Kurki (gmina Olsztynek)

Kurki
Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe w Kurkach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Olsztynek
Liczba ludności (2010)	72
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kurki
Położenie na mapie Polski Kurki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kurki (niem. Kurken) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 72 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Romański.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 18 km na południowy wschód od Olsztynka nad rzeką Łyną. Wieś otoczona jest przez jeziora: Sarąg Mały, Kiernoz Wielki, Sarąg Wielki, Klimut.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1341 roku. W 1538 roku powstała wieś czynszowa obejmująca obszar 60 łanów. Osadnicy pochodzili z Polski, najpewniej z terenu Mazowsza. Na początku XIX wieku uruchomiona została szkoła, która spłonęła w 1945 roku. W XVIII wieku wzniesiony został barokowy kościół zachowany do czasów obecnych. W 1939 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Mazurów (120 osób). W Kurkach działała wówczas szkoła, poczta, sklep, karczma, posterunek żandarmerii i leśniczówka. W 1944 roku parafia w Kurkach liczyła 1500 wyznawców luterańskich. Po zakończeniu II wojny światowej opuszczoną przez uciekających Niemców i Mazurów wieś zasiedlili Polacy. W 2005 roku Kurki liczyły 70 mieszkańców. We wsi funkcjonują dwie leśniczówki, poczta oraz sklep. Miejscowość ma charakter wsi letniskowej.

Ludzie związani z miejscowością

• Herman Pełka (1831-1900) - urodzony w Kurkach polski duchowny ewangelicki, pedagog i badacz mazurskiego folkloru

Turystyka

• W miejscowości działa Ośrodek Wypoczynkowy Aramis, Ośrodek Wczasów oraz Stadnina Koni. Istnieje pole namiotowe a wokół wsi wybudowano liczne domki letniskowe.
• Szlak pieszy o długości 49,9 km - przebieg trasy: Olsztyn–Jaroty–Bartążek–Kielary–rzeka Łyna–Ruś–granica rezerwatu Las Warmiński–rzeka Łyna–Półwysep Lalka–Kurki–Brzeźno Łyńskie–Orłowo–Łyński Młyn–Dobrzyń
• Czerwony szlak rowerowy Kurki-Olsztynek o długości 20,6 km

Zabytki

• Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe, wybudowany w stylu barokowym w 1753 roku, pierwotnie pełnił funkcje świątyni ewangelickiej. Wnętrze spłonęło pod koniec XIX stulecia. Do 1855 roku kościół był filią parafii w Żelaźnie. W 1906 roku przeprowadzono remont świątyni. Po 1945 roku opuszczony kościół przejęli katolicy. We wnętrzu znajdują się witraże pochodzące z końca XVIII wieku
• Tablica pamiątkowa znajdująca się we wnętrzu kościoła. Upamiętnia parafian poległych w czasie I wojny światowej z miejscowości Dąb, Zgniłocha, Lipowo Kurkowskie, Marózek, Natać Wielka, Natać Mała, Selwa, Swaderki.
• Zlokalizowany przy kościele cmentarz założony w XVIII wieku

Bibliografia

1. Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
2. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 20.12.2013]
4. Dom Warmiński [data dostępu: 20.12.2013]
5. Olsztyńska Strona Rowerowa [data dostępu: 20.12.2013]
6. Portal Informacyjny Olsztynka [data dostępu: 20.12.2013]
7. Wikipedia: Kurki [data dostępu: 20.12.2013]