Huta Żuławska

Huta Żuławska
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Milejewo
Liczba ludności (2010)	150
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Huta Żuławska
Położenie na mapie Polski Huta Żuławska
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Huta Żuławska (niem. ') – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Milejewo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 150 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Olender.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 4 km na północ od Milejewa, przy drodze wojewódzkiej nr 504.

Dzieje miejscowości

iewielka wioska położona przy drodze biegnącej z Elbląga do Fromborka i Braniewa. Założył ją 13 czerwca 1301r., zapewne na miejscu jakiejś osady pruskiej, komtur elbląski i nadał sołectwo oraz 5 wolnych włók Janowi Wolgastowi. Ogółem osada uzyskała 30 włók i ten stan posiadania utrzymywał się w następnych stuleciach.

Po wojnie trzynastoletniej i wyzwoleniu Prus spod panowania krzyżackiego Huta należała do starostwa tolkmickiego. Znajdując się przy uczęszczanym szlaku drogowym narażona była podczas przemarszów wojsk na grabieże i zniszczenia. Lustracja starostwa tolkmickiego z 18 października 1664r. wykazywała pobyt we wsi jedynie 4 kmieci zamiast 6, którzy gospodarowali tutaj przed drugim najazdem szwedzkim. Zaginęli równiez dwaj zagrodnicy, a po ich chałupach pozostały jedynie pogorzeliska. Czynna była karczma, której dzierżawca Hans Spelman posiadał 3 włóki. Od 15 i pół włóki odrabiali chłopi po jednym dniu w tygodniu i płacili 19 florenów 30 groszy zamiast 38 kur, a także po korcu żyta i pszenicy, tzw. płużnego.

Nadto z pozostałych 6 włók opłacali czynsz w wysokości 60 florenów. Dalszą opłatą było "gajowe" wynoszące po 1 florenie i 20 groszach od konia. Wolno im było wyrobić 3 beczki piwa w ciągu roku. Sołtys płacił ze swoich 5 włok należność z różnych tytułów w wysokości 19 florenów 42 grosze i był zobowiązany do przewożenia, w razie potrzeby, kamieni i wałow młyńskich. Jego obowiązkiem było rząd we wsi czynić i szarwark rozkazować. Karczmarz jedną włokę miał wolną, z jednej odrabiał szarwark, a od następnej płacił rocznie 13 florenów 38 groszy. Kościołowi w Pogrodziu wnoszono ze dwuch (sic!) włok osiadłych, po dwa korce owsa i po korcu jęczmienia.

Mieszkańcy Huty uzyskiwali potwierdzenie przywileju od króla Augusta II Sasa w dniu 20 lipca 1699r. Do tego czasu ciężary w postaci robocizn i szarwarków wzrosły znacznie w porównaniu z wyżej podanymi. W XVIIIw. nastąpiła dalsza ich podwyżka. Po pierwszym rozbiorze Polski miejscowość weszła w skład domeny tolkmickiej i odtąd znosiła jarzmo panowania pruskiego aż do 1945r.

Pierwsza wiadomość o miejscowej szkole pochodzi z końca XVIIIw. Około 1800r. nauczycielem był Marcin Kamiński, a nadzór nad szkołą sprawował proboszcz z Pogrodzia. Klasa szkolna i mieszkanie nauczyciela mieściły się w skromnej chałupie krytej słomą. Budynek szkolny wzniesiono dopiero w 1896r. Około połowy XIX stulecia otwarto we wsi szkołę ewangelicką dla dzieci miejscowych oraz z Rychnów i Przybyłowa, a później i Zajączkowa. Lekcje odbywały się na zmianę w wymienionych miejscowościach, dzieci i nauczyciel podążali co pewien czas na zajęcia do innej wioski. Po II wojnie światowej czynna była we wsi 4-klasowa szkoła podstawowa.

Bibliografia

1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Milejewo [data dostępu: 5.05.2014]
2. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.05.2014]