Parafia pw. św. Jakuba w Butrynach

Parafia pw. św. Jakuba w Butrynach
Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Butrynach, źródło: Archidiecezja Warmińska [29.10.2014]
Siedziba	Butryny
Adres	Butryny 22, 11-032 Butryny
Data powołania	1412 r.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	warmińska
Dekanat	Olsztyn IV - Jaroty
Kościół	Kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła w Butrynach

Parafia pw. św. Jakuba w Butrynach — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Olsztyn IV - Jaroty należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Butrynach. Od 2000 r. proboszczem parafii jest ks. kan. mgr Jan Pietrzyk.

Historia parafii

W roku 1412, kiedy Butryny otrzymały lokację, istniała już prawdopodobnie parafia. Pierwszy kościół wymieniany w dokumentach z XIV wieku, był konstrukcji drewnianej i spłonął w 1682 roku. Siedem lat później rozpoczęto budowę murowanej świątyni w stylu barokowym. Konsekracji nowego kościoła dokonał w 1724 roku biskup Jan Franciszek Kurdwanowski. Ta świątynia także spłonęła w czasie pożaru w 1886 roku i odbudowana została w latach 1887–1888 w stylu neogotyckim, z wykorzystaniem starych murów. Kościół jest budowlą salową na rzucie prostokąta z szerokim, płaskim ryzalitem w elewacji wschodniej. Ołtarz główny ma styl barokowy i pochodzi z 1681 roku. W bocznym ołtarzu znajduje się obraz z XVII wieku przedstawiający św. Antoniego z Dzieciątkiem. Obecny kształt kościoła uzyskano dopiero w 1934 roku, kiedy to ukończono budowę kościelnej wieży. W kościele w Butrynach witano każdego nowego biskupa Warmii podczas uroczystego wjazdu do diecezji. Nowo mianowani biskupi przyjeżdżali starym traktem warszawskim, biegnącym przez pobliskie Bałdy.

Butryny. Kościół parafialny katolicki. Elewacja południowa. Fot. Wünsch Carl 1929. Stan przed ukończeniem wieży zachodniej. ©IS PAN, źródło: Ciekawe Mazury [2.10.2014]

Na polach pod Bałdami powstała Aleja Biskupów z tablicami informacyjnymi, poświęconymi wszystkim 51 dotychczasowym biskupom warmińskim. Zbudowano tam też symboliczne Wrota Warmii. Od 2008 roku corocznie w pierwszą sobotę lipca odbywa się tam uroczystość pn. Kiermas Warmiński, podczas której można m.in. obejrzeć rekonstrukcję historycznego wjazdu biskupa na Warmię. Na terenie parafii znajduje się kościół filialny pw. św. Józefa w Nowej Wsi, zakupiony od gminy ewangelicko-augsburskiej w roku 1978 jako wotum księży dla diecezji warmińskiej.

Butryny. Kościół parafialny katolicki. Wnętrze. Widok w stronę ołtarza głównego. Fot. Wünsch Carl 1929. ©IS PAN. Źródło: Ciekawe Mazury [2.10.2014]

Kler parafialny

Proboszczowie:

• Sebastian Rembowski (od 1563)
• Paweł Ossanowski (od 1574)
• Maciej Janowski (od 1575)
• Maciej Smolenski (od 1586)
• Jan Pokrzywnicki (od 1598)
• Piotr Smolejnski (od 1601)
• Walenty Bibersänger (od 1610)
• Adam Risch (od 1616)
• Albert Sternius (od 1622)
• Jerzy Sosnowski (od 1623)
• Łukasz Neugebaür (od 1635)
• Michał Zaleski (od 1649)
• Jerzy Roganski (od 1663)
• Adam Kantek (od 1666)
• Michał Teschner (od 1670)
• Piotr Gehrmann (od 1673)
• Jan Ziemen (od 1676)
• Łukasz Krokowiński (od 1680)
• Jan Długosielski (od 1682)
• Jan Grotkowski (od 1984)
• Jan Lielienthal (od 1686)
• Tomasz Rehwalt (od 1690)
• Franciszek Klobuzeński (od 1695)
• Grzegorz Zombecki (od 1697)
• Michał Miąszkiewicz (od 1727)
• Franciszek Weiß (od 1740)
• Jan Kraus (od 1749)
• Florian Bähr (od 1765)
• Klemens Gerigk (od 1776)
• Jan Grocki (od 1780)
• Michał Wróblewski (od 1800)
• Jan Lenart (od 1804)
• Jan Mateblowski (od 1808)
• Walenty Kłosowski (od 1811)
• Jan Strojek (od 1822)
• Michał Mateblowski (od 1831)
• Franciszek Krause (od 1845)
• Otto Stobbe (od 1849)
• Mikołaj Rochon (od 1856)
• Antoni Schwent (od 1887)
• Bernhard Renkel (od 1888)
• Wacław Osiński (od 1905)
• Hugo Bleske (1933)
• Paweł Katczorowski (od 1933)
• Robert Preuss (od 1939)
• Antoni Sikorski (od 1940)
• Józef Biess (od 1941)
• August Scharnowski (1942–1950)
• Bolesław Pętlicki (1953–1954)
• Antoni Szubski (1954–1956)
• Rafał Godziński (1956–1962)
• Franciszek Malinowski (1962–1992)
• Romuald Mężyński (1992–2000)
• Jan Pietrzyk (od 2000)

W latach 1883-1884 wikarym parafii był ks. Walenty Barczewski (1856-1928) – działacz narodowy, etnograf, pisarz, redaktor, historyk.

Filie parafii

• kościół filialny pw. św. Józefa w Nowej Wsi

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Butryny: Kościół św. Jakuba Starszego] [2.10.2014]