Gaj (gmina Sępopol)
| Gaj | |
| | |
 Gaj. Zabudowania z początku XX wieku
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bartoszyce |
| Sołectwo | Lipica |
| Liczba ludności (2010) | 120[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Gaj | |
| Położenie na mapie Polski  Gaj | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Gaj (niem. Grünhof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 120 mieszkańców (łącznie z miejscowościami Melejdy, Romaliny i Smodajny). Wieś wchodzi w skład sołectwa Lipica, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Ryszard Dudek[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równienie Sępopolskiej, 27 km na północny wschód od Bartoszyc i 12 km na północny wschód od Sępopola, w pobliżu granicy państwowej z obwodem kaliningradzkim.
Dzieje miejscowości
Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Prawdopodobnie przez większość swoich dziejów był to niewielki majątek ziemski. W połowie XIX wieku Gaj liczył 87 mieszkańców (stan na 1857 rok). Do 1945 roku miejscowość wchodziła w skład parafii ewangelickiej w Garbnie.
Po II wojnie światowej wieś włączono do sołectwa Lipica. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu państwowe gospodarstwo rolne. Według spisu powszechnego z 1983 roku Gaj składał się z 16 budynków mieszkalnych tworzących zwartą zabudowę. We wsi znajdował się punkt biblioteczny; miała ona elektryczne oświetlenie ulic, a także sieć wodociągową na odcinku 1100 m. Gaj liczył wówczas 171 mieszkańców.
Turystyka
- Przez wieś przebiega szlak rowerowy "Bociana Białego": Sępopol – Romankowo – Lwowiec – Wanikajmy – Gaj – Smodajny – Dzietrzychowo – Miedna – Sępopol
Zabytki
- Park dworski z 15 bukami i 2 dębami - pomnikami przyrody; styl krajobrazowy; zachował się w dawnych granicach, lecz obecnie układ kompozycyjny nieczytelny, obiekt zaniedbany, zachował się fragment alei grabowej i dwa stawy
- Cmentarz ewangelicki rodzinny na terenie parku dworskiego z połowy XIX wieku; zachowały się nieliczne fragmenty nagrobków i metalowe ogrodzenia kwater; stan bardzo zły
- Zespół folwarczny z przełomu XIX i XX wieku (34,3 ha): rządcówka, cielętnik, stajnia i obora, obora i chlewnia, stodoła, suszarnia i spichlerz, lodownia; kolonia mieszkalna robotników folwarcznych: trzy dwojaki i jeden trojak oraz zabudowania gospodarcze; układ przestrzenny zespołu dobrze zachowany
- Wzdłuż drogi Gaj - Melejdy na odcinku 500 m piękna aleja lipowa
Bibliografia
- Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [data dostępu: 5.03.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
Zobacz też
