Żabi Róg: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Żabi Róg | |nazwa = Żabi Róg | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Żabiego Rogu |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Żabi Róg''' (niem. ''Horn'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat ostródzki|powiecie ostródzkim]], w [[Morąg (gmina miejsko-wiejska)|gminie Morąg]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 r. liczyła 1 271 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Mirosława Mała]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/morag_gmina_miejska/139/69/Solectwa_i_Soltysi/ Wrota Warmii i Mazur] [29.08.2013]</ref>. |
| + | <br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Miejscowość położona jest na [[Mazury Zachodnie|Mazurach Zachodnich]], nad [[Jezioro Żabie|Jeziorem Żabim]] na [[Pojezierze Iławskie|Pojezierzu Iławskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Dzieje miejscowości == |
| − | + | Wieś wymieniono po raz pierwszy w dokumentach z lat 1340-1343, kiedy to [[Zygfryd Sitten]] – główny szpitalnik i [[Komturstwo elbląskie| komtur elbląski]] – wydał przywilej na założenie karczmy niejakiemu Jakubowi. Budowa karczmy wskazuje, że w tym miejscu istniała wieś lub jakaś osada. | |
| + | |||
| + | Osada została lokowana na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] w 1353 roku przez komtura elbląskiego [[Ortolf z Trewiru|Ortolfa z Trewiru]], który polecił wójtowi z [[Morąg |Morąga]] założyć [[Wieś czynszowa|wieś czynszową]] na 60 [[Włóka| włókach]] pod nazwą ''Guldindhorn''. Zasadźca otrzymał 6 włók wolnych od daniny i urząd sołtysa. Na 54 włókach wyznaczono daninę w wysokości pół grzywny i dwóch kur od każdej włóki rocznie. W przywileju lokacyjnym mieszkańcy otrzymali także prawo połowu ryb na własne potrzeby w sąsiadującym z wsią jeziorze. Przywilej lokacyjny został odnowiony w 1420 roku. Sołtys zobowiązany został do służby zbrojnej w pancerzu, mieszkańcy wsi musieli płacić dziesięcinę dla księdza we [[Florczaki|Florczakach]]. | ||
| + | |||
| + | Wieś została dotkliwie zniszczona w czasie [[Wojny polsko-krzyżackie| wojny]] w latach 1519–1521. W roku 1543 aż 33 włóki ziemi leżały odłogiem, a jedynie 21 było uprawianych. Kolejne znaczne zniszczenia nastąpiły w czasie wojen szwedzkich – wieś nie była w stanie płacić żadnych danin przez dłuższy czas. Na początku XVII wieku w Żabim Rogu żyło 16 chłopów posiadających po 3 włóki. W 1782 roku odnotowano istnienie 34 domów. W 1817 roku Żabi Róg liczył 43 domów i 230 mieszkańców. W roku 1858 w 70 domach mieszkało łącznie 495 osób. W roku 1939 we wsi istniały 223 gospodarstwa domowe i mieszkało 769 osób. 349 spośród nich utrzymywało się z rolnictwa lub leśnictwa, 244 z pracy w przemyśle lub rzemiośle, 61 osób zatrudnionych było w handlu lub komunikacji. W tym czasie było 55 gospodarstw rolnych o powierzchni w granicach 0,5-5 ha, 22 gospodarstwa o areale 5–10 ha, 26 o areale 10–20 hai 14 o powierzchni w granicach 20–100 ha. | ||
| + | Jednoklasowa szkoła powstała w XVIII wieku. W 1939 roku była to już trzyklasowa szkoła z trzema nauczycielami, do której uczęszczały także dzieci z [[Kretowiny|Kretowin]]. | ||
| + | |||
| + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Kultura== |
| − | + | W miejscowości działa [[lkwim:Biblioteka Publiczno-Szkolna w Żabim Rogu|Biblioteka Publiczno–Szkolna]], będąca filią [[lkwim:Miejska Biblioteka Publiczna w Morągu|Miejskiej Biblioteki Publicznej w Morągu]]. | |
| − | + | <br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | == Ludzie związani z miejscowością == |
| − | + | *[[lkwim:Marek Książek|Marek Książek]] (ur. 1951) – urodzony w Żabim Rogu dziennikarz, pisarz, satyryk, poeta | |
| − | == | + | == Zabytki == |
| − | + | W pobliżu wsi, koło stacji kolejowej odnaleziono ślady po dwóch [[Kurhany w Żabim Rogu|kurhanach]] z młodszej epoki brązu | |
| − | + | <br/> | |
| − | == | + | ==Turystyka== |
| − | * | + | *zielony szlak rowerowy: [[Łukta]] – [[Dragolice]] – [[Florczaki]] – [[Nowaczyzna]] – [[Swojki]] – Żabi Róg – [[Gubity]] – [[Kozia Góra]] – [[Gucin]] – [[Kolonia Mostkowo]] – Łukta, o łącznej długości 27,9 km |
| − | == | + | ==Inne== |
| − | + | O Żabim Rogu wspomniał [[lkwim: Zbigniew Nienacki|Zbigniew Nienacki]] w swojej powieści ''Pan Samochodzik i Niewidzialni''. Pisarz mieszkał w [[Jerzwałd|Jerzwałdzie]], oddalonym od miejscowości o 50 km. Prawdopodobnie Żabi Róg stał się inspiracją dla nazwy miejscowości Złoty Róg, w której toczy się akcja wcześniejszej części ''Pan Samochodzik i Winnetou''. | |
| + | <br/> | ||
| − | + | == Bibliografia== | |
#''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973. | #''Morąg. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973. | ||
#Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. | #Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991. | ||
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [05.08.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 15:37, 30 lis 2014
| Żabi Róg | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | ostródzki |
| Gmina | Morąg |
| Liczba ludności (2010) | 1 271 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 14-140 |
| Tablice rejestracyjne | NOS |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Żabi Róg | |
| Położenie na mapie Polski  Żabi Róg | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Żabi Róg (niem. Horn) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 1 271 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mirosława Mała[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich, nad Jeziorem Żabim na Pojezierzu Iławskim.
Dzieje miejscowości
Wieś wymieniono po raz pierwszy w dokumentach z lat 1340-1343, kiedy to Zygfryd Sitten – główny szpitalnik i komtur elbląski – wydał przywilej na założenie karczmy niejakiemu Jakubowi. Budowa karczmy wskazuje, że w tym miejscu istniała wieś lub jakaś osada.
Osada została lokowana na prawie chełmińskim w 1353 roku przez komtura elbląskiego Ortolfa z Trewiru, który polecił wójtowi z Morąga założyć wieś czynszową na 60 włókach pod nazwą Guldindhorn. Zasadźca otrzymał 6 włók wolnych od daniny i urząd sołtysa. Na 54 włókach wyznaczono daninę w wysokości pół grzywny i dwóch kur od każdej włóki rocznie. W przywileju lokacyjnym mieszkańcy otrzymali także prawo połowu ryb na własne potrzeby w sąsiadującym z wsią jeziorze. Przywilej lokacyjny został odnowiony w 1420 roku. Sołtys zobowiązany został do służby zbrojnej w pancerzu, mieszkańcy wsi musieli płacić dziesięcinę dla księdza we Florczakach.
Wieś została dotkliwie zniszczona w czasie wojny w latach 1519–1521. W roku 1543 aż 33 włóki ziemi leżały odłogiem, a jedynie 21 było uprawianych. Kolejne znaczne zniszczenia nastąpiły w czasie wojen szwedzkich – wieś nie była w stanie płacić żadnych danin przez dłuższy czas. Na początku XVII wieku w Żabim Rogu żyło 16 chłopów posiadających po 3 włóki. W 1782 roku odnotowano istnienie 34 domów. W 1817 roku Żabi Róg liczył 43 domów i 230 mieszkańców. W roku 1858 w 70 domach mieszkało łącznie 495 osób. W roku 1939 we wsi istniały 223 gospodarstwa domowe i mieszkało 769 osób. 349 spośród nich utrzymywało się z rolnictwa lub leśnictwa, 244 z pracy w przemyśle lub rzemiośle, 61 osób zatrudnionych było w handlu lub komunikacji. W tym czasie było 55 gospodarstw rolnych o powierzchni w granicach 0,5-5 ha, 22 gospodarstwa o areale 5–10 ha, 26 o areale 10–20 hai 14 o powierzchni w granicach 20–100 ha. Jednoklasowa szkoła powstała w XVIII wieku. W 1939 roku była to już trzyklasowa szkoła z trzema nauczycielami, do której uczęszczały także dzieci z Kretowin.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Kultura
W miejscowości działa Biblioteka Publiczno–Szkolna, będąca filią Miejskiej Biblioteki Publicznej w Morągu.
Ludzie związani z miejscowością
- Marek Książek (ur. 1951) – urodzony w Żabim Rogu dziennikarz, pisarz, satyryk, poeta
Zabytki
W pobliżu wsi, koło stacji kolejowej odnaleziono ślady po dwóch kurhanach z młodszej epoki brązu
Turystyka
- zielony szlak rowerowy: Łukta – Dragolice – Florczaki – Nowaczyzna – Swojki – Żabi Róg – Gubity – Kozia Góra – Gucin – Kolonia Mostkowo – Łukta, o łącznej długości 27,9 km
Inne
O Żabim Rogu wspomniał Zbigniew Nienacki w swojej powieści Pan Samochodzik i Niewidzialni. Pisarz mieszkał w Jerzwałdzie, oddalonym od miejscowości o 50 km. Prawdopodobnie Żabi Róg stał się inspiracją dla nazwy miejscowości Złoty Róg, w której toczy się akcja wcześniejszej części Pan Samochodzik i Winnetou.
Bibliografia
- Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Bank Danych Lokalnych GUS [05.08.2013]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [29.08.2013]
