Katolicka Szkoła Polska w Giławach
| Katolicka Szkoła Polska w Giławach | |
| | |
| Data założenia: | 02.06.1931 |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Giławy |
Katolicka Szkoła Polska w Giławach – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Powstała w 1931 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel Tomasz Setny.
Spis treści
Historia
Szkolę polską w Giławach otwarto 2.06.1931 r. Uruchomiono ją w izbie wynajętej od gospodarza Ziemskiego. Obowiązki kierownika objął nauczyciel Tomasz Setny. Podczas obchodów Święta Dziecka w Purdzie Wielkiej w 1932 r. miał miejsce napad hitlerowskiej bojówki z Pasymia na szkołę w Giławach. Napad na szkołę był skierowany przeciwko nauczycielowi Setnemu - obywatelowi polskiemu. Po tych wydarzeniach zmniejszyła się do sześciu liczba dzieci w polskiej szkole. W tej sytuacji, aby nie dopuścić do zamknięcia szkoły, Towarzystwo Szkolne na Warmię dokonało zamiany nauczycieli. Do Giław przyszedł nauczyciel z obywatelstwem niemieckim Edward Turowski z Nowej Kaletki, zaś do szkoły w Nowej Kaletce przeniesiono Tomasza Setnego. Dzieci giławskiej szkoły 13.01.1935 r. brały udział w zjeździe dzielnicowym Związku Polaków w Olsztynie. Pomimo odebrania prawa nauczania nauczycielowi Edwardowi Turowskiemu, naciskach na kolejnego nauczyciela Franciszka Schnarbacha w celu przejścia do pracy w szkole niemieckiej i ciągłej obserwacji nauczyciela Pawła Trzcińskiego szkoła w Giławach przetrwała do sierpnia 1939 r.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929r.
Kadra pedagogiczna
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
Osiągnięcia
W szkole w Giławach kwartalną konferencję regionalną dla nauczycieli szkół polskich zorganizowano 03.09.1938 r.. Konferencja stanowiła formę dokształcania, na której lekcję pokazową przeprowadził nauczyciel Franciszek Schnarbach.
Uczniowie/Absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Giławach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1931 - 1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1931 - 10 osób
- 1932 - 7 osób
- 1933 - 11 osób
- 1934 - 10 osób
- 1935 - 8 osób
- 1936 - 8 osób
- 1937 - 9 osób
- 1938 - 7 osób
- 1939 - 9 osób
Absolwentami Szkoły Polskiej w Giławach są m.in. Paweł Jeleniewski, który podjął dalszą naukę w Gimnazjum Polskim w Bytomiu oraz Jan Margowski - uczeń gimnazjum w Kwidzynie
Ciekawostki
W 1969 r. z okazji 40-lecia szkolnictwa polskiego na Warmii, Mazurach i Powiślu zorganizowano wycieczkę do Giław, gdzie przygotowano uroczystość m.in. dla Pawła Trzcińskiego - ostatniego nauczyciela szkoły polskiej w Giławach.
Tablica pamiątkowa
Na budynku domu nr 30 w Giławach umieszczono pamiątkową tablicę z napisem:
Tu w latach 1930 – 1939
Mieściła się polska szkoła
Świadectwo polskości
Ziemi Warmińskiej.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
