Śwignajno: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| Linia 7: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Śwignajna | |dopełniacz wsi = Śwignajna | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 29: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Śwignajno''' (niem. ''Schwignainen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Ruciane-Nida (gmina miejsko-wiejska)|gminie Ruciane–Nida]]. Do 1972 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) [[Gmina Ukta|Ukta]] w [[Powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r liczyła 383 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Piotr Bastek]]<ref> [http://www.ruciane-nida.pl/strona-92-Solectwa.html/ Strona Gminy Ruciane-Nida] [30.08.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest we wschodniej części [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]], a zarazem w zachodniej części [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], 4,5 km na północny zachód od [[Ruciane-Nida|Rucianego–Nidy]], przy drodze wojewódzkiej nr 610 w kierunku [[Piecki|Piecek]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś Śwignajno powstała w 1704 roku jako osada szkatułowa z prawem chełmińskim na 4 łanach. W 1821 roku w pobliżu wsi powstała leśna osada [[Śwignajno Małe]] (niem. ''Klein Schwignainen''), wówczas tę pierwszą wieś zaczęto nazywać Śwignajnem Wielkim (niem. ''Gut Gross Schwignainen''). W 1839 roku Śwignajno Wielkie liczyło 44 mieszkańców i 4 gospodarstwa rolne, Śwignajno Małe – 102 mieszkańców i 13 gospodarstw, natomiast w 1857 roku w Śwignajnie Wielkim mieszkało 61 osób, a w Małym – 170 osób. | + | Wieś Śwignajno powstała w 1704 roku jako [[Osada szkatułowa |osada szkatułowa]] z [[Prawo chełmińskie |prawem chełmińskim]] na 4 łanach. W 1821 roku w pobliżu wsi powstała leśna osada [[Śwignajno Małe]] (niem. ''Klein Schwignainen''), wówczas tę pierwszą wieś zaczęto nazywać Śwignajnem Wielkim (niem. ''Gut Gross Schwignainen''). W 1839 roku Śwignajno Wielkie liczyło 44 mieszkańców i 4 gospodarstwa rolne, Śwignajno Małe – 102 mieszkańców i 13 gospodarstw, natomiast w 1857 roku w Śwignajnie Wielkim mieszkało 61 osób, a w Małym – 170 osób. |
| − | Już w XVIII wieku wieś występowała jako osada typu dworskiego. W 1900 roku do dworu należało 13 łanów gruntu, działała w nim parowa mleczarnia i cegielnia; w 1937 roku | + | Już w XVIII wieku wieś występowała jako osada typu dworskiego. W 1900 roku do dworu należało 13 łanów gruntu, działała w nim parowa mleczarnia i cegielnia; w 1937 roku we dworze mieszkało ogółem 57 osób. |
| − | Dzieje obu wsi ściśle związane są z położoną na południe od nich wsią [[Ładne Pole]] (niem. ''Schönfeld''), założoną przez [[ | + | Dzieje obu wsi ściśle związane są z położoną na południe od nich wsią [[Ładne Pole]] (niem. ''Schönfeld''), założoną przez [[Staroobrzędowcy|starowierców]] w 1832 roku. Okolica, w której powstała wieś, zwana była Koniołowiska, właściwie Końskie Łowiska (miejsce, gdzie dawniej wypasały się dzikie konie). W 1839 roku liczyła ona 125 mieszkańców, a w 1857 roku 158 mieszkańców; działała tu filia cerkwi w [[Wojnowo|Wojnowie]]. Od 1875 roku Ładne Pole tworzyło osobną gminę, do której włączono Śwignajno Małe, a w 1928 roku również Śwignajno Wielkie. |
W 1929 roku urzędową nazwę Śwignajna Wielkiego zmieniono na ''Gross Schwignainen''. | W 1929 roku urzędową nazwę Śwignajna Wielkiego zmieniono na ''Gross Schwignainen''. | ||
| Linia 51: | Linia 48: | ||
Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] trzy wsie utworzyły sołectwo, które początkowo nosiło nazwę Ładne Pole, a od 1979 roku – Śwignajno. Wcześniej obu nazw używano wymiennie. | Po [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojnie światowej]] trzy wsie utworzyły sołectwo, które początkowo nosiło nazwę Ładne Pole, a od 1979 roku – Śwignajno. Wcześniej obu nazw używano wymiennie. | ||
| − | W 1949 roku otwarto szkołę, w której zatrudniony był jeden nauczyciel. Pierwszy sklep | + | W 1949 roku otwarto szkołę, w której zatrudniony był jeden nauczyciel. Pierwszy sklep spożywczo–przemysłowy powstał w 1952 roku. Od 1975 roku działała w Śwignajnie Spółdzielnia Kółek Rolniczych, która powstała z dwóch zespołowych gospodarstw rolnych (ze Śwignajna i [[Wejsuny|Wejsun]]). Świadczyła ona usługi rolnikom z gminy Ruciane–Nida, a także prowadziła własne gospodarstwo (727 ha). Już w 1976 roku wybudowała dom mieszkalny dla swych pracowników. W 1978 roku we wsi działała dwuklasowa szkoła, ognisko przedszkolne, punkt biblioteczny, sklep i cztery zakłady usługowe (krawiecki, motoryzacyjny, remontowo-budowlany i naprawy maszyn i urządzeń). |
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. |
| − | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach: |
| − | 1939 – 493 osoby, 52 gospodarstwa (Ładne Pole i Śwignajno Małe) | + | *1939 r. – 493 osoby, 52 gospodarstwa (Ładne Pole i Śwignajno Małe) |
| − | 1970 – 405 osób, 72 gospodarstwa (Ładne Pole, Śwignajno Małe i Wielkie) | + | *1970 r. – 405 osób, 72 gospodarstwa (Ładne Pole, Śwignajno Małe i Wielkie) |
| − | 1978 – 383 osoby (Ładne Pole – 216, Śwignajno Małe – 140, Śwignajno Wielkie – 27 osób) | + | *1978 r. – 383 osoby (Ładne Pole – 216, Śwignajno Małe – 140, Śwignajno Wielkie – 27 osób) |
| − | 1987 – 390 osób (Ładne Pole – 230, Śwignajno Małe – 130, Śwignajno Wielkie – 30 osób) | + | *1987 r. – 390 osób (Ładne Pole – 230, Śwignajno Małe – 130, Śwignajno Wielkie – 30 osób) |
| − | + | ==Kultura== | |
| − | |||
| − | |||
We wsi działa [[lkwim:Biblioteka w Śwignajnie|Punkt Biblioteczny]] należący do [[Lkwim:Biblioteka w Rucianem-Nidzie|Biblioteki w Rucianem-Nidzie]]. | We wsi działa [[lkwim:Biblioteka w Śwignajnie|Punkt Biblioteczny]] należący do [[Lkwim:Biblioteka w Rucianem-Nidzie|Biblioteki w Rucianem-Nidzie]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zabytki== | |
| − | * | + | *kilka przykładów budownictwa z początku XX wieku, Śwignajno Wielkie, domy nr 11, 22, 24, 35, 37, 42 |
| − | * | + | *budynek szkoły z początku XX wieku, Śwignajno Wielkie (nr 28) |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, Śwignajno Wielkie, na północ od wsi, na skraju lasu |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, Śwignajno Wielkie, na zachód od wsi, wśród pól |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, Ładne Pole, na północ od drogi prowadzącej przez wieś |
| − | * | + | *cmentarz starowierców z początku XX wieku, Ładne Pole, na północ od drogi prowadzącej przez wieś (zob. [[Cmentarze starowierskie na Mazurach]]) |
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | + | #Bielawny Krzysztof, ''Nekropolie w granicach parafii ewangelickich Nawiady, Piecki i Stara Ukta'', Znad Pisy, nr 15, 2006, ss. 162–211. | |
| − | |||
| − | #Bielawny Krzysztof, ''Nekropolie w granicach parafii ewangelickich Nawiady, Piecki i Stara Ukta'', Znad Pisy, nr 15, 2006, | ||
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | ||
#''Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1975. | #''Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1975. | ||
| Linia 90: | Linia 82: | ||
#Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993. | #Śliwiński Józef, ''Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic'', Olsztyn 1993. | ||
#Żurkowska Tekla, ''Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie'', Olsztyn 2008. | #Żurkowska Tekla, ''Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie'', Olsztyn 2008. | ||
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/sensburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [22.07.2013] |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [22.07.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.ruciane-nida.pl/zalaczniki/prawo/130215093910.pdf/ Strona Urzędu Gminy Ruciane-Nida] [22.07.2013] |
| − | # | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [22.07.2013] |
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 08:19, 29 lis 2014
| Śwignajno | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Ruciane-Nida |
| Liczba ludności (2010) | 383 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-220 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Śwignajno | |
| Położenie na mapie Polski  Śwignajno | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Śwignajno (niem. Schwignainen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane–Nida. Do 1972 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) Ukta w powiecie mrągowskim. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r liczyła 383 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Bastek[1].
Położenie
Wieś położona jest we wschodniej części Równiny Mazurskiej, a zarazem w zachodniej części Puszczy Piskiej, 4,5 km na północny zachód od Rucianego–Nidy, przy drodze wojewódzkiej nr 610 w kierunku Piecek.
Dzieje miejscowości
Wieś Śwignajno powstała w 1704 roku jako osada szkatułowa z prawem chełmińskim na 4 łanach. W 1821 roku w pobliżu wsi powstała leśna osada Śwignajno Małe (niem. Klein Schwignainen), wówczas tę pierwszą wieś zaczęto nazywać Śwignajnem Wielkim (niem. Gut Gross Schwignainen). W 1839 roku Śwignajno Wielkie liczyło 44 mieszkańców i 4 gospodarstwa rolne, Śwignajno Małe – 102 mieszkańców i 13 gospodarstw, natomiast w 1857 roku w Śwignajnie Wielkim mieszkało 61 osób, a w Małym – 170 osób.
Już w XVIII wieku wieś występowała jako osada typu dworskiego. W 1900 roku do dworu należało 13 łanów gruntu, działała w nim parowa mleczarnia i cegielnia; w 1937 roku we dworze mieszkało ogółem 57 osób.
Dzieje obu wsi ściśle związane są z położoną na południe od nich wsią Ładne Pole (niem. Schönfeld), założoną przez starowierców w 1832 roku. Okolica, w której powstała wieś, zwana była Koniołowiska, właściwie Końskie Łowiska (miejsce, gdzie dawniej wypasały się dzikie konie). W 1839 roku liczyła ona 125 mieszkańców, a w 1857 roku 158 mieszkańców; działała tu filia cerkwi w Wojnowie. Od 1875 roku Ładne Pole tworzyło osobną gminę, do której włączono Śwignajno Małe, a w 1928 roku również Śwignajno Wielkie.
W 1929 roku urzędową nazwę Śwignajna Wielkiego zmieniono na Gross Schwignainen.
Po II wojnie światowej trzy wsie utworzyły sołectwo, które początkowo nosiło nazwę Ładne Pole, a od 1979 roku – Śwignajno. Wcześniej obu nazw używano wymiennie.
W 1949 roku otwarto szkołę, w której zatrudniony był jeden nauczyciel. Pierwszy sklep spożywczo–przemysłowy powstał w 1952 roku. Od 1975 roku działała w Śwignajnie Spółdzielnia Kółek Rolniczych, która powstała z dwóch zespołowych gospodarstw rolnych (ze Śwignajna i Wejsun). Świadczyła ona usługi rolnikom z gminy Ruciane–Nida, a także prowadziła własne gospodarstwo (727 ha). Już w 1976 roku wybudowała dom mieszkalny dla swych pracowników. W 1978 roku we wsi działała dwuklasowa szkoła, ognisko przedszkolne, punkt biblioteczny, sklep i cztery zakłady usługowe (krawiecki, motoryzacyjny, remontowo-budowlany i naprawy maszyn i urządzeń).
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
- 1939 r. – 493 osoby, 52 gospodarstwa (Ładne Pole i Śwignajno Małe)
- 1970 r. – 405 osób, 72 gospodarstwa (Ładne Pole, Śwignajno Małe i Wielkie)
- 1978 r. – 383 osoby (Ładne Pole – 216, Śwignajno Małe – 140, Śwignajno Wielkie – 27 osób)
- 1987 r. – 390 osób (Ładne Pole – 230, Śwignajno Małe – 130, Śwignajno Wielkie – 30 osób)
Kultura
We wsi działa Punkt Biblioteczny należący do Biblioteki w Rucianem-Nidzie.
Zabytki
- kilka przykładów budownictwa z początku XX wieku, Śwignajno Wielkie, domy nr 11, 22, 24, 35, 37, 42
- budynek szkoły z początku XX wieku, Śwignajno Wielkie (nr 28)
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, Śwignajno Wielkie, na północ od wsi, na skraju lasu
- dawny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, Śwignajno Wielkie, na zachód od wsi, wśród pól
- dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, Ładne Pole, na północ od drogi prowadzącej przez wieś
- cmentarz starowierców z początku XX wieku, Ładne Pole, na północ od drogi prowadzącej przez wieś (zob. Cmentarze starowierskie na Mazurach)
Bibliografia
- Bielawny Krzysztof, Nekropolie w granicach parafii ewangelickich Nawiady, Piecki i Stara Ukta, Znad Pisy, nr 15, 2006, ss. 162–211.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1975.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
- Żurkowska Tekla, Mazurskie cmentarze. Symbole w krajobrazie, Olsztyn 2008.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [22.07.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [22.07.2013]
- Strona Urzędu Gminy Ruciane-Nida [22.07.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [22.07.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Ruciane-Nida [30.08.2013]
