Kukułka Fuchsa

Kukułka Fuchsa
Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó)
{{{L}}}
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Rodzaj	Kukułka
Gatunek	Kukułka Fuchsa
Synonimy
stoplamek Fuchsa

Kukułka Fuchsa ( Dactylorhiza fuchsii . ) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae),rzędu szparagowców (Asparagales).

Morfologia

Kukułka Fuchsa jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 30 cm, a w sprzyjających warunkach dorasta nawet do 70 cm. Łodyga prosta, cienka , kanciasta, zielona z, szerokimi, osadzonymi skrętoległe, lancetowatymi liśćmi dolnymi, w liczbie od 3-6, pokrytymi plamkami. Górne liście obejmujące łodygę. Kwitnie od kwietnia do czerwca. Kwiaty średniej wielkości bladoróżowe do ciemnofioletowych z bordowym rysunkiem, zwykle bezwonne, zebrane w gęsty kwiatostan typu kłosa, położony w szczytowej części pędu. Warżka z bardzo zmiennym wzorem w kształcie punktów i linii, łatka środkowa warżki ostra i dłuższa od bocznych. Boczne płatki silnie odgięte w tył. Znamię słupka pokryte jest lepką, bogatą w glukozę substancją przywabiającą owady. Jedynie robotnice pszczoły miodnej potrafią się dostać do nektaru, zabierając jednocześnie kilka lub nawet kilkanaście pyłkowin. Owocem jest torebka z dużą ilością bardzo drobnych nasion, rozsiewanych przez wiatr.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce notowany na terenie całego kraju, uważany jest jednak za roślinę rzadką . Rośnie w żyznych wilgotnych lasach olszowych, na brzegach wód, na podmokłych łąkach i torfowiskach, czasami na skrajach łąk i w podmokłych zaroślach na granicy z lasem. Lubi gleby wilgotne, żyzne, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Jest mrozoodporna, bez okrywy śnieżnej znosi dobrze niskie temperatury.
Na Warmii i Mazurach występuje w rezerwacie Uroczysko Kramnik i w Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich.

Wartość użytkowa

Roślina objęta jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, o kategorii zagrożenia V - w grupie gatunków narażonych na wyginięcie .Największym zagrożeniem dla gatunku są skutki działalności człowieka; osuszanie i melioracja terenów, regulacja rzek oraz niszczenie lasów łęgowych. Zagraża jej także zarastanie torfowisk i łąk.

Ciekawostki

Kukułka Fuchsa jako jeden z nielicznych gatunków z tego rodzaju oferuje owadom nektar –tym różni się od pozostałych kukułek (stoplamków) .
Często gatunek ten uważany jest za podgatunek kukułki plamistej (D. maculatasubsp. fuchsii). Oba gatunki są bardzo podobne. Do niedawna nie były od siebie odróżniane i często ze sobą mylone. Największe różnice między nimi dotyczą budowy kwiatu.
Kukułka Fuchsa Tworzy mieszańce z gółką długoostrogową, kukułką bzową, k. krwistą, k. Russowa i k. szerokolistną. Gatunek zróżnicowany na sześć podgatunków:Dactylorhizafuchsiisubsp. carpatica (Batoušek& Kreutz) Kreutz - występuje na Słowacji; Dactylorhizafuchsiisubsp. fuchsii - rośnie w całym zasięgu gatunku Dactylorhizafuchsiisubsp. hebridensis (Wilmott) Soó - występuje na Wyspach Brytyjskich; Dactylorhizafuchsiisubsp. okellyi (Druce) Soó - rośnie na Wyspach Brytyjskich;Dactylorhizafuchsiisubsp. psychrophila (Schltr.) Holub - występuje w zachodniej i północnej Europie oraz północnej Azji; Dactylorhiza Fuchsie subsp. sooana (Borsos) Borsos - rośnie w Czechach, Słowacji i na Węgrzech

Bibliografia

Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006,

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Kuku%C5%82ka_Fuchsa
http://www.wigry.win.pl/storczyki/sto_kuk.htm