Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Olsztynie

Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Olsztynie
Logo Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Olsztynie
Rok założenia	1948 r.
Siedziba	ul. K. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, pok. 340 (Centrum Nauk Humanistycznych UWM w Olsztynie)
Profil działalności	stowarzyszenie


Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Olsztynie – stowarzyszenie powstałe w 1948 r., organizacja pożytku publicznego; jeden z 55 oddziałów PTH stowarzyszenia działającego od 1886 r.

Okładka monografii poświęconej Oddziałowi, © Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Olsztynie

Olsztyńska Biblioteka Historyczna, © Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Olsztynie

Historia

Oddział PTH powstał 26 V 1948 r. z inicjatywy grupy nauczycieli jako odpowiedź na brak stowarzyszenia zrzeszającego historyków i miłośników historii. W założycielskim zarządzie znaleźli się m.in. dr Stefan Kotarski, ówczesny kurator okręgu szkolnego, dr Irena Pietrzak-Pawłowska, dyrektorka Państwowego Liceum Żeńskiego w Olsztynie, oraz Emilia Sukertowa-Biedrawina. Oddział podczas założycielskiego spotkania liczył 20 członków, a większość z nich stanowili nauczyciele historii, którzy należeli do Okręgowego Ośrodka Dydaktyczno-Naukowego Historii i Nauki w Polsce.

Oddział, zgodnie z nauczycielską profesją jego członków, zajął się przede wszystkim popularyzacją historii Warmii i Mazur. Prawie od momentu założenia borykał się jednak z kryzysem, groziło mu nawet rozwiązanie (w 1952 r. Oddział liczył 5 członków). Z kryzysu wychodzono stopniowo, m.in. przejmując Stację Naukową Instytutu Zachodniego (1953), organizując w 1954 r. Walne Zgromadzenie Delegatów PTH, na które przyjechało z całej Polski ok. 120 osób, i zakładając Sekcje Archiwalne w Szczytnie, Mrągowie i Morągu (1955).

W 1957 r. Towarzystwo liczyło już 109 członków i stale się rozwijało, czego dowodem było powierzenie mu organizacji Walnego Zjazdu PTH w 1962 r.

Od powstania Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego (1963) Oddział funkcjonował w jego cieniu, nie mając takiego zaplecza finansowego. Sytuacja zmieniła się w drugiej połowie lat 70. XX w., kiedy sukcesywnie rosło zainteresowanie działalnością popularyzatorską, a do PTH zapisywały się nowe osoby. W 1987 r. Oddział liczył rekordową liczbę 219 członków i posiadał trzy Koła: w Bartoszycach (od 1978), Nidzicy (od 1980) i Szczytnie (od 1986). Koła zostały rozwiązane w latach 1991-1992.

W 1997 r. po raz kolejny Oddział zorganizował Walne Zgromadzenie Delegatów PTH, a w następnym roku powołał do życia Koło w Mrągowie, które funkcjonuje do dziś. Największym wyzwaniem Oddziału była organizacja XVIII Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich pod hasłem "Powrót do źródeł" (16-19 IX 2009 r.). To największe święto historyków, odbywające się co pięć lat pod patronatem Prezydenta RP (prezydent Lech Kaczyński był obecny na inauguracji Zjazdu), zgromadziło kilka tysięcy uczestników. W czasie Zjazdu obradowało 18 sympozjów specjalistycznych oraz 5 sesji, w ramach których odbyło się 21 sympozjów. Wygłoszono w sumie prawie 310 referatów. Sekcja studencka Zjazdu obradowała w 5 podsekcjach, w których wygłoszono 50 referatów, natomiast sekcja doktorancka obradowała w 4 podsekcjach, w których przedstawiono 35 prelekcji. Dzień po Zjeździe Oddział zorganizował kolejne Walne Zgromadzenie Delegatów PTH. W ramach Oddziału od kilku lat prowadzi działalność Sekcja Studencka. Obecnie Oddział liczy (razem z Kołem w Mrągowie) 149 członków.

Prezesi Oddziału

• Stefan Kotarski (26 V 1948 – 15 XI 1948)
  
• Irena Pietrzak-Pawłowska (17 I 1949 – IX 1949)
  
• Władysław Adamczyk (IX 1949 – 28 IV 1951)
  
• Stefan Kubica (28 IV 1951 – 10 V 1952)
  
• Tadeusz Grygier (10 V 1952 – 11 IV 1962)
  
• Zygmunt Lietz (11 IV 1962 – 17 VI 1964)
  
• Michał Płocica (17 VI 1964 – 1967)
  
• Stanisław Szostakowski (1967 – 3 IV 1970)
  
• Zygmunt Lietz (3 IV 1970 – 13 III 1974)
  
• Tadeusz Filipkowski (13 III 1974 – 10 III 1976)
  
• Janusz Jasiński (10 III 1976 – 1984)
  
• Stanisław Achremczyk (1985 – 1991)
  
• Janusz Jasiński (1991 – 1998)
  
• Norbert Kasparek (1998 – 3 IV 2001)
  
• Andrzej Kopiczko (3 IV 2001 – 12 I 2004)
  
• Andrzej Korytko (od 12 I 2004)
  

Członkowie Honorowi PTH z Oddziału w Olsztynie

Tadeusz Grygier
Janusz Jasiński
Jan Obłąk
Władysław Ogrodziński
Emilia Sukertowa-Biedrawina
Andrzej Wakar
Alojzy Szorc


Członkowie Oddziału w Zarządzie Głównym PTH

Stanisław Achremczyk
Janusz Jasiński
Bohdan Łukaszewicz
Norbert Kasparek (obecnie)
Andrzej Korytko (obecnie)

Statut

Oddział prowadzi działalność w oparciu o Statut Polskiego Towarzystwa Historycznego ze zmianami uchwalonymi 20 września 2009 r.

Cele

Celem Towarzystwa jest pogłębianie wiedzy historycznej i jej upowszechnianie (§ 6 Statutu). Towarzystwo realizuje wyznaczone cele poprzez m.in.:

• badania nad przeszłością, zwłaszcza regionalną;
• wypowiadanie się m.in. w sprawach ważnych dla rozwoju nauk historycznych, zachowania świadectw przeszłości i przekazywania wiedzy o dziejach oraz kształtowania świadomości historycznej społeczeństwa;
• organizowanie posiedzeń, konferencji, zebrań naukowych;
• samodzielne lub wspólnie z innymi organizacjami i instytucjami przygotowywanie wykładów publicznych i odczytów, wystaw i pokazów, organizowanie wycieczek o tematyce historycznej, a także podejmowanie innych działań w celu popularyzacji nauk i zagadnień historycznych;
• prowadzenie działalności wydawniczej zarówno naukowej, jak i popularnonaukowej z zakresu historii;
• współpracę z organami administracji państwowej i samorządowej, szkołami wyższymi, a także z innymi instytucjami w sprawach badań naukowych i popularyzacji historii;
• współdziałanie z pokrewnymi stowarzyszeniami i organizacjami w kraju i za granicą.

Zarząd

Od 2013 r. Zarząd Oddziału działa w składzie:
prezes – Andrzej Korytko
wiceprezes – Jan Gancewski
sekretarz – Łukasz P. Fafiński
zastępca sekretarza – Danuta Jamiołkowska
skarbnik – Izabela Socka
zastępca skarbnika – Sławomir Augusiewicz
członkowie: Norbert Kasparek, Wiktor Knercer, Izabela Lewandowska, Kinga Lisowska, Artur Rusowicz, Andrzej Szmyt, Miron Wolny.

Komisja Rewizyjna działa w składzie: Piotr Grabowski (przewodniczący), Krystyna Hołownia, Ryszard Tomkiewicz.


Siedziba Oddziału:
ul. K. Obitza 1,
10-725 Olsztyn,
pok. 340 (Centrum Nauk Humanistycznych UWM w Olsztynie).

Formy działalności

Oddział prowadzi działalność naukową, organizując sympozja i konferencje oraz popularyzatorską poprzez organizowanie wykładów i odczytów. Od 2010 r. głównym projektem jest cykl popularnonaukowy, będący jednocześnie audycją radiową pn. Olsztyński Wehikuł Czasu, który dzięki współpracy z Muzeum Warmii i Mazur odbywa się w Salach Kopernikowskich olsztyńskiego zamku, a współorganizatorami są: Wydział Humanistyczny UWM w Olsztynie, Radio UWM FM.
Oddział prowadzi działalność wydawniczą, m.in. w tym celu została powołana wspólnie z Wydziałem Humanistycznym UWM w Olsztynie seria wydawnicza pn. Olsztyńska Biblioteka Historyczna. Rokrocznie Oddział organizuje eliminacje do Olimpiady Historycznej na szczeblu okręgowym. Obecnie przewodniczącym jest Norbert Kasparek, a sekretarzem Barbara Krysztopa-Czupryńska.


Bibliografia

Gancewski J., Gieszczyński W., Korytko A., Wierni Klio. 60 lat Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, Olsztyn 2008.
pth.olsztyn.pl [22.10.2014]
pth.net.pl [22.10.2014]
zpieniadzemprzezwieki.pl [22.10.2014]