Szyleny

Szyleny
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Braniewo
Liczba ludności (2010)	368
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Szyleny
Położenie na mapie Polski Szyleny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Szyleny (niem. Schillgehnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Braniewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. W 2010 roku liczyła 368 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Szyleny, Szyleny–Kolonia, Szyleny PGR, Rydzówka, Bemowizna, Brzeszczyny i Marcinkowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Paweł Szakiewicz.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Warmińskiej, na wschód od Pasłęki, 6 km na południe od Braniewa, przy drodze krajowej nr 22 na odcinku Elbląg – granica państwowa.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona około 1284 roku, gdy biskup Henryk Fleming nadał 60 łanów położonych na polach Syrien i Clopien Henrykowi Hundirthusen vel Hunderthuben. Ze swej strony ten ostatni zobowiązał się do wystawienia dwóch służb zbrojnych. Szybko jednak zdecydował się na sprzedaż majątku niejakiemu Henrykowi, który przybrał nazwisko Syrien. On też 16 czerwca 1290 roku otrzymał od biskupa nowy przywilej. Część majątku przeznaczono na wieś - na 40 łanach osadzono ludność pruską. W 1328 roku wieś otrzymała od biskupa Jordana ponad sześć łanów lasu. Na pozostałych 20 łanach pierwotnego nadania wykształcił się majątek Bemowizna. Szyleny znacznie ucierpiały podczas wojen polsko–krzyżackich w XV i na początku XVI wieku. W trakcie ostatniej z nich (1519-1521) zostały całkowicie spustoszone. Ponowne zasiedlenie przebiegało powoli. W 1533 roku osadzono zaledwie sześć łanów; osiem łanów w dzierżawę wzięli chłopi z okolicznych wsi. W 1554 roku mieszczanin z Braniewa Grzegorz Drackow zobowiązał się osadzić własnym sumptem 12 łanów, a w 1565 roku biskup Stanisław Hozjusz nadał Pawłowi Birkmanowi dwułanowe sołectwo –był to pierwszy sołtys w dziejach wsi. Ostatecznie dopiero w 1586 roku wieś była w pełni zagospodarowana. Ziemię uprawiało tam wówczas 10 gospodarzy (w tym sołtys), a w połowie XVII wieku siedmiu chłopów i sołtys. Podczas "potopu szwedzkiego" Szyleny ponownie zostały zniszczone; spłonęły trzy gospodarstwa, a inne zostały opuszczone. Po I rozbiorze Polski była to wieś królewska. Szkoła we wsi powstała w XVIII wieku (przed 1778 rokiem).

Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 11 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 23 w handlu i komunikacji.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:

• 1783 r. – 21 gospodarstw rolnych

• 1820 r. – 136 osób, 24 gospodarstwa rolne

• 1857 r. – 278 osób

• 1905 r. – 285 osób

• 1933 r. – 336 osób

• 1939 r. – 330 osób, 71 gospodarstw domowych

Szkolnictwo

• szkoła podstawowa

Bibliografia

Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]