Ramienica kolczasta

Ramienica kolczasta
Chara aculeolata
{{{L}}}
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	Charophyta
Klasa	ramienice właściwe
Rząd	ramienicowce
Rodzina	ramienicowate
Rodzaj	Ramienica
Gatunek	Ramienica kolczasta
Synonimy

Ramienica kolczasta ( Chara aculeolata Kütz. in Rchb.. ) – gatunek rośliny należący do rodziny ramienicowatych (Charophyceae) rzędu ramienicowców (Charales)

Morfologia

Ramienica kolczasta jest dość dużym glonem, osiągającym do 80 cm długości. Plecha słabo rozgałęziona, szarozielona, zielonopomarańczowa lub zielona, zwykle silnie inkrustowana węglanem wapnia. Nibyłodyga gruba (0,6-1,8 mm średnicy), a międzywęźla o zmiennej długości (1–10 cm). Plecha. Wytwarza bulwki chwytnikowe. Roślina jednopienna. Okorowanie dwurzędowe, czasem trzyrzędowe. Rzędy główne wyraźnie przeważają nad bocznymi. Nibyliście długie (1,5–8 cm) i cienkie (0,5 mm średnicy), 7–12 (zwykle 8) w okółku, rzadko dłuższe od międzywęźli, wygięte na zewnątrz. Nibyliście złożone z 5–7 członów, z których ostatni, zwykle jedno- lub dwukomórkowy, nieokorowany i szerszy od okorowanych. Nibylistki długie i cienkie, zewnętrzne zwykle krótsze od wewnętrznych (na płonnych nibyliściach, zwłaszcza w pierwszych węzłach, zróżnicowanie mniejsze). Wewnętrzne nibylistki dłuższe od lęgni i tępo zakończone. Kolce zmienne o nieregularnych kształtach od małych, brodawkowatych po długie, igłowate. Występują pojedynczo, choć czasem po dwa, trzy w pęczku. W dolnych międzywęźlach słabiej wykształcone. Przylistki bardzo zmienne w dwurzędowych okółkach, zwykle dłuższe w górnym okółku (wałeczkowate lub wałeczkowato-igiełkowate), a w dolnym brodawkowate. Rzadziej oba okółki mało zróżnicowane – wałeczkowato-igiełkowate. Plemnie dość duże(0,5 mm średnicy), pojedyncze, pomarańczowe, zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści. dwukrotnie mniejsze od lęgni. Lęgnie jasnobrązowe pojedyncze, zazwyczaj w trzech, pięciu pierwszych węzłach nibyliści. Koronka duża (0,2 mm wysokości), lekko rozchylona, o gładkich krawędziach. Oospory ciemnobrązowe.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek występujący wodach słodkich, znosi niewielkie zasolenie. Nie występuje w wodach szybko płynących. Preferuje jeziora o niezbyt wysokiej trofii (mezotroficzne lub słabo eutroficzne), o zasadowych wodach. Obecny zwykle w wodach płytkich litoralu, na mulistym podłożu, gdzie sięga do 4 m głębokości,. Może występować w małych zbiornikach (w tym w torfiankach), a nawet rowach. Tworzy zespół roślinny Charetum aculeolatae w postaci zwartej łąki ramienicowej. Występowanie Występuje na terenie Europy. W Polsce w całym kraju, ale gatunek rzadki Na Warmii i Mazurach ramienica kolczasta odnotowana została na obszarze Natura 2000 Jezioro Karaś.

Wartość użytkowa

Ramienica kolczasta w Polsce jest objęta ochroną całkowitą. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski jako gatunek wymierający ( kategoria E) . W Wielkiej Brytanii ma status gatunku narażonego. Występowanie jej zbiorowiska jest podstawą do objęcia zbiornika, w którym występuje, ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea) w systemie Natura 2000

Ciekawostki

Ramienica kolczasta jest zaliczana jest do tzw. makroglonów czyli glonów widocznych gołym okiem, w większości potocznie nazywanych wodorostami. Jest gatunkiem bardzo zmiennym . W płytkich wodach, w strefie falowania, zazwyczaj formy są mniejsze i delikatniejsze, zielone lub zielonopomarańczowe, natomiast w wodach głębszych tworzy formy bardziej wydłużone, zielone lub szarozielone.
Gatunkami podobnymi do ramienicy kolczastej są ramienica omszona i ramienica zwyczajna
Ramienice to bardzo stara, istniejąca od 420 milionów lat grupa makroskopowych glonów, zaliczanych niedawno jeszcze do gromady Chlorophyta.
Ramienice ze względu na występowanie w czystowodnych ekosystemach oraz wrażliwość na pogorszenie stanu jakościowego wód uważane są za czułe bioindykatory. Od roku 2004, 20 z 34 gatunków ramienic, stwierdzonych w polskich wodach podlega ochronie całkowitej.

Bibliografia

Pełechaty M., Pukacz A.: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 46–47, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ramienica_kolczasta
http://pl.wikipedia.org/wiki/Charophyta
Dz. U. z 2014 r. Nr 0, poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin
http://www.gios.gov.pl//zalaczniki/artykuly/Ramienice_klucz.pdf

http://pl.wikipedia.org/wiki/Makroglony