Wąsatka
| Wąsatka | |
| | |
| Panurus biarmicus` | |
| Linnaeus, 1758 | |
| Panurus biarmicus Linnaeus, 1758 | |
 Dorosły samiec. Fot. Smudge 9000. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Rząd | wróblowe |
| Rodzina | Panuridae des Murs, 1860 |
| Rodzaj | Panurus Carl Ludwig Koch, 1816 |
| Gatunek | wąsatka |
| Synonimy | |
|
kobczyk zwyczajny
| |
| podgatunek | |
| |
Wąsatka (Panurus biarmicus) – gatunek niedużego ptaka osiadłego lub koczującego z rodziny wąsatek (Panuridae), zaliczany wcześniej do ogoniatek (Paradoxornithidae), pokrzewek (Sylviidae) lub tymaliowatych (Timaliidae). Najbliżej spokrewniony jest ze skowronkami (Alaudidae). Długość ciała – ok. 15-18 cm.
Spis treści
Charakterystyka
Ptak przypominający nieco sikorę, ale z długim, schodkowato zwężającym się ogonem. Ubarwienie ogólnie rudawobrązowe. Samiec ma głowę i kark popielate, z charakterystycznymi długimi i czarnymi plamami w kształcie "wąsów" na bokach głowy. Spód ciała jest biały z lekkim, różowym odcieniem, czarne podogonie, skrzydła w podłużne, czarno-rudo-białe pasy. Samica bardziej płowa, bez czarnych "wąsów" na głowie, z beżowym podogoniem i ogólnie o bardziej matowym upierzeniu.
Gatunek występuje na rozległych połaciach trzcin na obrzeżach jezior i stawów hodowlanych, a także w dolinach rzecznych ze starorzeczami porośniętych łanami szuwarów i na przymorskich zalewach.
Żywi się w okresie lęgowym i polęgowym owadami i innymi bezkręgowcami, a zimą – nasionami trzciny. Aby ułatwić sobie trawienie zjedzonych nasion trzcin połykają drobne kamyczki.
Gniazdo buduje nisko nad wodą, jest ono dobrze ukryte w kępie trzciny lub turzycy, w kształcie półkuli zbudowanej z szerokich, suchych liści trzcin i pałki, wyściełane kłoskami z kwiatostanów trzciny. Ptak towarzyski, żyje w stadach i często gniazduje w skupieniach.
Wąsatki to bardzo towarzyskie ptaki, przez cały rok trzymają się w grupach po kilkanaście osobników. Nie wykazuje one żadnych oznak terytorializmu.
</br>
Samica. Fot. Martin Mecnarowski. Źródło: Commons Wikimedia
Występowanie
Zamieszkuje Europę, Azję Środkową, Chiny i Azję Mniejszą. Wyróżniono kilka podgatunków:
- P. biarmicus biarmicus – zachodnia, środkowa i południowa Europa do południowo-zachodniej Rosji, Bałkanów i zachodniej Turcji
- P. biarmicus kosswigi – środkowo-południowa Turcja
- P. biarmicus russicus – środkowo-wschodnia i wschodnia Europa przez południową Rosję do północno-wschodnich Chin, Mongolii, Kazachstanu i środkowej Turcji
W Polsce nieliczny lub bardzo nieliczny ptak lęgowy niżu, częstszy na zachodzie kraju (tam lokalnie liczny).
Na Warmii i Mazurach wąsatkę odnotowano na obszarze Natura 2000 Zalew Wiślany należącym do sieci Natura 2000, a także w Rezerwacie Boczki, Rezerwacie Jezioro Karaś, Rezerwacie Jezioro Łuknajno, Rezerwacie Zatoka Elbląska.
W Polsce objęty jest ścisłą ochroną gatunkową, wymieniony w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt jako gatunek wymagający szczególnej uwagi oraz w Dyrektywie Ptasiej, zagrożony wycinaniem i wypalaniem trzcinowisk.
Zobacz też
Dziennik Ustaw 2004, nr 220, poz. 2237, isap.sejm.gov.pl [12.12.2014]
Wąsatka, pl.wikipedia.org [12.12.2014]
ptaki-polski.com [12.12.2014]
ptaki.info [12.12.2014]
przygodyprzyrody.pl/wasatka [26.10.2020]
Bibliografia
Richarz Klaus, Ptaki – przewodnik, Warszawa 2009.
Radziszewski Michał, Ptaki Polski, Warszawa 2011.
