Popowa Wola

Popowa Wola
Źródło: archipelag.ceik.eu
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Dźwierzuty
Liczba ludności (2010)	304
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-120
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Popowa Wola
Położenie na mapie Polski Popowa Wola
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dworek w Popowej Woli.
Źródło: archipelag.ceik.eu

Popowa Wola (niem. Pfaffendorf, Gut Pffafendorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 304 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimiera Klobuszeńska, prezes działającego we wsi od 2009 r. Stowarzyszenia "Wioska Żurawi".

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży na północny wschód od Dźwierzut.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w pierwszej połowie XV wieku (brak dokładnej daty), wchodziła w skład rozległych dóbr rańskich i należała do Küchmeistrów. W 1579 roku obejmowała 40 łanów. W połowie XVII wieku istniała tu wieś i samodzielny majątek. Dwór wzniesiono w połowie XIX wieku. Na początku XX wieku 206 hektarów w Popowej Woli wykupili Polacy, niejacy Gąsowski i Michalski. W tym czasie działała tu cegielnia. Podczas I wojny światowej wieś została częściowo zniszczona. W pierwszej połowie XX wieku majątek w Popowej Woli należał do rodziny von Biebersteinów, pod koniec lat 20. oddany w dzierżawę; obejmował wówczas 375 ha.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

• 1782 r. – 13 gospodarstw

• 1818 r. – 194 osoby, 28 gospodarstw

• 1939 r. – 307 osób

Zabytki

• dwór z drugiej połowy XIX wieku, pozostałość dawnego zespołu dworsko-folwarcznego; obecnie własność Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa
• pozostałości parku dworskiego, projektu Johanna Larassa
• stajnia – jedyny dobrze zachowany element dawnego folwarku
• budynek dworca kolejowego, z czerwonej cegły
• budynek szkoły z 1908 roku, na kamiennych fundamentach
• dawny cmentarz ewangelicki, w pobliżu dworca kolejowego; w narożniku kwatera wojenna, w której pochowanych jest 2 oficerów i 14 żołnierzy armii rosyjskiej poległych w sierpniu i grudniu 1914 roku (kilku zmarłych w 1918 roku, prawdopodobnie jeńcy pracujący w okolicznych majątkach); cmentarz poważnie zniszczony, ale kwatera zachowana w dość dobrym stanie
• mogiła na cmentarzu rodowym; pochowanych jest tu 3 żołnierzy armii niemieckiej poległych 27 sierpnia 1914 roku

Turystyka

Miejscowość znajduje się na szlaku pałacowo-dworskim: Małszewko – Budy – Grądy – Grodziska – Zalesie – Rogale – Przytuły – Targowska Wola – Popowa Wola – Orzyny – Targowo – Jabłonka.

Ciekawostki

• We wsi realizowany jest projekt Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie pod nazwą "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur".

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
Knercer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [23.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [23.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [23.08.2013]