Jagodnik

Jagodnik
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Milejewo
Liczba ludności (2013)	178
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jagodnik
Położenie na mapie Polski Jagodnik
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Jagodnik (niem. Behrendshagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Milejewo. Miejscowość w 2013 roku liczyła 178 mieszkańców. Funkcję sołtysa sprawuje Agnieszka Nadachewicz.

Położenie

Wieś położona jest w północno-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, około 4,5 km na zachód od Milejewa, w obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej.

Dzieje miejscowości

Wieś jest jedną z najstarszych miejscowości na Wysoczyźnie Elbląskiej. Do XIII wieku tereny, na których znajduje się Jagodnik, zamieszkiwane był przez ludność pruską. W czasie powstań plemion pruskich została ona niemal doszczętnie wytępiona przez Krzyżaków. Jej miejsce zajęli osadnicy niemieccy.
Nie zachował się żaden dokument świadczący o lokacji wsi. Rejestr czynszowy Starego Miasta Elbląga wymienia pod datą 1298 roku Berharda Helmslegera, który otrzymał las położony powyżej Nowego Krasnego Lasu (Neu Schönwalde), gdzie wkrótce powstała osada Bernhardishagen. Około 1315 roku wieś posiadała 35,5 włóki ziemi, za które odprowadzano ½ marki podatku (17 ¾ marki rocznie). Dodatkowo na rzecz kościoła pw. św. Mikołaja w Elblągu płacono dziesięcinę i tzw. podatek od świec. W 1400 roku wieś zajmowała 28 włók ziemi.
W 1830 roku do wsi należały 22 włóki i 22 morgi ziemi, za które płacono ponad 2 talary podatku rocznie. Do wsi należała też 1 włóka i 22 morgi ziemi, która jako własność gminna, była wolna od danin i gospodarował na niej sołtys (w 1868 roku działkę sołtysa sprzedano). W tym czasie we wsi było 11 gospodarstw i 13 domów zagrodników. Rok 1867 był w Jagodniku rokiem nieurodzaju. Prawie każda rodzina cierpiała głód. Ludności we wsi pomagał wówczas proboszcz z Milejewa (m.in. najbiedniejsi otrzymywali od niego ziemniaki do posadzenia).
W 1870 roku Jagodnik zajmował powierzchnię 518,5 ha, mieszkało w nim 15 chłopów czynszowych, 22 zagrodników i 37 pracowników rolnych. W roku 1872 miejscowość nawiedziła epidemia czarnej ospy. Wielu mieszkańców zmarło. Pochowano ich na małym cmentarzu na północ od wsi, przy drodze do Jeziora Martwego w Jeleniej Dolinie.
Już za czasów polskich istniała w Jagodniku szkoła. Początkowo była to tzw. szkoła wędrowna. W 1819 roku zbudowano bardzo skromny budynek szkolny. W 1843 roku dokonano jego rozbudowy - budynek został podmurowany i otrzymał przybudówkę. W latach 1898-1899 zbudowano nowy budynek szkoły (stary sprzedano za 501 marek). W czerwcu 1899 roku budynek szkoły został uroczyście poświęcony. W okresie międzywojennym Jagodnik miał 521 ha powierzchni i 371 mieszkańców.
Po II wojnie światowej Jagodnik był częścią gminy Łęcze w powiecie elbląskim, w województwie gdańskim. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa umiejscowiły ją w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim.

Liczba mieszkańców wsi w poszczególnych latach:

• 1852 - 333 osoby
• 1905 - 399 osób
• 1910 - 364 osoby
• 1933 - 386 osób
• 1939 - 346 osób
• 2009 - 159 osób

Turystyka

• Szlak Wysoczyzny Elbląskiej: Bażantarnia (Elbląg) – Jagodnik – Jezioro Martwe – Pagórki – rezerwat Buki Wysoczyzny Elbląskiej – Kadyny – Suchacz – Kamionek Wielki

Przyroda

• Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej

Ciekawostki

• 18 września 1900 roku w drodze z Elbląga do Kadyn przez Jagodnik przejeżdżała cesarzowa Augusta Wiktoria. Witali ją uroczyście uczniowie miejscowej szkoły tworząc szpaler powitalny. Tak samo witano cesarzową 22 września podczas jej powrotu z Kadyn.
• 18 sierpnia 1905 roku w Jagodniku przebywał cesarz Wilhelm II, gdzie jego obecność uświetniła odbywający się festyn wiejski. Niespełna 2 tygodnie później, w dniach 1–7 września, cesarz przebywał nieopodal Jagodnika, gdzie odbywały się manewry wojskowe z udziałem brygady kawalerii, które obserwował wraz ze sztabem. Manewry obserwowano z Owsianej Góry (niem. Haferberg - Czubatka), na której stała wówczas drewniana wieża obserwacyjna. Wieża ta była wysoka na 45 m. Została zniszczona podczas wichury w 1911 roku. Na jej miejscu, mieszkańcy Piastowa postanowili zbudować murowany zameczek, którego głównym elementem miała być nowa, postawiona z cegieł jeszcze wyższa wieża. Kamień węgielny pod budowę położono 28 grudnia 1913 roku. Plany te zniweczył wybuch I wojny światowej. Na wzniesieniu powstała prosta murowana wieża, która znacznie odbiegała od zaplanowanego projektu. Po wojnie utarł się zwyczaj rozpalania na wieży ognia w Noc Świętojańską

Bibliografia

Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [10.02.2015]
Plan odnowy miejscowości dla wsi Jagodnik, gmina Milejewo, powiat elbląski, województwo warmińsko – mazurskie na lata 2010 – 2017 [10.02.2015]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.02.2015]
BIP Urzędu Gminy Milejewo [10.02.2015]
historia-wyzynaelblaska.pl [10.02.2015]
Mapy Google Maps [10.02.2015]
www.westpreussen.de [10.02.2015]