Borowe

Borowe
Wjazd do wsi Borowe, Moje Trasy Rowerowe [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Sorkwity
Sołectwo	Borowe
Liczba ludności (2012)	125
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	11 - 731
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Borowe
Położenie na mapie Polski Borowe
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Borowe (niem. Borrowen, Borowen, od 1938 r. Prausekn) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś liczy 125. mieszkańców. Obecnie (2013 r.) funkcję sołtysa pełni Jarosław Bałdyga,ref>Gmina Sorkwity [07.06.2014].

Położenie

Wieś znajduje się nad Jeziorem Dłużec. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują się zasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna). Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy: Jezioro Stromek, Jezioro Warpuńskie, Jezioro Zyndackie, Jezioro Gielądzkie, Jezioro Lampasz. Wzdłuż Jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia. Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od Jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano ok. 1548 r. Starosta sześcieński – Jerzy von Rechenberg sprzedał Bartoszowi (dawny starosta Wydryn) 40 włók nad Jeziorem Borowskim (Dłużec) oraz 20 włók w Zakątku Maradzkim. Wieś otrzymała 8 lat wolnizny. Nazwa miejscowości pochodzi od boru, na skraju którego powstała. W 1563 r. książę Albrecht nadał plebanowi sorkwickiemu Maciejowi Waniowskiemu, 4 włóki w Borowskim Lesie. Ok. 1760 r. funkcjonowała tutaj szkoła, w której nauczano po polsku. W 1818 r. uczęszczało do niej 21 uczniów, a w 1935 r. 66. Część dzieci chodziła do szkoły w Grabowie. W 1785 r. było tu 25 dymów, w 1815 r. – 35, 1838 r. – 24. W 1815 r. we wsi było 161 mieszkańców, w 1838 r. – 244. W XX w. zabudowa wsi przyjęła kształt mazurskiej ulicówki, ciągnącej się wzdłuż Jeziora Dłużec.

Gospodarka

We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne.

Ludzie związani z miejscowością

Ze wsią związana jest postać Fryderyka Ziemka, który przeciwstawił się akcji germanizacyjnej i rozpowszechniał język polski w Prusach.

Bibliografia

Kujawski Wojciech,Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2006.

Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. I, Warszawa 1880.
Kinlis (dyskusja) 18:17, 19 wrz 2013 (CEST)