Rudka

Rudka
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	szczycieński
Gmina	Szczytno
Liczba ludności (2010)	746
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	12-100
Tablice rejestracyjne	NSZ
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rudka
Położenie na mapie Polski Rudka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rudka (niem. Hamerudau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 746 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Danuta Tomaszewicz.

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim na granicy Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży nad rzeką Wałpuszą, w odległości 4 km na południowy wschód od Szczytna.

Dzieje miejscowości

Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już wieś ziemiańska, obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano młyn wodny. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była wsią czynszową. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów. Należała do parafii ewangelickiej w Szczytnie.

Obecnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:

• 1782 r. – 9 gospodarstw

• 1818 r. – 91 osób, 21 gospodarstw

• 1858 r. – 21 gospodarstw

• 1939 r. – 343 osoby

Szkolnictwo

W miejscowości działa szkoła podstawowa i oddział przedszkolny.

Zabytki

• budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę. Obecnie szkoła została przebudowana w taki sposób, że prawie nie widać jej starej części, która była również wielokrotnie modernizowana.
• kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47
• dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, na północny zachód od wsi, przy leśnej drodze. Cmentarz został uporządkowany i jest wykorzystywany przez społeczność wsi. Pozostałości po dawnym cmentarzu nie zostały przy tym zniszczone.

Turystyka

• szlak pieszy mazursko-kurpiowski - przebieg trasy: Szczytno – Rudka – Małdaniec – Lipowiec – Radostowo – Klon

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 30-37.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [24.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [24.08.2013]