Zielonka Pasłęcka

Zielonka Pasłęcka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Pasłęk
Liczba ludności (2010)	596
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zielonka Pasłęcka
Położenie na mapie Polski Zielonka Pasłęcka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zielonka Pasłęcka (niem. Grünhagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 596 mieszkańców (łącznie z Kielminkiem i Wójtowizną). W skład sołectwa wchodzą wsie: Zielonka Pasłęcka, Kielminek, Wójtowizna, Gajówka, Kudyński Bór i Stacja PKP Zielonka Pasłęcka. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystyna Krasińska.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 8 km na południe od Pasłęka, przy drodze krajowej nr 7, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Przed 1945 rokiem była to jedna z największych wsi dawnego powiatu Miejscowość została założona około roku 1483. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z lat 1402-1408. Występowała wówczas pod nazwą Grunehayn. Wieś obejmowała obszar 64 łanów, działała w niej również karczma. We wspomnianym 1483 roku komtur pasłęcki Filip von Angelbach wystawił przywilej lokacyjny dla Zielonki. W 1543 roku Zielonka Pasłęcka była wsią kościelną zamieszkałą przez 28 chłopów, karczmarza i 2 zagrodników. W czasie przemarszu wojsk szwedzkich w 1659 roku miejscowość została doszczętnie zniszczona. Jednak w 1774 roku miała już liczyć 358 mieszkańców. Wśród nich byli również Polacy.

Przedwojenny budynek dawnej szkoły w Zielonce Pasłęckiej

W 1839 roku wybudowano szosę, która połączyła wieś z Pasłękiem. W 1849 roku w miejscowości uruchomiono placówkę pomocnic duszpasterskich - diakonis, która funkcjonowała do 1945 roku. W 1875 roku Zielonka Pasłęcka była zamieszkana przez 961 osób. W 1882 roku uruchomiona została linia kolejowa, a w miejscowości wybudowano dworzec. Od 1905 roku w miejscowości działała agentura pocztowa. Pięć lat później w okolicy przeprowadzane były manewry wojsk cesarskich. W 1939 roku wieś liczyła 787 mieszkańców - 746 ewangelików i 22 katolików. Naprzeciwko budynku dworcowego działała mleczarnia, druga natomiast była usytuowana w centrum wsi. Została jednak zamknięta w 1934 roku. W Zielonce działały również dwie gospody i stacje benzynowe. We wsi funkcjonowała również trzyklasowa szkoła. Przed 1945 rokiem w miejscowości żyło i pracowało 6 stolarzy, 2 cieśli, 2 piekarzy, 4 krawców, 2 kowali, rzeźniak o zegarmistrz. Eveline Wichmann była miejscową położną i pielęgniarką. Przed miejscowym kościołem ustawiono pomnik ku czci poległcyh w czasie I wojnie światowej mieszkańców parafii, który rozebrano w 1949 roku. W Zielonce działała także szkoła rolnicza oraz księgarnia. Ostatnim wójtem wsi był Otto Penner.

W czasie II wojny światowej znajdował się tutaj obóz zbiorowego zakwaterowania robotników przymsowych, w którym przebywali głównie Polacy. Między czerwcem a sierpniem 1945 roku do Zielonki przybyli Polacy wysiedleni z Wołynia. Pierwszym powojennym wójtem został Maksymilian Malik. Miejscową szkołę uruchomiono w dawnej niemieckiej placówce. W jednej z gospód urządzono prywatny sklep, druga natomiast została przekształcona w pierwszą siedzibę posterunku Milicji Obywatelskiej. W Zielonce uruchomiono również restaurację. Budynek został później zaadaptowany na potrzeby Spółdzielni Samopomoc Chłopska. We wsi działa jednostka straży pożarnej. W 1966 roku oddano do użytku nowy szkolny budynek. Obecnie w miejscowości funkcjonuje ośrodek zdrowia, poczta i gospoda.

Edukacja

• Szkoła Podstawowa w Zielonce Pasłęckiej

Kultura

W miejscowości działa Dom Kultury.

Zabytki

• Barokowy kościół z 1792 roku z wieżą, wzniesioną w 1778 roku.
• Drewniano-murowany wiatrak holenderski z początku XIX stulecia
• Dwa drewniane domy (nr 43 i 69) z początku XIX wieku
• Budynek dawnej szkoły

Bibliografia

1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
2. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]
5. Lech Słodownik, Zielonka Pasłęcka [data dostępu: 5.06.2014]
6. Szkoła Podstawowa w Zielonce Pasłęckiej] [data dostępu: 5.06.2014]