Lipowina: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
|zdjęcie = Ruiny pałacu w Lipowinie.jpg | |zdjęcie = Ruiny pałacu w Lipowinie.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Ruiny pałacu w Lipowinie | + | |opis zdjęcia = Ruiny pałacu w Lipowinie.<br>Fot. Michał Żebrowski.<br>Źródło: [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#946/pl/p/lipowina,_-_zabytkowy_zespol_palacowy www.ciekawemazury.pl] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 43: | Linia 43: | ||
Dzieje wsi są bezpośrednio związane z działalnością jej dawnego właściciela - wspomnianego wyżej Albrechta Zygmunta Zeigut-Stanisławskiego, który w 1736 roku otrzymał stanowisko generalnego poczmistrza [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] oraz tytuł hrabiego Rzeszy. Po ślubie z córką księcia Fryderyka Augusta Holstein-Beck, Stanisławski osiedlił się z małżonką w Lipowinie. Po 1739 roku wzniósł w majątku pałac, wzorowany na budowli Fryderyka Wilhelma I w Królewcu. Budowlę otaczało wspomniane założenie parkowe. Pod koniec XVIII wieku pojawiły się tu dwa stawy i sztuczna wyspa. W parku znajdował się chiński pawilon, pustelnia i grota. | Dzieje wsi są bezpośrednio związane z działalnością jej dawnego właściciela - wspomnianego wyżej Albrechta Zygmunta Zeigut-Stanisławskiego, który w 1736 roku otrzymał stanowisko generalnego poczmistrza [[Prusy Królewskie|Prus Królewskich]] oraz tytuł hrabiego Rzeszy. Po ślubie z córką księcia Fryderyka Augusta Holstein-Beck, Stanisławski osiedlił się z małżonką w Lipowinie. Po 1739 roku wzniósł w majątku pałac, wzorowany na budowli Fryderyka Wilhelma I w Królewcu. Budowlę otaczało wspomniane założenie parkowe. Pod koniec XVIII wieku pojawiły się tu dwa stawy i sztuczna wyspa. W parku znajdował się chiński pawilon, pustelnia i grota. | ||
| − | [[File: Kościół parafialny w Lipowinie.jpg|thumb|left|300 px|Kościół parafialny w Lipowinie]] | + | [[File: Kościół parafialny w Lipowinie.jpg|thumb|left|300 px|Kościół parafialny w Lipowinie.<br>Źródło: [http://archwarmia.pl/parafie/parafie/lipowina-parafia-najswietszej-maryi-panny-krolowej-polski/ www.archwarmia.pl] ]] |
Pałac nie ucierpiał podczas działań wojennych w 1945 roku. Został jedynie pozbawiony wyposażenia. Po zakończeniu [[II Wojna Światowa| II wojny światowej]] działała w nim siedmioklasowa szkoła zbiorcza, punkt felczerski, biura uruchomionego [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Lipowina| Państwowego Gospodarstwa Rolnego]] oraz Stacja Hodowli Roślin. W 1979 roku cudem zachowany pałac strawił pożar. | Pałac nie ucierpiał podczas działań wojennych w 1945 roku. Został jedynie pozbawiony wyposażenia. Po zakończeniu [[II Wojna Światowa| II wojny światowej]] działała w nim siedmioklasowa szkoła zbiorcza, punkt felczerski, biura uruchomionego [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Lipowina| Państwowego Gospodarstwa Rolnego]] oraz Stacja Hodowli Roślin. W 1979 roku cudem zachowany pałac strawił pożar. | ||
Wersja z 09:08, 16 gru 2014
| Lipowina | |
| | |
 | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Braniewo |
| Liczba ludności (2010) | 930[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Lipowina | |
| Położenie na mapie Polski  Lipowina | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Lipowina (niem. Lindenau) – osada położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 930 mieszkańców (łącznie z Wolą Lipowską i Grodziami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Magdalena Kazimierczuk[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Równiny Warmińskiej i Wzniesień Górowskich, 11 km na południowy wschód od Braniewa, przy drodze wojewódzkiej nr 507 i linii kolejowej Braniewo - Pieniężno.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1339 roku. Lipowina została założona w komturstwie bałgijskim jako wieś czynszowa. Począwszy od roku 1567 miejscowość miała charakter prywatnej wsi folwarcznej, która stosunkowo często zmieniała właścicieli. W latach 1567-1704 stanowiła własność rodu von Kalnein, od 1739 roku znalazła się w rękach rodu von Bredow. Od 1768 roku dobra należały do naturalnego syna Augusta II Mocnego - Albrechta Zygmunta Zeigut-Stanisławskiego(1668-1768). W 1773 roku Lipowinę odziedziczyła żona Stanisławskiego - Luiza Albertyna Holstein-Beck, a następnie trafiła do jej rodziny. Po śmierci hrabiny Lipowina stała się własnością jej brata - księcia Karola Ludwika Holstein–Becka. Jego następcy - Fryderykowi Holstein–Beckowi pałac zawdzięczał swój piękny park krajobrazowy. W latach 1820-1835 w majątku gospodarzył von Wolki. Około 1835 roku dobra w Lipowinie przeszły na własność rodu zu Dohna-Lauck z Ławek. Po Dohnach Lipowina przeszła na własność rodu von Restorff. Ostatnim właścicielem był Hort von Restorff.
Dzieje wsi są bezpośrednio związane z działalnością jej dawnego właściciela - wspomnianego wyżej Albrechta Zygmunta Zeigut-Stanisławskiego, który w 1736 roku otrzymał stanowisko generalnego poczmistrza Prus Królewskich oraz tytuł hrabiego Rzeszy. Po ślubie z córką księcia Fryderyka Augusta Holstein-Beck, Stanisławski osiedlił się z małżonką w Lipowinie. Po 1739 roku wzniósł w majątku pałac, wzorowany na budowli Fryderyka Wilhelma I w Królewcu. Budowlę otaczało wspomniane założenie parkowe. Pod koniec XVIII wieku pojawiły się tu dwa stawy i sztuczna wyspa. W parku znajdował się chiński pawilon, pustelnia i grota.
Pałac nie ucierpiał podczas działań wojennych w 1945 roku. Został jedynie pozbawiony wyposażenia. Po zakończeniu II wojny światowej działała w nim siedmioklasowa szkoła zbiorcza, punkt felczerski, biura uruchomionego Państwowego Gospodarstwa Rolnego oraz Stacja Hodowli Roślin. W 1979 roku cudem zachowany pałac strawił pożar.
W miejscowości działa obecnie ośrodek zdrowia, piekarnia, poczta, sklepy spożywczo-przemysłowe oraz leśniczówka. Współczesna Lipowina ma właściwie charakter osiedla. W 2005 roku miejscowość liczyła 892 mieszkańców. W Lipowinie swoją siedzibę posiada Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa, Zarząd Mieszkaniowy. W 1990 roku powstała Parafia Rzymskokatolicka pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.
Edukacja
Gospodarka
- Olsztyńskie Przedsiębiorstwo Hodowli Roślin i Nasiennictwa w Lipowinie
- Stacja Hodowli Roślin w Lipowinie
Kultura
Ludzie związani z miejscowością
- Andrzej Urbanowicz (ur. 1954) - mieszkający i tworzący w Lipowinie malarz amator i rzeźbiarz
Zabytki
- Ruiny kościoła wzniesiony pod koniec XV wieku; w 1945 roku został częściowo zniszczony; obecnie zachowały się po nim jedynie przyziemne partie murów obwodowych
- Ruiny pałacu, wzniesionego w pierwszej połowie XVIII wieku; obiekt spłonął w 1979 roku. W 2006 roku znalazł się w prywatnych rękach - obecy właściciel zamierza odbudować pałac
- Oficyna pałacowa z XVIII wieku
- Barokowa kaplica grobowa Stanisławskich z XVIII wieku
- Kaplica barokowa rodziny Bredów
Bibliografia
- Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
- Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Braniewo [data dostępu: 5.06.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]
- Baza Informacji Lokalnej] [data dostępu: 5.06.2014]
- Ciekawe Mazury.pl[data dostępu: 5.06.2014]
- Szkół w Lipowinie [data dostępu: 5.06.2014]
Przypisy
- ↑ Łącznie: Wola Lipowska, Grodzie i Lipowina.
- ↑ http://gminabraniewo.pl/cms/index.php/solmenu/24-lipowinaart [data dostępu: 5.05.2014]
