Szymany (gmina Szczytno): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Edukacja) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Szymany | |nazwa = Szymany | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Szyman | |dopełniacz wsi = Szyman | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 549 | + | |liczba ludności = 549 |
|rok =2010 | |rok =2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 89 | |strefa numeracyjna =(+48) 89 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Szymany''' (niem. ''Gross Schiemanen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński |powiecie szczycieńskim]], w [[Szczytno (gmina wiejska)|gminie Szczytno]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 549 mieszkańców<ref>łącznie Szymany i [[Nowe Dłutówko]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Cieślik]]<ref> [http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0/ Strona Urzędu Gminy Szczytno] [10.09.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] na granicy [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży w odległości 8 km na południe od [[Szczytno|Szczytna]], przy drodze krajowej nr 57 . | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | Wieś | + | Wieś została założona w 1682 roku na 10 łanach, lecz w późniejszym czasie znacznie powiększyła swój obszar dzięki karczunkowi lasów – w połowie XIX wieku liczyła już 83 łany. Rozwojowi wsi sprzyjało położenie przy trakcie warszawskim; w XVIII wieku istniała tu karczma. Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] była to jedna z największych wsi w okolicy, a i obecnie należy do większych na [[Mazury|Mazurach]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Szkoła we wsi (dwuklasowa) powstała w pierwszej połowie XIX wieku. | Szkoła we wsi (dwuklasowa) powstała w pierwszej połowie XIX wieku. | ||
| − | [[Parafia ewangelicka w Szymanach]] powstała w 1901 roku; kościół wybudowano w 1938 roku (wcześniej msze odbywały się w szkole). Obecnie kościół jest siedzibą [[Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach|rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej]]. W okolicy Szyman znajduje się dawne [[Lotnisko wojskowe w Szymanach|lotnisko wojskowe]]. | + | |
| + | [[Parafia ewangelicka w Szymanach]] powstała w 1901 roku; kościół wybudowano w 1938 roku (wcześniej msze odbywały się w szkole). Obecnie kościół jest siedzibą [[Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach|rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej]]. W okolicy Szyman znajduje się dawne [[Lotnisko wojskowe w Szymanach|lotnisko wojskowe]]. Od lat czynione są starania o utworzenie tam międzynarodowego portu lotniczego. | ||
| + | |||
| + | Wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
| + | |||
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | 1782 – 61 gospodarstw | + | *1782 r. – 61 gospodarstw |
| − | 1818 – 461 osób, 77 gospodarstw | + | *1818 r. – 461 osób, 77 gospodarstw |
| − | 1875 – 737 osób | + | *1875 r. – 737 osób |
| − | 1939 – | + | *1939 r. – 1 133 osoby |
| − | |||
| − | + | ==Gospodarka== | |
We wsi znajduje się siedziba [[Leśnictwo Szymany |leśnictwa]], należącego do [[Nadleśnictwo Wielbark |Nadleśnictwa Wielbark]]. | We wsi znajduje się siedziba [[Leśnictwo Szymany |leśnictwa]], należącego do [[Nadleśnictwo Wielbark |Nadleśnictwa Wielbark]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Bezpieczeństwo== | |
| − | W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna | + | W miejscowości działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
| − | Jest tutaj | + | Jest tutaj [[Zespół Szkół w Szymanach|Zespół Szkół]], w skład którego wchodzą: [[Szkoła podstawowa w Szymanach |Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika]] oraz [[Gimnazjum w Szymanach |gimnazjum]]<ref> [http://zsszymany.edupage.org/ Strona Zespołu Szkół w Szymanach] [10.09.2013]</ref>. |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach| | + | *[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Szymanach| kościół]] z 1938 roku, z niską drewnianą wieżą, w centrum wsi |
| − | *[[Kaplica baptystów w Szymanach| | + | *[[Kaplica baptystów w Szymanach|kaplica baptystów]] z 1928 roku, w centrum wsi, obecnie nieużytkowana |
| − | * | + | *kilka przykładów budownictwa drewnianego, w tym chałupa nr 38 z połowy XIX wieku. |
| − | * | + | *dawny [[Cmentarz ewangelicki w Szymanach|cmentarz ewangelicki]] z początków XX wieku, na północnym skraju wsi |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia== | |
| − | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. | + | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. –12, Olsztyn 2011. |
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | ||
| − | #Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Szczytno'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, | + | #Letkiewicz Arkadiusz, ''Z dziejów miasta i gminy Szczytno'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37. |
#Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | #Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998. | ||
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. | #Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. | ||
#''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | #''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [10.09.2013] |
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 17:51, 13 lis 2014
| Szymany | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 549 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Szymany | |
| Położenie na mapie Polski  Szymany | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Szymany (niem. Gross Schiemanen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 549 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Cieślik[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży w odległości 8 km na południe od Szczytna, przy drodze krajowej nr 57 .
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1682 roku na 10 łanach, lecz w późniejszym czasie znacznie powiększyła swój obszar dzięki karczunkowi lasów – w połowie XIX wieku liczyła już 83 łany. Rozwojowi wsi sprzyjało położenie przy trakcie warszawskim; w XVIII wieku istniała tu karczma. Przed wybuchem II wojny światowej była to jedna z największych wsi w okolicy, a i obecnie należy do większych na Mazurach.
Szkoła we wsi (dwuklasowa) powstała w pierwszej połowie XIX wieku.
Parafia ewangelicka w Szymanach powstała w 1901 roku; kościół wybudowano w 1938 roku (wcześniej msze odbywały się w szkole). Obecnie kościół jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. Matki Boskiej Częstochowskiej. W okolicy Szyman znajduje się dawne lotnisko wojskowe. Od lat czynione są starania o utworzenie tam międzynarodowego portu lotniczego.
Wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
- 1782 r. – 61 gospodarstw
- 1818 r. – 461 osób, 77 gospodarstw
- 1875 r. – 737 osób
- 1939 r. – 1 133 osoby
Gospodarka
We wsi znajduje się siedziba leśnictwa, należącego do Nadleśnictwa Wielbark.
Bezpieczeństwo
W miejscowości działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Szkolnictwo
Jest tutaj Zespół Szkół, w skład którego wchodzą: Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika oraz gimnazjum[3].
Zabytki
- kościół z 1938 roku, z niską drewnianą wieżą, w centrum wsi
- kaplica baptystów z 1928 roku, w centrum wsi, obecnie nieużytkowana
- kilka przykładów budownictwa drewnianego, w tym chałupa nr 38 z połowy XIX wieku.
- dawny cmentarz ewangelicki z początków XX wieku, na północnym skraju wsi
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. –12, Olsztyn 2011.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30–37.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [10.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Szymany i Nowe Dłutówko
- ↑ Strona Urzędu Gminy Szczytno [10.09.2013]
- ↑ Strona Zespołu Szkół w Szymanach [10.09.2013]
