Kiermas: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zwyczaje na Warmii i Mazurach) |
|||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
W czasie kiermasu każda rodzinna chciała godnie ugościć przybyłych krewnych i znajomych. Przypomina o tym przysłowie: | W czasie kiermasu każda rodzinna chciała godnie ugościć przybyłych krewnych i znajomych. Przypomina o tym przysłowie: | ||
| − | Na Gody - to choć ubogi, | + | Na Gody - to choć ubogi,<br/> |
| − | Na Zielgieniec to jeka moc, | + | Na Zielgieniec to jeka moc,<br/> |
| − | Na Świątki - tp dobre i otrąbki | + | Na Świątki - tp dobre i otrąbki<br/> |
Ale na kiermas - to dawaj co tylo masz!<ref>Tamże</ref>. | Ale na kiermas - to dawaj co tylo masz!<ref>Tamże</ref>. | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| + | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
*[[Kiermas warmiński w Bałdach]] | *[[Kiermas warmiński w Bałdach]] | ||
Wersja z 23:26, 5 paź 2014
| Kiermas | |
| | |
| Zwyczaje | udział we mszy św., przybywanie łosierów, spotkania rodzinne |
Kiermas – uroczystość odpustowa na Warmii.
Kiermas stanowił uroczystość rodzinną "w takiej skali nie spotykaną na innych ziemiach polskich"[1], był wyjątkowo dogodną okazją do spotkań krewnych (na Warmii nazywanych przyjaciółmi) i znajomych.
Kiermas niekiedy łączył się z łosierami, a dokładniej z zakończeniem pielgrzymki do regionalnych sanktuariów: Gietrzwałdu, Świętej Lipki, Stoczka Warmińskiego, Głotowa.
Etymologia
Kiermas to termin zaczerpnięty z języka niemieckiego, oznaczający odpust poświęcenia patrona lub kościoła, znany od końca XVIII stulecia.
Zwyczaje na Warmii i Mazurach
Kiermas rozpoczynał się mszą świętą. Poprzedzały go gruntowne przygotowania w domu i obejściu. W tym okresie przystrajano domostwa oraz przydrożne krzyże i kapliczki. Na stole królował kuch, ale w ciągu całego dnia na stole pojawiało się wiele różnych potraw, między innymi ryż z kurą i chlebem, czernina, pieczona gęś i pieczone prosiaki, kapusta, ogórki, migdały, kasza.
Po nabożeństwie udawano się na przyjęcie do jednego ze znajomych bądź członków rodziny. Czas umilały śpiewy, pogawędki, opowiadania i deklamacje. Wspólnie oglądano dobytek w oborach i stajniach, a także pola, wymieniając się doświadczeniami. Następnie znów gromadzono się przy stole na podwieczorku złożonym z rozmaitych ciast. Biesiadowanie kończyła kolacja i wymiana zaproszeń na kiermas w innej parafii.
Najbardziej znane kiermase odbywały się w Bartągu (14 niedziela po Zielonych Świątkach), Purdzie (w Przemienienie Pańskie), Lamkowie (w dzień św. Augustyna), Barczewie (w dzień św. Antoniego), Gietrzwałdzie (w Narodzenie Najświętszej Maryi Panny) i w Ramsowie (w dzień św. Rocha).
W czasie kiermasu każda rodzinna chciała godnie ugościć przybyłych krewnych i znajomych. Przypomina o tym przysłowie:
Na Gody - to choć ubogi,
Na Zielgieniec to jeka moc,
Na Świątki - tp dobre i otrąbki
Ale na kiermas - to dawaj co tylo masz![2].
Przypisy
Zobacz też
Bibliografia
Barczewki Walenty, Kiermasy na Warmii i inne pisma wybrane, wydał Władysław Ogrodziński, Olsztyn 1984.
Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Hochleitner Janusz, Kuchnia świąteczna na Warmii, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Kuchnia dawnych ziem pruskich - tradycja i nowoczesność, red.Tomasz Chrzanowski, Olsztyn 2011, s. 132-148.
Chłosta Jan, Świętowanie na Warmii w końcu XIX i na początku XX wieku, [w:] Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Obchody rocznicowe i świąteczne, praca zbiorowa pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2004.
Smak Mazur. Kuchnia dawnych Prus Wschodnich, wybór Tadeusz Ostojski, opracowanie Rafał Wolski, Dąbrówno 2006.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
