Romankowo

Romankowo
Dwór w Romankowie. Fot. oczko. Źródło: www.zabytki.ocalicodzapomnienia.eu
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Sępopol
Liczba ludności (2010)	302
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Romankowo
Położenie na mapie Polski Romankowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Romankowo (niem. Romsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 302 mieszkańców (łącznie z Karolewem i Miedną). W skład sołectwa wchodzą wsie Romankowo i Miedna. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Mikołaj Borówko.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 21 km na wschód od Bartoszyc i 3 km na wschód od Sępopola, przy granicy z powiatem kętrzyńskim.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w 1468 roku jako wieś czynszowa na prawie chełmińskim na 60 łanach. Nazwa wsi wywodzi się od imienia jej sołtysa – Romana. W XVI wieku chłopskie łany zostały przejęte przez majątek ziemski, który kolejno należał do rodów zu Eulenburgów, von der Groebenów i von Hoverbecków. U schyłku XIX wieku był on własnością niejakiego Zimmermanna i zajmował powierzchnię 978 ha, a więc zaliczał się do większych dóbr w powiecie (stan na 1889 rok).

Szkołę we wsi założono w 1733 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 79 uczniów, a zatrudnionych było dwóch nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie, a w latach 60. wybudowano dla niej nową siedzibę. Placówkę zlikwidowano w 1977 roku w ramach reorganizacji sieci szkolnej.

Po 1945 roku Romankowo stało się siedzibą sołectwa. Przy wsi funkcjonowało Państwowe Gospodarstwo Rolne Miedna, utworzone na bazie dawnego majątku. W 1978 roku wieś miała 59 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie zajmowały obszar 631 ha. Pięć lat później spis powszechny wykazał we wsi 50 budynków mieszkalnych. Ponadto w miejscowości znajdowały się: świetlica, punkt biblioteczny, sala kinowa na 60 miejsc, sklep wielobranżowy oraz siedziba leśnictwa.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 243 osoby
• 1933 – 429 osób
• 1939 – 457 osób
• 1983 – 275 osób

Turystyka

• Przez wieś przebiega szlak rowerowy "Bociana Białego": Sępopol – Romankowo – Lwowiec – Wanikajmy – Gaj – Smodajny – Dzietrzychowo – Miedna – Sępopol.

Zabytki

• dwór w Romankowie z parkiem (1 ha), przełom XIX i XX wieku
• zabudowania folwarku: stodoła, dwie obory, stodoła z chlewnią, dom oborowego, kolonia domów robotników folwarcznych
• cmentarz ewangelicki z końca XIX wieku, zdewastowany, nieliczne ślady wykopanych grobów

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]