Rezerwat Dęby Napiwodzkie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 5: | Linia 5: | ||
| rodzaj_rezerwatu= leśny | | rodzaj_rezerwatu= leśny | ||
|charakter_rezerwatu= | |charakter_rezerwatu= | ||
| − | | położenie= [[województwo warmińsko-mazurskie]], [[powiat szczycieński]], [[gmina | + | | położenie= [[województwo warmińsko-mazurskie]], [[powiat szczycieński]], [[Jedwabno (gmina wiejska)]] |
| data= 1989 | | data= 1989 | ||
| kod mapy= PL-WN | | kod mapy= PL-WN | ||
| Linia 16: | Linia 16: | ||
| sekundE= 00 | | sekundE= 00 | ||
}} | }} | ||
| − | '''Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie''' | + | '''Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie''' – został utworzony na mocy zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 11 maja 1989 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 17, poz. 120). Jest rezerwatem leśnym (fitocenotycznym), utworzonym na obszarze 37,11 ha. Przedmiotem ochrony w rezerwacie są zbiorowiska leśne wykształcone w postaci grądu, łęgu jesionowo-olszowego i boru mieszanego. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Plik:deby napiwodzkie grad.jpg|250px|thumb|right|Grąd w rezerwacie Dęby Napiwodzkie]] | [[Plik:deby napiwodzkie grad.jpg|250px|thumb|right|Grąd w rezerwacie Dęby Napiwodzkie]] | ||
[[Plik:deby pomnikowe.jpg|250px|thumb|right|Pomnikowe dęby w rezerwacie]] | [[Plik:deby pomnikowe.jpg|250px|thumb|right|Pomnikowe dęby w rezerwacie]] | ||
[[Plik:granicznik deby napiwodzkie.jpg|250px|thumb|right|Granicznik płucnik w rezerwacie Dęby Napiwodzkie]] | [[Plik:granicznik deby napiwodzkie.jpg|250px|thumb|right|Granicznik płucnik w rezerwacie Dęby Napiwodzkie]] | ||
| − | + | == Fizjogeografia terenu i szata roślinna == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Rezerwat przyrody "Dęby Napiwodzkie" położony jest na terenie nadleśnictwa Jedwabno, w odległości około 5 km na południowy-zachód od miejscowości [[Jedwabno]] ([[powiat szczycieński]]). Centralną część rezerwatu stanowi dobrze wyodrębniony, ciągnący się południkowo, subglacjalny wał ozowy wysokości około 10 m. Oz otoczony jest obniżeniami z licznymi rowami odwadniającymi, odprowadzającymi nadmiar wód do przepływającej bezpośrednio przy rezerwacie, po wschodniej jego stronie, rzeki Czarna. | Rezerwat przyrody "Dęby Napiwodzkie" położony jest na terenie nadleśnictwa Jedwabno, w odległości około 5 km na południowy-zachód od miejscowości [[Jedwabno]] ([[powiat szczycieński]]). Centralną część rezerwatu stanowi dobrze wyodrębniony, ciągnący się południkowo, subglacjalny wał ozowy wysokości około 10 m. Oz otoczony jest obniżeniami z licznymi rowami odwadniającymi, odprowadzającymi nadmiar wód do przepływającej bezpośrednio przy rezerwacie, po wschodniej jego stronie, rzeki Czarna. | ||
Największą część rezerwatu (wyniesienia) zajmuje zbiorowisko grądu, zaliczone do odmiany subatlantyckiej ''Stellario-Carpinetum'', mimo że obiekt ten położony jest poza naturalnym zasięgiem występowania buka. W wydzieleniach leśnych porośniętych przez to zbiorowisko występują liczne pomnikowe dęby, w wieku 300-350 lat oraz stare, około 200-letnie sosny. Niewielki fragment rezerwatu, w północno-zachodniej części obiektu, zajmuje bór mieszany pochodzenia antropogenicznego, na żyznym siedlisku lasu świeżego. Najbardziej oddalone od wału ozowego, położone w obniżeniach terenowych, zewnętrzne części rezerwatu zajmuje łęg jesionowo-olszowy ''Fraxino-Alnetum'' z olszami w wieku od 45-95 lat. <br/> | Największą część rezerwatu (wyniesienia) zajmuje zbiorowisko grądu, zaliczone do odmiany subatlantyckiej ''Stellario-Carpinetum'', mimo że obiekt ten położony jest poza naturalnym zasięgiem występowania buka. W wydzieleniach leśnych porośniętych przez to zbiorowisko występują liczne pomnikowe dęby, w wieku 300-350 lat oraz stare, około 200-letnie sosny. Niewielki fragment rezerwatu, w północno-zachodniej części obiektu, zajmuje bór mieszany pochodzenia antropogenicznego, na żyznym siedlisku lasu świeżego. Najbardziej oddalone od wału ozowego, położone w obniżeniach terenowych, zewnętrzne części rezerwatu zajmuje łęg jesionowo-olszowy ''Fraxino-Alnetum'' z olszami w wieku od 45-95 lat. <br/> | ||
| − | + | == Zwierzęta == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Mimo że rezerwat "Dęby Napiwodzkie" położony jest w odległości zaledwie 300 m od szosy Jedwabno-Nidzica, stanowi teren dość odludny, na którym schronienie znajduje wiele gatunków zwierząt. Łącznie stwierdzono tu bytowanie 17 ssaków, 68 ptaków, 4 gadów, 4 płazów oraz 25 motyli. Wśród nich znajdują się gatunki bardzo rzadkie, zagrożone w Polsce i Europie (m.in. [[wilk]], [[wydra]], [[bóbr]]). | Mimo że rezerwat "Dęby Napiwodzkie" położony jest w odległości zaledwie 300 m od szosy Jedwabno-Nidzica, stanowi teren dość odludny, na którym schronienie znajduje wiele gatunków zwierząt. Łącznie stwierdzono tu bytowanie 17 ssaków, 68 ptaków, 4 gadów, 4 płazów oraz 25 motyli. Wśród nich znajdują się gatunki bardzo rzadkie, zagrożone w Polsce i Europie (m.in. [[wilk]], [[wydra]], [[bóbr]]). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rośliny == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Dotychczas w rezerwacie "Dęby Napiwodzkie" i na terenie proponowanym do włączenia do rezerwatu stwierdzono 20 gatunków mszaków i 215 gatunków roślin naczyniowych. Występują tu m.in. gatunki objęte ścisłą ochroną: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko i podkolan biały. Ochroną częściową objęte są: kopytnik pospolity, konwalia majowa, kruszyna pospolita i marzanka wonna. Rzadkimi w kraju gatunkami, obecnymi w rezerwacie są: czartawa drobna, skrzyp zimowy, [[gwiazdnica długolistna]] i konietlica łąkowa. | Dotychczas w rezerwacie "Dęby Napiwodzkie" i na terenie proponowanym do włączenia do rezerwatu stwierdzono 20 gatunków mszaków i 215 gatunków roślin naczyniowych. Występują tu m.in. gatunki objęte ścisłą ochroną: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko i podkolan biały. Ochroną częściową objęte są: kopytnik pospolity, konwalia majowa, kruszyna pospolita i marzanka wonna. Rzadkimi w kraju gatunkami, obecnymi w rezerwacie są: czartawa drobna, skrzyp zimowy, [[gwiazdnica długolistna]] i konietlica łąkowa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Grzyby == | |
| − | |||
| − | |||
W rezerwacie „Dęby Napiwodzkie” wyróżniono dotychczas ponad 100 gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych). Ten stosunkowo niewielki obiekt zabezpiecza populacje wielu rzadkich w kraju gatunków. Oprócz gatunków chronionych (14 gatunków) oraz porostów zagrożonych wymarciem w skali kraju (36 gatunków) odnotowano tu liczną grupę taksonów charakterystycznych dla dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych, w tym 14 gatunków mających status wskaźników niżowych lasów puszczańskich. Szczególnie interesująca jest lichenobiota starych dębów, obejmująca wiele gatunków bardzo rzadkich w kraju, m.in. [[Pałecznik|''Calicium adspersum'']], ''Caloplaca lucifuga'', ''Chaenotheca phaeocephala'', ''Cliostomum corrugatum'' i ''Pertusaria flavida''. W rezerwacie występuje [[granicznik płucnik]] ''Lobaria pulmonaria'', dla którego leśnicy wyznaczyli strefę ochrony. Na szczególną uwagę zasługuje ''Buellia violaceofusca'' – gatunek podany niedawno jako nowy dla bioty krajowej, z jednego stanowiska na Pojezierzu Kaszubskim, w rezerwacie „Dęby Napiwodzkie” został stwierdzony w roku 2012. Na uwagę zasługuje obfite występowanie [[pawężnica łuseczkowata|pawężnicy łuseczkowatej]] (''Peltigera praetextata''), porostu objętego ścisłą ochroną, wymierającego w kraju (kategoria EN na "Czerwonej Liście"). | W rezerwacie „Dęby Napiwodzkie” wyróżniono dotychczas ponad 100 gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych). Ten stosunkowo niewielki obiekt zabezpiecza populacje wielu rzadkich w kraju gatunków. Oprócz gatunków chronionych (14 gatunków) oraz porostów zagrożonych wymarciem w skali kraju (36 gatunków) odnotowano tu liczną grupę taksonów charakterystycznych dla dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych, w tym 14 gatunków mających status wskaźników niżowych lasów puszczańskich. Szczególnie interesująca jest lichenobiota starych dębów, obejmująca wiele gatunków bardzo rzadkich w kraju, m.in. [[Pałecznik|''Calicium adspersum'']], ''Caloplaca lucifuga'', ''Chaenotheca phaeocephala'', ''Cliostomum corrugatum'' i ''Pertusaria flavida''. W rezerwacie występuje [[granicznik płucnik]] ''Lobaria pulmonaria'', dla którego leśnicy wyznaczyli strefę ochrony. Na szczególną uwagę zasługuje ''Buellia violaceofusca'' – gatunek podany niedawno jako nowy dla bioty krajowej, z jednego stanowiska na Pojezierzu Kaszubskim, w rezerwacie „Dęby Napiwodzkie” został stwierdzony w roku 2012. Na uwagę zasługuje obfite występowanie [[pawężnica łuseczkowata|pawężnicy łuseczkowatej]] (''Peltigera praetextata''), porostu objętego ścisłą ochroną, wymierającego w kraju (kategoria EN na "Czerwonej Liście"). | ||
Dotychczas nie prowadzono szczegółowych badań grzybów wielkoowocnikowych rezerwatu „Dęby Napiwodzkie”. Na starych dębach częstym gatunkiem jest [[ozorek dębowy]] ''Fistulina hepatica''. W rezerwacie stwierdzono gatunki z „Czerwonej Listy”, rzadkie i zagrożone w skali kraju: ''Tremella foliacea'' i ''Pleurotus pulmonarius''. | Dotychczas nie prowadzono szczegółowych badań grzybów wielkoowocnikowych rezerwatu „Dęby Napiwodzkie”. Na starych dębach częstym gatunkiem jest [[ozorek dębowy]] ''Fistulina hepatica''. W rezerwacie stwierdzono gatunki z „Czerwonej Listy”, rzadkie i zagrożone w skali kraju: ''Tremella foliacea'' i ''Pleurotus pulmonarius''. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Rezerwat „Dęby Napiwodzkie” jest jednym z ogniw potencjalnego specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Ostoja Napiwodzko-Ramucka” w ramach programu Natura 2000 (kod PLH280026). | Rezerwat „Dęby Napiwodzkie” jest jednym z ogniw potencjalnego specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Ostoja Napiwodzko-Ramucka” w ramach programu Natura 2000 (kod PLH280026). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
H. Chudyba, Z. Endler: ''Przyroda projektowanego rezerwatu Ostańce Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej''. Chrońmy Przyr. Ojcz. 2 (43): 52-61, 1987. | H. Chudyba, Z. Endler: ''Przyroda projektowanego rezerwatu Ostańce Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej''. Chrońmy Przyr. Ojcz. 2 (43): 52-61, 1987. | ||
| − | + | <br/> | |
S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego''. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999. | S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego''. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999. | ||
| − | + | <br/> | |
D. Kubiak, A. Zalewska, G. Fiedorowicz: ''Porosty i grzyby wielkoowocnikowe na tle zbiorowisk leśnych południowej Warmii i Mazur''. W: H. Ciecierska, C. Hołdyński (red.), ''Dziedzictwo przyrodnicze Warmii, Mazur i Powiśla'': 181-191. Przewodnik do warsztatów terenowych 56. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego pt. “Interdyscyplinarne i aplikacyjne znaczenie nauk botanicznych”, Olsztyn 24-30 czerwca 2013 r. | D. Kubiak, A. Zalewska, G. Fiedorowicz: ''Porosty i grzyby wielkoowocnikowe na tle zbiorowisk leśnych południowej Warmii i Mazur''. W: H. Ciecierska, C. Hołdyński (red.), ''Dziedzictwo przyrodnicze Warmii, Mazur i Powiśla'': 181-191. Przewodnik do warsztatów terenowych 56. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego pt. “Interdyscyplinarne i aplikacyjne znaczenie nauk botanicznych”, Olsztyn 24-30 czerwca 2013 r. | ||
| − | + | <br/> | |
''Plan Ochrony Rrezerwaty Przyrody „Dęby Napiwodzkie”''. [w:] Rozporządzenie wojewody warmińsko-mazurskiego nr 45 z dnia 8 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planów ochrony dla rezerwatów przyrody. Załącznik nr 15. Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 190. Poz. 2673. | ''Plan Ochrony Rrezerwaty Przyrody „Dęby Napiwodzkie”''. [w:] Rozporządzenie wojewody warmińsko-mazurskiego nr 45 z dnia 8 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planów ochrony dla rezerwatów przyrody. Załącznik nr 15. Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 190. Poz. 2673. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_Dęby_Napiwodzkie pl.wikipedia.org, Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie] [21.04.2014] | |
| − | |||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_Dęby_Napiwodzkie | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 85: | Linia 57: | ||
[[Kategoria: Ochrona przyrody]] | [[Kategoria: Ochrona przyrody]] | ||
[[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] | [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] | ||
| − | [[Kategoria: gmina | + | [[Kategoria: powiat szczycieński]] |
| + | [[Kategoria: Jedwabno (gmina wiejska)]] | ||
Wersja z 21:37, 11 lip 2014
| Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | |
| | |
 Rezerwat Dęby Napiwodzkie - tablica informacyjna przed wejściem do rezerwatu | |
| Rodzaj rezerwatu | leśny |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1989 |
| Powierzchnia | 37,11 ha ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | |
| Położenie na mapie Polski  Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie – został utworzony na mocy zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dnia 11 maja 1989 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. Nr 17, poz. 120). Jest rezerwatem leśnym (fitocenotycznym), utworzonym na obszarze 37,11 ha. Przedmiotem ochrony w rezerwacie są zbiorowiska leśne wykształcone w postaci grądu, łęgu jesionowo-olszowego i boru mieszanego.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Rezerwat przyrody "Dęby Napiwodzkie" położony jest na terenie nadleśnictwa Jedwabno, w odległości około 5 km na południowy-zachód od miejscowości Jedwabno (powiat szczycieński). Centralną część rezerwatu stanowi dobrze wyodrębniony, ciągnący się południkowo, subglacjalny wał ozowy wysokości około 10 m. Oz otoczony jest obniżeniami z licznymi rowami odwadniającymi, odprowadzającymi nadmiar wód do przepływającej bezpośrednio przy rezerwacie, po wschodniej jego stronie, rzeki Czarna.
Największą część rezerwatu (wyniesienia) zajmuje zbiorowisko grądu, zaliczone do odmiany subatlantyckiej Stellario-Carpinetum, mimo że obiekt ten położony jest poza naturalnym zasięgiem występowania buka. W wydzieleniach leśnych porośniętych przez to zbiorowisko występują liczne pomnikowe dęby, w wieku 300-350 lat oraz stare, około 200-letnie sosny. Niewielki fragment rezerwatu, w północno-zachodniej części obiektu, zajmuje bór mieszany pochodzenia antropogenicznego, na żyznym siedlisku lasu świeżego. Najbardziej oddalone od wału ozowego, położone w obniżeniach terenowych, zewnętrzne części rezerwatu zajmuje łęg jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum z olszami w wieku od 45-95 lat.
Zwierzęta
Mimo że rezerwat "Dęby Napiwodzkie" położony jest w odległości zaledwie 300 m od szosy Jedwabno-Nidzica, stanowi teren dość odludny, na którym schronienie znajduje wiele gatunków zwierząt. Łącznie stwierdzono tu bytowanie 17 ssaków, 68 ptaków, 4 gadów, 4 płazów oraz 25 motyli. Wśród nich znajdują się gatunki bardzo rzadkie, zagrożone w Polsce i Europie (m.in. wilk, wydra, bóbr).
Rośliny
Dotychczas w rezerwacie "Dęby Napiwodzkie" i na terenie proponowanym do włączenia do rezerwatu stwierdzono 20 gatunków mszaków i 215 gatunków roślin naczyniowych. Występują tu m.in. gatunki objęte ścisłą ochroną: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko i podkolan biały. Ochroną częściową objęte są: kopytnik pospolity, konwalia majowa, kruszyna pospolita i marzanka wonna. Rzadkimi w kraju gatunkami, obecnymi w rezerwacie są: czartawa drobna, skrzyp zimowy, gwiazdnica długolistna i konietlica łąkowa.
Grzyby
W rezerwacie „Dęby Napiwodzkie” wyróżniono dotychczas ponad 100 gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych). Ten stosunkowo niewielki obiekt zabezpiecza populacje wielu rzadkich w kraju gatunków. Oprócz gatunków chronionych (14 gatunków) oraz porostów zagrożonych wymarciem w skali kraju (36 gatunków) odnotowano tu liczną grupę taksonów charakterystycznych dla dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych, w tym 14 gatunków mających status wskaźników niżowych lasów puszczańskich. Szczególnie interesująca jest lichenobiota starych dębów, obejmująca wiele gatunków bardzo rzadkich w kraju, m.in. Calicium adspersum, Caloplaca lucifuga, Chaenotheca phaeocephala, Cliostomum corrugatum i Pertusaria flavida. W rezerwacie występuje granicznik płucnik Lobaria pulmonaria, dla którego leśnicy wyznaczyli strefę ochrony. Na szczególną uwagę zasługuje Buellia violaceofusca – gatunek podany niedawno jako nowy dla bioty krajowej, z jednego stanowiska na Pojezierzu Kaszubskim, w rezerwacie „Dęby Napiwodzkie” został stwierdzony w roku 2012. Na uwagę zasługuje obfite występowanie pawężnicy łuseczkowatej (Peltigera praetextata), porostu objętego ścisłą ochroną, wymierającego w kraju (kategoria EN na "Czerwonej Liście").
Dotychczas nie prowadzono szczegółowych badań grzybów wielkoowocnikowych rezerwatu „Dęby Napiwodzkie”. Na starych dębach częstym gatunkiem jest ozorek dębowy Fistulina hepatica. W rezerwacie stwierdzono gatunki z „Czerwonej Listy”, rzadkie i zagrożone w skali kraju: Tremella foliacea i Pleurotus pulmonarius.
Ciekawostki
Rezerwat „Dęby Napiwodzkie” jest jednym z ogniw potencjalnego specjalnego obszaru ochrony siedlisk „Ostoja Napiwodzko-Ramucka” w ramach programu Natura 2000 (kod PLH280026).
Bibliografia
H. Chudyba, Z. Endler: Przyroda projektowanego rezerwatu Ostańce Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 2 (43): 52-61, 1987.
S. Dąbrowski, B. Polakowski, L. Wołos: Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999.
D. Kubiak, A. Zalewska, G. Fiedorowicz: Porosty i grzyby wielkoowocnikowe na tle zbiorowisk leśnych południowej Warmii i Mazur. W: H. Ciecierska, C. Hołdyński (red.), Dziedzictwo przyrodnicze Warmii, Mazur i Powiśla: 181-191. Przewodnik do warsztatów terenowych 56. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego pt. “Interdyscyplinarne i aplikacyjne znaczenie nauk botanicznych”, Olsztyn 24-30 czerwca 2013 r.
Plan Ochrony Rrezerwaty Przyrody „Dęby Napiwodzkie”. [w:] Rozporządzenie wojewody warmińsko-mazurskiego nr 45 z dnia 8 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planów ochrony dla rezerwatów przyrody. Załącznik nr 15. Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 190. Poz. 2673.
Linki zewnętrzne
pl.wikipedia.org, Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie [21.04.2014]
