Stękiny

Stękiny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jonkowo
Liczba ludności (2010)	235
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Stękiny
Położenie na mapie Polski Stękiny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Stękiny (niem. Stenkienen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 235 mieszkańców.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, 8 km na południowy zachód od Jonkowa i 11 km na zachód od Olsztyna. Przebiega przez nią droga wojewódzka nr 527.

Dzieje miejscowości

Jest to najstarsza wieś na terenie obecnej gminy. W 1343 roku biskup Herman z Pragi powierzył Prusowi Santopowi założenie wsi na 30 łanach na dawnym pruskim polu osadniczym zwanym Sculpain. Wieś poważnie ucierpiała podczas wojen polsko-krzyżackich w XV i w początkach XVI wieku; po ostatniej z nich odłogiem leżało tu pięć łanów ziemi. Po ponownym zagospodarowaniu wieś nadal liczyła 30 łanów, z których trzy należały do sołtysa, a pozostałe uprawiali chłopi czynszowi. We wsi działała karczma. Obszar Stękin nie zmienił się do XVIII wieku; przed 1772 rokiem sołtys w dalszym ciągu posiadał trzy łany, zaś karczmarz – pół łanu. We wsi działał kowal i kołodziej.

Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię; w 1820 roku wieś posiadała 22 budynków mieszkalnych. W tym samym czasie uruchomiono w Stękinach szkołę elementarną, jednak bardzo szybko została ona zamknięta, a dzieci wysłano do szkoły w Wołownie. W 1861 roku wieś obejmowała powierzchnię 633 ha, z czego około 12% stanowiły lasy. Szkołę we wsi założono ponownie po I wojnie światowej.

Obecnie we wsi działa sklep spożywczo-przemysłowy oraz trzy gospodarstwa rolne nastawione głównie na produkcję mleka; w 2007 roku założono tu świetlicę.

Liczba mieszkańców w następujących latach wynosiła:

• 1820 – 117 osób
• 1857 – 218 osób
• 1861 – 241 osób
• 1933 – 314 osób
• 1939 – 280 osób

Turystyka

W miejscowości funkcjonuje gospodarstwo agroturystyczne "Domek w lesie" W. J. Piesiak.

Zabytki

• dzwonnica
• kapliczka z dzwonniczką
• kapliczka przydrożna
• kapliczka domkowa z połowy XVIII wieku
• kapliczka z dzwonniczką z początku XIX wieku (szerzej zob. Kapliczki w Stękinach)
• dwa przydrożne krzyże z połowy i z końca XIX wieku
• dom nr 12 z drugiej połowy XIX wieku oraz chałupa nr 7 z przełomu XIX i XX wieku

Bibliografia

Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
jonkowo.pl [05.03.2014]
bip.warmia.mazury.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Dom Warmiński [05.03.2014]