Stefania Martowicz
| Stefania Martowicz | |
| | |
 Źródło: Archiwum rodzinne Anny Martowicz
| |
| Data i miejsce urodzenia | 24 sierpnia 1909 r. Miechów |
| Data i miejsce śmierci | 25 listopada 1996 r. Lidzbark Warmiński |
| Zawód | nauczycielka, działaczka w sferze kultury i w ZHP. |
(1909-1996) - nauczycielka, działaczka w sferze kultury i w ZHP.
Spis treści
Biografia i działalność zawodowa
Urodziła się 24 sierpnia 1909 r. w Miechowie, w rodzinie drobnego kupca. W jej dziecięcych latach rodzina przeprowadziła się do Krakowa. Tam w 1916 r. rozpoczęła naukę w szkole prowadzonej przez zakonnice. W wieku 11 lat osierociła ją matka i duża część odpowiedzialności za wychowanie młodszego rodzeństwa spadło na nią.
W latach dwudziestych ubiegłego wieku uczyła się w Gimnazjum Królowej Jadwigi we Lwowie, a po maturze w dwuletniej szkole handlowej. W roku 1937 kończy studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, zdobywając dyplom magistra filologii polskiej. Zarówno w szkole średniej, jak i na Uniwersytecie utrzymuje się i pokrywa koszty nauki wyłącznie z własnej pracy, udzielając korepetycji.
W latach 1937-1939 podejmuje pracę nauczycielską w szkole powszechnej w Sokalu, woj. lwowskie. W czasie okupacji niemieckiej w latach 1941-1944 wraz z mężem Janem Martowiczem (1904-1968) pracuje w szkole podstawowej w Busku nad Bugiem. W tym czasie prowadzi też tajne nauczanie na poziomie szkoły średniej. W 1944 r. wobec licznych mordów na Polakach dokonywanych przez UPA w tym mieście, S.i J. Martowiczowie z dwojgiem małych dzieci, Anną i Jackiem, przenoszą się na Podkarpacie.
W lutym 1945 wraz z mężem podejmuje pracę w nowo zorganizowanym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Kołaczycach, w powiecie jasielskim. Uczy tam języka polskiego. Prowadzi też amatorski szkolny teatr. Na szkolnej scenie i w okolicznych miejscowościach wystawiane są opracowywane i reżyserowane przez nią utwory dramatyczne i komedie związane z polską i europejską literaturą. Mąż, nauczyciel muzyki, zapewnia im oprawę muzyczną. Ten rodzaj kulturalnej działalności pozalekcyjnej S.i J. Martowiczowie będą kontynuować pracując potem w Liceum Pedagogicznym w Lidzbarku Warmińskim. W kołaczyckiej szkole pod jej egidą działało też uczniowskie koło literackie, wydawano pod jej patronatem miesięcznik "Polonistyka". Opiekowała się tez bardzo aktywną żeńską drużyną ZHP.
Przybycie na Warmię
W roku 1950 rodzina Martowiczów przenosi się na Warmię i w roku szkolnym 1950/51 pracują już w Liceum Ogólnokształcącym w Biskupcu Reszelskim, a w latach 1951-1954 pani Stefania uczy języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Lidzbarku Warmińskim. Najdłużej (1954-1970) związana jest z Liceum Pedagogicznym w Lidzbarku Warmińskim. Wiele uczennic i uczniów poszło w jej ślady stając się po studiach polonistami w szkołach podstawowych i średnich. W pierwszej połowie lat sześćdziesiątych zdobywa zaocznie kwalifikacje do prowadzenia amatorskich teatrów w dwuletnim studium teatralnym w Krakowie.
Będąc od 1968 r. na emeryturze pracowała jeszcze po zlikwidowaniu w 1970 r. Liceum Pedagogicznego kilka lat w Liceum Ekonomicznym Zespołu Szkół Zawodowych w Lidzbarku Warmińskim. W latach 1974-1975 i 1980-1981 pracowała też zastępując urlopowaną nauczycielkę w Technikum Rolniczo-Łąkarskim w tym mieście. Jako polonistka zafascynowana była szczególnie epoką romantyzmu. Wysoko ceniła też twórczość regionalnej poetki Marii Zientary Malewskiej. Cieszyła się bardzo wysokim autorytetem nie tylko wśród uczniów, ale również wśród nauczycieli jako wybitna polonistka, znakomity pedagog, a przede wszystkim jako niezwykle wartościowy człowiek.
Zmarła 25 listopada 1996 r. w Lidzbarku Warmińskim. Spoczywa na miejskim cmentarzu komunalnym.
Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej
- Honorowa Odznaka Zasłużonym dla Warmii i Mazur
- Złota Odznaka ZNP
Ciekawostki
- We wrześniu 1939 r. w czasie działań wojennych pracowała ochotniczo (na apel ZHP) jako sanitariuszka w szpitalu wojskowym we Lwowie.
- W 1981 r. z własnej inicjatywy i bezinteresownie przygotowała do egzaminu dojrzałości z języka polskiego ucznia będącego dłuższy czas w szpitalu, nie informując nikogo o swojej dodatkowej pracy.
Bibliografia
Hasło opracował Apolinary Zapisek po konsultacji z jej córką Anną Martowicz.
