Zalec: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Zalec'''</big> (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w [[ | + | <big>'''Zalec'''</big> (niem. Salza) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Mrągowo (gmina wiejska)|gminie Mrągowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] przynależała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[ | + | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[Powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo (gmina Mikołajki)|Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego [[Jezioro Salza |Jeziora Salza]], dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobro służebne wielkości 20 łanów, na [[prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]]. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński [[Georg von Diebes]] sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był [[Jan Skubich]]. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu [[Mrągowo]] - [[Ryn]]– [[Giżycko]]. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po [[Mazury| Mazurach]] w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda. | + | Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego [[Jezioro Salza |Jeziora Salza]], dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza [[Konrad von Erlichshausen|Konrada von Erlichshausena]] na dobro służebne wielkości 20 łanów, na [[prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]]. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński [[Georg von Diebes]] sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był [[Jan Skubich]]. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu [[Mrągowo]] - [[Ryn]]– [[Giżycko]]. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po [[Mazury| Mazurach]] w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda. |
<br/> | <br/> | ||
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
| − | |||
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze. | We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze. | ||
| Linia 50: | Linia 49: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| − | + | *Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Konrad von Erlichshausen. | |
| − | Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Konrad von Erlichshausen. W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest [[Mieczysław Wróblewski]]. | + | *W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Mieczysław Wróblewski]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| − | |||
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. | ''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. | ||
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013. | http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 68: | Linia 65: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat mrągowski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Mrągowo (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1401-1500]] | ||
Wersja z 16:07, 30 sie 2014
| Zalec | |
| | |
 Zabudowa wiejska, źródło: www.mojemazury.pl, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mrągowo |
| Sołectwo | Zalec |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zalec | |
| Położenie na mapie Polski  Zalec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zalec (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego Jeziora Salza, dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobro służebne wielkości 20 łanów, na prawie magdeburskim. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński Georg von Diebes sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był Jan Skubich. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - Ryn– Giżycko. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po Mazurach w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda.
Gospodarka
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
Ludzie związani z miejscowością:
- Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Konrad von Erlichshausen.
- W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Mieczysław Wróblewski.
Bibliografia:
Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
Zobacz też
www.mragowo.wm.pl
