Parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
| Parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce | |
| | |
 Bazylika Mniejsza Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce. Fot. Marek i Ewa Wojciechowscy. Źródło: Wikimedia Commons
| |
| Siedziba | Święta Lipka |
| Adres | Święta Lipka 29, 11-440 Reszel |
| Data powołania | 1816 r. |
| Wyznanie | katolickie |
| Kościół | rzymskokatolicki |
| Archidiecezja | warmińska |
| Dekanat | Kętrzyn I - południowy zachód |
| Kościół | Bazylika Mniejsza Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce |
| swlipka.org.pl | |
Parafia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Kętrzyn I - południowy zachód należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Świętej Lipce. Obecnie (2014 r.) proboszczem parafii jest o. dr Aleksander Jacyniak.
Spis treści
Historia parafii
Historia Świętej Lipki sięga XIV wieku, ale znana jest tylko z przekazów ludowych. Jednen z nich mówi, że w kętrzyńskim zamku więziony był pewien człowiek, którego skazano na śmierć. W oczekiwaniu na egzekucję zwrócił się w gorliwej modlitwie do Matki Bożej, Pocieszycielki strapionych. W noc przed egzekucją ukazała mu się Maryja, dała nóż i klocek drewna i poleciła wystrugać figurkę, którą później miał postawić na lipie przy drodze do Reszla. Rano, kiedy stanął przed sądem, pokazał piękną figurę Matki Bożej i opowiedział o swoim objawieniu. Uznano, iż to jest znak błogosławieństwa Bożego i uwolniono skazańca. Ten odszukał lipę i umieścił na niej figurę, która wnet zasłynęła cudami.
W XVII wieku znany był tylko jeden dokument sprzed reformacji, który stwierdzał, że w roku 1491 istniała w Świętej Lipce kaplica obsługiwana przez księdza. Kiedy nastał okres reformacji i czas sekularyzacji zakonu krzyżackiego, cześć oddawaną świętym uznano za bałwochwalstwo. Wówczas w 1524 roku zniszczono również i Świętą Lipkę. Ciaritius opisuje, jak starosta z Kętrzyna Wolff von Heideck zebrał gromadę ludzi i po przybyciu do kaplicy zniszczył ją, a figurę Matki Boskiej wrzucił do Jeziora Wirowego. Ponieważ wypływała na wierzch, zakopano ją "w ciemnym i brudnym miejscu".
Ona jednak pojawiała się ciągle na gruzach kaplicy. Wtedy zniszczono ją zupełnie albo ogniem, albo innym niegodziwym sposobem. Lipę wycięto, a cegły i belki z kaplicy wywieziono do Kętrzyna i użyto przy budowie fundamentów stajni zamkowej.
Wraz ze zburzeniem kaplicy nie ustał kult Matki Bożej. O tym, że nieustannie przychodzili tu pielgrzymi, pisze Caspar Henneberger: To bałwochwalstwo było tak głęboko zakorzenione u wielu, zwłaszcza mieszkających blisko Warmii biskupiej, że przychodzili nocami, zapalali świeczki i wykonywali bałwochwalcze praktyki, mimo że kaplica była już zburzona, a pielgrzymki zabronione pod karą szubienicy i niektórzy z tego powodu już powieszeni. Mimo tak trudnej sytuacji katolicy nieustannie starali się o odzyskanie Świętej Lipki. Ostatecznie w 1617 roku Stefan Sadorski, sekretarz króla Zygmunta III Wazy, wykupił ziemię, na której była dawniej kaplica. Rok później przystąpiono do oczyszczania terenu. Nowo wybudowaną kaplicę 19 listopada 1619 roku poświęcił biskup Szymon Rudnicki. 30 stycznia 1631 r. odbyło się uroczyste wprowadzenie jezuitów do kościoła i klasztoru.
W 1685 roku jezuici przygotowywali teren pod budowę kościoła, gromadzili materiały, ścięto część wzgórza, zasypano bagna, a grunt umacniano, wbijając gęsto długie pale olchowe okute na końcu żelazem. Kamień węgielny poświęcił biskup warmiński kardynał Michał Radziejowski 1 listopada 1687 roku. Kościół został konsekrowany 15 sierpnia 1693 roku przez biskupa Jana Stanisława Zbąskiego. W dalszej kolejności wybudowano dom zakonny oraz czworoboczne obejście krużgankowe z narożnymi kaplicami.
Brewe kasacyjne zakonu jezuitów papieża Klemensa XIV na terenie Prus ogłoszone zostało w 1780 roku. Wówczas biskup warmiński Ignacy Krasicki powołał o. superiora Franciszka Rymkiewicza na proboszcza, a pozostałych ojców jezuitów uczynił jego pomocnikami. Jednak parafia nie została formalnie zatwierdzona przez władze pruskie, które zamierzały przejąć sanktuarium w Świętej Lipce. Dzięki zabiegom biskupa Józefa von Hohenzollerna do tego nie doszło.
W roku 1798 księża ze Świętej Lipki prowadzili misje w następujących miejscowościach: Barciany, Ełk, Gąbin, Gierdawa, Giżycko, Gołdap, Kętrzyn, Mikołajki, Mrągowo, Nordenbork, Ryn, Olecko, Orzysz, Pisz, Srokowo i Węgorzewo. Parafia w Świętej Lipce formalnie została zatwierdzona w 1816 roku.
W roku 1816 do parafii należały miejscowości: Bezławki, Stąpławki, Stachowizna, Łazdoje, Wilkowo, Grabno, Pieckowo, Pudwągi, Siemki, Jurkowo, Krakoty, Skatniki, Pasterzewo, Widryny, Lembruk, Śpiglówka, Pilec i miasto Pisz. Od 1945 roku sanktuarium opiekują się jezuici polscy.
Największym wydarzeniem religijnym w historii sanktuarium była koronacja obrazu Matki Bożej Świętolipskiej. Odbyła się 11 sierpnia 1968 roku na ołtarzu polowym ustawionym na podium przed krużgankami. Aktu koronacji dokonał prymas Stefan Wyszyński. Uroczystą sumę odprawił kardynał Karol Wojtyła, a kazanie wygłosił prymas. W uroczystości wzięło udział 33 biskupów i około 100 tysięcy wiernych. W 1983 roku Jan Paweł II nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej.
Duchowni parafii
Zobacz:
- Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003.
- Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945–1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006.
Filie parafii
Domy zgromadzeń zakonnych na terenie parafii
- Towarzystwo Jezusowe
Grupy działające na terenie parafii
- Chór parafialny
- Służba Liturgiczne
Zobacz też
Archidiecezja Warmińska
Bazylika Mniejsza Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce
Figura Matki Bożej na Lipie w Bazylice w Świętej Lipce
Kamienny krucyfiks w kościele Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Świętej Lipce
Rzeźba Matki Bożej Niepokalanej w Bazylice w Świętej Lipce
Portret Stefana Sadorskiego w Bazylice w Świętej Lipce
Świętolipskie Wieczory Muzyczne
Bibliografia
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
Najlepszy sołtysowy chór, "Posłaniec Warmiński", panorama parafii [19.10.2014]
Pielgrzymi z bliska i daleka "Posłaniec Warmiński" [26.10.2014]
Parafia Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Świętej Lipce, pl.wikipedia.org [26.10.2014]
