Szymonka

Szymonka
Szymonka Źródło: http://www.szymonka.pl/images/8.jpg,dostęp 20 września 2013
Rodzaj miejscowości	Wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	Warmińsko-Mazurskie
Powiat	giżycki
Gmina	Ryn
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Tablice rejestracyjne	NGI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szymonka
Położenie na mapie Polski Szymonka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Szymonka (niem. Schimonken, w latach 1938-1945 miejscowość nazywano Schmidtsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim w gminie Ryn. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. Obecnie sołtysem wsi jest Bożena Denko.

Charakterystyka fizjograficzna

Krajobraz powiatu giżyckiego powstał w wyniku obecności na tym obszarze lądolodu, który w plejstocenie napływał na te tereny okolic Skandynawii. Z dłuższym postojem czoła lodowca związane są wzgórza moreny czołowej. Występują w postaci wzniesień, przybierających formę wałów równoległych do czoła lodowca. Zbudowane są z wytopionego materiału niesionego na powierzchni oraz wewnątrz lodowca. Materiał ten to piasek, żwir, glina. W obszarach czołowo–morenowych występują długie, wąskie wały o stromych zboczach. Składają się z licznych warstw różnorodnego materiału. Są to ozy, będące osadami potoków polodowcowych. Inną formą, powstałą w wyniku działania wód lodowca są kemy. Tworzyły się często na przedpolu lodowca. W południowo–zachodniej części powiatu giżyckiego ciągnie się rynna jeziorna, w której leżą jeziora Ryńskie i Tałty. Rynna łączy się poprzez szereg jezior, wśród których wymienić należy Jezioro Szymoneckie. Nad tym jeziorem położona jest miejscowość Szymonka.

Dzieje miejscowości

Osada została założona przez Mikołaja Kowala w 1503 roku przed wojną nad jeziorem Szymoneckim. Kościół wybudowano w latach 1874–1877, w miejscu starej budowli, pochodzącej z XVI wieku. Kościół został zniszczony podczas wojny w 1914 roku, po czym został odbudowany.

We wsi znajduje się wzniesienie zwane Zdunowa lub Garncarska Góra (136 metrów n.p.m.) Na jej zboczach widoczne są ślady okopów z okresu I wojny światowej (biegła tu linia frontu 1914–1915).

Jest to wieś mazurska, zamieszkiwana przez 650 mieszkańców, położona na południowym stoku Zdunowej Góry. Zimą 1914–1915 roku była główną obroną pozycji niemieckiej. O nią rozbiło się kilka masowych szturmów rosyjskich. Podczas trwających walk, Niemcy wysadzili w powietrze wieżę kościoła, który został ponadto uszkodzony przez kilka granatów rosyjskich.

Ludzie związani z miejscowością

• Mikołaj Kowal - założyciel wsi w 1503 roku.

Zabytki

Neogotycki kościół z 1877 roku
Źródło: http://mojemazury.pl/13145-45605,Kosciol-w-Szymonce,313032.html?, dostęp 27 października 2013

• Neogotycki kościół, pochodzący z II połowy XIX wiek, z lat 1874–1877. W kościele zamontowano 13–głosowe organy piszczałkowe.
• Przed wejściem do kościoła usytuowano pomnik parafian poległych w czasie I wojny światowej.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Turystyka

• Szlak rowerowy o długości 140 km – przebieg trasy: Giżycko – Sulimy – Pieczonki – Sołdany – Kruklanki – Wydminy – Lipińskie – Miłki – Paprotki – Górkło – Szymonka – Ławki Skorupki – Rybical – Ryn – Knis – Salpik – Nakomiady – Owczarnia – Pożarki Kronowo – Bogacko – Giżycko.

Bibliografia

Szymonka, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 12, red. B. Chlebowski, Warszawa 1892.
Wakar Andrzej, Willan Tadeusz, Giżycko, z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1996.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.

[[Kategoria: Ryn] (gmina miejsko-wiejska)]]