Pozezdrze: Różnice pomiędzy wersjami

	Pozezdrze
	; Kościół pw. Stanisława Kostki Wikipedia [27.10.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Pozezdrze
Liczba ludności (2010)	1 297
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-610
Tablice rejestracyjne	NWE
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Pozezdrze
	Położenie na mapie Polski ; Pozezdrze
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

[wersja nieprzejrzana]

[wersja zweryfikowana]

Wersja z 17:36, 27 paź 2014

Pozezdrze (niem. Possessern, od 1938 r. Grossgarten) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Pozezdrze. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. Siedziba gminy Pozezdrze. W 2010 roku wieś liczyła 1 297 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Zalewski^[1].

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 11 km na południowy wschód od Węgorzewa, przebiega przez nią droga krajowa nr 63 na odcinku Węgorzewo -Giżycko. W okolicy znajdują się jeziora: Pozezdrze, Wilkus, Lemięt, Harsz i kilka mniejszych.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1543 roku na 100 łanach, z których dziesięć otrzymał sołtys, Paweł Mały z Leca. Miejscowość została zasiedlona w ciągu kilkunastu lat; w 1557 roku mieszkało tu 45 rodzin. Początkowa zwana była Gross Garten, później – od nazwy jeziora – Possesern, Pozerdren, Poseesern. Tutejsi chłopi odrabiali pańszczyznę w majątku państwowym przy zamku węgorzewskim. W 1710 roku na dżumę zmarła większość mieszkańców (309 osób). W XVII wieku wieś w dalszym ciągu liczyła 100 łanów, w następnym stuleciu powiększyła się do 134 łanów. Dzięki wybudowaniu drogi Giżycko-Pozezdrze-Węgorzewo w drugiej połowie XIX wieku rozwój wsi przyspieszył i wzrosło znaczenie wsi. W 1858 roku Pozezdrze zamieszkiwało 927 osób.

W 1910 roku wieś poważnie ucierpiała w wyniku wielkiego pożaru, zaś podczas I wojny światowej znajdowała się na linii frontu. W roku 1939 liczyła 1551 mieszkańców.

Pozezdrze.Pomnik ku czci poległych mieszkańców

Pierwsi osadnicy po II wojnie światowej zaczęli napływać w rejon Pozezdrza już w marcu 1945 roku. Pierwszym wójtem został Aleksander Wielocha (1945), w 1947 roku zorganizowano tu jedną z pierwszych gminnych rad narodowych w powiecie. Wiosną 1945 roku uruchomiono przedwojenną gorzelnię oraz młyn, zaś wiosną 1946 roku zorganizowano zlewnię mleka; w tym samym roku otwarto świetlicę.

Parafia ewangelicka w Pozezdrzu powstała w 1886 roku (wcześniej wieś należała do parafii w Kruklankach) i obejmowała wsie: Harsz, Okowizna, Pieczarki i Pozezdrze. Kościół wybudowano w 1891 roku. W parafii pod koniec XIX wieku było 658 Polaków (na 2630 parafian), w 1912 roku – około dwustu. W 1926 roku w wielkie święta odbywały się tu msze w języku polskim, jedyne w powiecie węgorzewskim. Kościół, zniszczony w 1915 roku w trakcie działań wojennych, został odbudowany w 1923 roku. Od 1946 roku jest siedzibą katolickiej parafii pw. św. Stanisława Kostki. We wsi funkcjonuje również filiał parafii ewangelicko-augsburskiej z Giżycka.

Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W połowie XIX wieku pracowało w niej dwóch nauczycieli, uczęszczało 142 dzieci. W 1935 roku we wsi funkcjonowały dwie szkoły: jedna obejmowała cztery klasy (czterech nauczycieli, 218 uczniów), zaś druga była jednoklasowa (jeden nauczyciel, 48 uczniów. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono wiosną 1945 roku (Stefania Grzegorzewska, Zygmunt Klimaszewski) jako jedną z pierwszych w powiecie; w połowie lat 60. obejmowała ona osiem klas.

Wedle lokalnej legendy na wniesieniu w pobliżu wsi, nad rzeczką Sapiną, miał być ukryty wielki skarb, stąd nazwa wzgórza: Złota Góra.

Kultura

W Pozezdrzu działa Gminny Ośrodek Kultury, powołany w 1992 r. Z miejscowością związany jest zespół rockowy The Light. W 1959 r. zorganizowano tu część jubileuszowych obchodów XV-lecia PRL.

Edukacja

Ludzie związani z miejscowością:

Jadwiga Tressenberg (1924-2004) – nauczycielka, bibliotekarka w Kutach, badaczka lokalnych legend i opowieści, m.in. dotyczących Pozezdrza, autorka książki Mazurskie opowieści; patronka szkoły podstawowej w Pozezdrzu.
Marzenna Supranowicz (ur. 1963) — społecznik, wieloletni samorządowiec, wójt gminy Pozezdrze.

Pozezdrze. Kwatera wojenna

Bunkier Himmlera.Stan obecny

Zabytki:

Kościół z końca XIX wieku, zniszczony podczas I wojny światowej, odbudowany w 1923 roku.
Pomnik poświęcony mieszkańcom wsi poległym podczas I wojny światowej.
Kwatera wojenna, zlokalizowana w wydzielonej części cmentarza komunalnego. Pochowano w niej 35 żołnierzy niemieckich, poległych w czasie I wojny światowej
Około 1,5 km na północny zachód znajdują się bunkry „Hochwald” – byłej kwatery reichsführera Heinricha Himmlera, dowódcy SS i policji. Zbudowany w latach 1940-1941, kompleks składał się z pięciu schronów, garażu, dwóch warowni i schronu przeznaczonego dla samego Himmlera. Ten ostatni schron zachował się w najlepszym stanie (w styczniu 1945 roku bunkry zostały wysadzone przez wycofujących się Niemców).

Turystyka

Szlak rowerowy o długości 40 km - przebieg trasy: Giżycko - Świdry - Pieczarki - Harsz - Pozezdrze - Spytkowo - Giżycko.

Przyroda

Na terenie gminy znajduje się Rezerwat Przyrody Piłackie Wzgórza.

Bibliografia:

Grzegorz Białuński, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Andrzej Wakar, Bohdan Wilamowski, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/miejsc_w.display?p_id=6085&p_token=0.9089117817015391 [data dostępu: 30.07.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/angerburg.html [data dostępu: 30.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa: http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/pozezdrze [data dostępu: 30.07.2013]

Przypisy

↑ Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]

Zobacz też

Gminny Ośrodek Kultury w Pozezdrzu http://www.gokpozezdrze.pl/

[1] Wrota Warmii i Mazur [30.08.2013]

[1]

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
   |flaga wsi             =
   |herb artykuł          =
-  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe
+  |dopełniacz wsi        = Pozezdrza
-  |zdjęcie               = Pole-obowiązkowe
+  |zdjęcie               = Kościół pw. Stanisława Kostki.jpg
-  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe
+  |opis zdjęcia          = Kościół pw. Stanisława Kostki [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pozezdrze/ Wikipedia] [27.10.2014]
   |rodzaj miejscowości   = wieś gminna
   |województwo           = warmińsko-mazurskie
@@ Linia 14: / Linia 14: @@
   |sołectwo              =
   |wysokość              =
-  |liczba ludności       = 1297
+  |liczba ludności       = 1 297
-  |rok                   = 2009
+  |rok                   = 2010
   |strefa numeracyjna    =(+48) 87
   |kod pocztowy          =11-610
@@ Linia 28: / Linia 28: @@
   |wikisłownik           =
   |www                   =
-}}
+}}<br/>
-''' Pozezdrze''' (niem. ''Possessern'', od 1938 r. ''Grossgarten'') – [[wieś gminna]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. Siedziba gminy Pozezdrze.
+''' Pozezdrze''' (niem. ''Possessern'', od 1938 r. ''Grossgarten'') – wieś gminna położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat węgorzewski | powiecie węgorzewskim]], w [[Pozezdrze (gmina wiejska)|gminie Pozezdrze]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. Siedziba gminy Pozezdrze. W 2010 roku wieś liczyła 1 297 mieszkańców.  Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Zalewski]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/ Wrota Warmii i Mazur] [30.08.2013]</ref>.
+<br/><br/>
+==Położenie==
-=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 11 km na południowy wschód od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], przebiega przez nią droga krajowa nr 63 na odcinku Węgorzewo -[[Giżycko]]. W okolicy znajdują się jeziora: [[Jezioro Pozezdrze|Pozezdrze]], [[Jezioro Wilkus|Wilkus]], [[Jezioro Lemięt|Lemięt]], [[Jezioro Harsz|Harsz]] i kilka mniejszych.
-Wieś położona jest w północnej części [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]], 11 km na południowy wschód od [[Węgorzewo|Węgorzewa]], przebiega przez nią droga krajowa nr 63 na odcinku Węgorzewo-[[Giżycko]]. W okolicy znajdują się jeziora: [[Jezioro Pozezdrze|Pozezdrze]], [[Jezioro Wilkus|Wilkus]], [[Jezioro Lemięt|Lemięt]], [[Jezioro Harsz|Harsz]] i kilka mniejszych.
-[[File:Kościół pw. Stanisława Kostki.jpg|thumb|200px|Kościół pw. Stanisława Kostki]]
 <br/>
@@ Linia 45: / Linia 44: @@
 [[File:Pozezdrze. Pomnik ku czci poległych mieszkańców.jpg|thumb|200px|Pozezdrze.Pomnik ku czci poległych mieszkańców]]
-Pierwsi osadnicy po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] zaczęli napływać w rejon Pozezdrza już w marcu 1945 roku. Pierwszym wójtem został [[Aleksander Wielocha]] (1945), w 1947 roku zorganizowano tu jedną z pierwszych gminnych rad narodowych w powiecie. Wiosną 1945 roku uruchomiono przedwojenną gorzelnię oraz młyn, zaś wiosną 1946 roku zorganizowano zlewnię mleka; w tym samym roku otwarto świetlicę. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Zalewski]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/pozezdrze_gmina_wiejska/142/49/Solectwa_Gminy_Pozezdrze/[data dostępu: 30.08.2013]</ref>.
+Pierwsi osadnicy po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] zaczęli napływać w rejon Pozezdrza już w marcu 1945 roku. Pierwszym wójtem został [[Aleksander Wielocha]] (1945), w 1947 roku zorganizowano tu jedną z pierwszych gminnych rad narodowych w powiecie. Wiosną 1945 roku uruchomiono przedwojenną gorzelnię oraz młyn, zaś wiosną 1946 roku zorganizowano zlewnię mleka; w tym samym roku otwarto świetlicę.