Gąsiorowo (gmina Purda)

Gąsiorowo
Gąsiorowo. Galeria rzeźb. Autor: Władysław Katarzyński. Źródło: www.naszawarmia.pl [09.07.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Purda
Liczba ludności (2010)	53
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Gąsiorowo
Położenie na mapie Polski Gąsiorowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Gąsiorowo (niem. Lichtestein) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 53 mieszkańców. Gąsiorowo wchodzi w skład sołectwa Giławy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Krzysztof Świdroń.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 3 km na południowy wschód od Giław.

Dzieje miejscowości

Wieś założona przez zasadźcę Sebastiana Lichtensteina, który przywilejem księcia pruskiego Albrechta z 18 marca 1564 roku otrzymał 4 łany sołeckie i 48 łanów czynszowych, by rozdzielić je następnie wśród chłopów. Założenie osady nastręczało jednak sporo trudności, toteż samo Gąsiorowo (nazwane tak przez osadników z Mazowsza) otrzymało w sumie 18 łanów (w tym 4 sołeckie), natomiast resztę włączono do obszarów wiejskich Zaborowa i Krzywonogi, co zresztą wcale nie pomogło, gdyż w rejonach tych stale brakowało osadników. W niemałym stopniu przyczyniła się do tego w 1657 roku wyprawa wojsk polskich, posiłkowanych przez Tatarów pod wodzą Gosiewskiego. Król polski wysłał go do Prus dla odwetu na elektorze Fryderyku Wilhelmie, który zdradziecko sprzymierzył się ze Szwedami przeciwko Polsce. W rezultacie jeszcze w 1700 roku Gąsiorowo i sąsiednie wsie całkowicie opustoszały. W 1741 roku sprowadzono tu 5 rodzin szarwarkowych pracujących na rzecz folwarku królewskiego w Jęczniku. Jednak w 1785 roku Gąsiorowo określano jako wieś czynszową. Było w niej 9 domów i 66 mieszkańców. Już w XVII wieku Gąsiorowo posiadało filię szkoły parafialnej w Pasymiu. W okresie wojen napoleońskich w 1807 roku w pobliskich lasach gubili się podobno francuscy żołnierze – do dzisiaj odnajdywane są monety francuskie i guziki z mundurów żołnierskich. W 1939 roku istniało 11 gospodarstw chłopskich. Większość z nich liczyła od 20 do 100 ha. Gąsiorowo to wieś o tradycjach mazurskich, ewangelickich. Położona jednak na granicy z katolicką Warmią miała ludność mieszaną – w 1935 roku było tu 73 katolików należących do parafii w Giławach. W 1975 roku Gąsiorowo włączono do obszaru gminy Purda.

Turystyka

Gąsiorowo ma w znacznym stopniu charakter wsi letniskowej; w miejscowości i okolicach zlokalizowane są gospodarstwa agroturystyczne.

Kultura

We wsi znajduje się prywatna galeria rzeźby sakralnej, którą zgromadził nieżyjący już ksiądz Jan Suwała, proboszcz z Giławy. Po przejściu na emeryturę duchowny poświęcił się rzeźbie ludowej; efekty jego pasji można podziwiać w galerii pod gołym niebem. W miejscowości odbywają się również plenery artystyczne.

Bibliografia

Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Strona Gminy Purda - historia wsi [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Moje Mazury [09.07.2014]
Strona Gminy Purda [09.07.2014]