Kamiennik Wielki

Kamiennik Wielki
Dom podcieniowy w Kamienniku Wielkim
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Milejewo
Liczba ludności (2010)	549
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kamiennik Wielki
Położenie na mapie Polski Kamiennik Wielki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kamiennik Wielki (niem. Gross Stoboy) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Milejewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 549 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Alina Bogucka.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 4 km na południe od Milejewa, przy drodze krajowej nr 22.

Dzieje miejscowości

Wieś leży w odległości ponad 13 km na wschód od Elbląga na falistej wysoczyźnie o wzniesieniach do 177 m n.p.m. W 1320r. istniała już duża wieś z 70 włókami ziemi, z czego było 7 włok sołeckich wolnych od czynszu. Z pozostałych użytkownicy płacili po pól marki, 4 kury i daninę w zbożu. Po upadku rządów krzyżackich wieś dostała się z nadania króla polskiego klasztorowi brygidek w Elblągu, a później przeszła w posiadanie miasta. W Kamienniku Wielkim czynny był niegdyś młyn wodny poruszany przez potok Rogowa.

Nadto, w pobliżu granicy z Pomorską Wsią, znajdowała się papiernia. Osada otoczona była lasami, które wykarczowano później niemal doszczętnie. W lasach tych było mnóstwo zwierzyny: wilki, dziki, a nawet niedźwiedzie. Rosły tu też potężne dęby, z których jeden, istniejący jeszcze pod koniec XVIIIw. miał obwód około 8,5m.

Na terenie tej wsi krzyżowały się dawniej drogi dość licznie uczęszczane przez podróżnych i dlatego misto Elbląg wybudowało tu karczmę. Dochody płynące za jej dzierżawę stanowiły wynagrodzenie sędziego ziemskiego, który administrował częścią posiadłości wiejskich miasta. Po przejściu pod panowanie pruskie wieś liczyła 300 mieszkańców i 65 włók ziemi.

Szkoła istniała w Kamienniku Wielkim już za czasów polskich, ale traktowana była przez mieszkańców z niechęcią. Każdy bowiem chłop musiał według kolejności przyjmowac nauczyciela z dziećmi na zajęcia w swoim domu, gdyż nie było osobnego budynku szkolnego. Nauczyciel otrzymywał też od gospodarzy wyżywienie. Niechęć do ponoszenia ciężarów związanych z nauczaniem doprowadziła w 1785r. do usunięcia przez mieszkańców nauczyciela, co wywołało represje ze strony władz elbląskich.

Budynek szkoły stanął dopiero w 1820r. W trzy lata później doszło do kolejnych nieporozumień, gdy wieś nie chciała przyjąć narzuconego przez urząd pruski nauczyciela Schlidermanna. Władze przysłały wówczas żandarmerię, która przeprowadziła masowe aresztowania chłopów i przetrzymała ich 48 godzin w elbląskim więzieniu. Nowy budynek szkoły wzniesiono w 1873r. Kamiennik liczył wtedy 500 mieszkańców, a w 1920 ponad 530.

Wieś należała do zamożnych, czego dowodem moga być okazałe domy gospodarzy. Najstarszy z nich, należący do S. Bema, pochodzi z 1787r. Z końca XVIIIw. pochodzi także dom p. Bułak. Część gospodarczą dobudowano w połowie XIXw. Drewniany podcień wsparto na 4 słupach.

Obecnie w miejscowości działa dom weselny Kamienny Dworek

Na wschód od wsi jest połozona wyniosła góra. Kryje ona w swym wnętrzu skarb. W niektóre z ciemnych nocy miejsce ukrycia skarbu wskazuje tajemne światło. Jeżeli jednak ktoś pragnie szukać skarbu, powinien, podczas kopania, zachować milczenie. Jeżeli nie będzie milczał utraci do niego dostęp. Przekonało się o tym dwu mieszkańców odległego Przebrna na Mierzei Wiślanej. Kopiąc i milcząc natknęli się oni na skrzynię. W przypływie emocji jeden z nich krzyknął: Jest skarb! Natychmiast skrzynia zniknęła bez śladu.

Turystyka

• Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
• Południowy szlak rowerowy o długości 34,4 km - przebieg trasy: Elbląg-Bażantarnia-Kamiennik Wielki-Pomorska Wieś-Weklice-Przezmark

Zabytki

• Domy podcieniowe

Bibliografia

1. Baza Informacji Lokalnej [data dostępu: 5.05.2014]
2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Milejewo [data dostępu: 5.05.2014]
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.05.2014]
4. Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej [data dostępu: 5.05.2014]