łącznie 89 ha) i 7 budynków mieszkalnych. W latach 1954–1972 Guty należały do gromady Giżycko.

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1857 - 91 osób
• 1925 - 96 osób
• 1933 - 80 osób
• 1939 - 89 osób
• 1970 - 45 osób

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 85 km

Przebieg trasy: Mikołajki – Wierzba – Wejsuny – Niedźwiedzi Róg – Karwik - Jeglin – Zdory – Kwik – Nowe Guty – Okartowo – Suchy Róg – Dziubiele - Łuknajno – Mikołajki

Zobacz też

• Guty w gminie Wieliczki
• Guty Różyńskie w gminie Prostki
• Nowe Guty w gminie Orzysz
• Stare Guty w gminie Pisz

Bibliografia

Białuński Grzegorz, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn 1996.
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]