Zalesie (gmina Dźwierzuty)

Zalesie
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Dźwierzuty
Sołectwo	Rańsk
Liczba ludności (2010)	185
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-120
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zalesie
Położenie na mapie Polski Zalesie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zalesie (niem. Saleschen, od 1906 r. Ingelheim) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 185 mieszkańców.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży na północnym brzegu Jeziora Rańskiego, w odległości 9 km na zachód od Dźwierzut, przy drodze wojewódzkiej nr 600.

Dzieje miejscowości

Początkowo – prawdopodobnie już z w XV wieku – istniał tu na 8 łanach folwark należący do dóbr rańskich. Od XVIII wieku był to samodzielny dwór, do którego należała pobliska wieś Kałęczyn. Około 1900 roku majątek ten obejmował również dwa folwarki pomocnicze: Stary Folwark (Stary Kałęczyn) oraz Nowy Folwark i liczył ogółem 32,5 łana. Od początku XIX wieku majątek był własnością rodziny von Massenbach. W latach 30. XX wieku przeszedł na własność skarbu państwa i był oddawany w dzierżawę.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

• 1782 r. – 3 gospodarstwa

• 1818 r. – 26 osób, 1 gospodarstwo

Zabytki

• dwór z pierwszej połowy XIX wieku, położony na wysokim brzegu jeziora, nawiązujący do neogotyku angielskiego, jednokondygnacyjny, duży owalny podjazd; cały zespół dworsko–parkowy jest obecnie własnością prywatną
• park dworski projektu Johanna Larassa z 1865 roku, otaczający dwór i schodzący do jeziora, biegnie przezeń długi podjazd do dworu; rzadkie gatunki drzew
• na obrzeżu majątku położony na wzgórku dawny cmentarz rodowy, do którego prowadzi brzozowa aleja

Turystyka

Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: Małszewko – Budy – Grądy – Grodziska – Zalesie – Rogale – Przytuły – Targowska Wola – Popowa Wola – Orzyny – Targowo – Jabłonka.

Przyroda

Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [23.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [23.08.2013]