Stowarzyszenie Warmińskie
| Stowarzyszenie Warmińskie | |
| | |
| Rodzaj organizacji | Stowarzyszenie społeczne |
| Profil działalności | zachowanie autonomii Warmii, przeprowadzenie reform społeczno-gospodarczych w regionie |
| Rok założenia | 1848 |
Stowarzyszenie Warmińskie (Ermländische Verein) - organizacja powstała w okresie Wiosny Ludów. Została założona 19 października 1848 roku w Ornecie.
Historia
Geneza powstania Stowarzyszenia Warmińskiego wiąże się bezpośrednio z sytuacją społeczno-gospodarczą, która doprowadziła do wybuchu Wiosny Ludów. Nieurodzaje 1844 i 1846 roku, następująca po nich klęska głodu, wzrost cen, doprowadził do zapaści gospodarczej na Mazurach i Warmii, typowo rolniczych rejonach. Bieda i głód doprowadziły wkrótce do zamieszek, wywołanych w większości przypadków przez dramatyczną sytuację bytową ludności. Postulaty Stowarzyszenia Warmińskiego nie miały jednak charakteru antypaństwowego czy antymonarchicznego. Co istotne, stanowiła inicjatywę osób duchownych. Na zebraniu założycielskim uchwalono statut organizacji, wystosowano również petycję do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Prus. Głównym celem Stowarzyszenia było dążenie do zachowania uprawnień ustrojowych Warmii, istniejących od 1815 roku. Stowarzyszenie Warmińskie było przeciwnie idei unifikacji państwa pruskiego. Członkowie organizacji podkreślali kwestię historycznej odrębności Warmii, a jednocześnie nawoływali do opracowania programu reform społeczno-gospodarczych dla tego obszaru. Powołanie Stowarzyszenia Warmińskiego nie wzbudziło aplauzu w środowiskach liberalnych, podkreślało jednak istnienie silnej odrębności Warmii, która przeniknęła do świadomości części mieszkańców tych ziem.
Osoby związane z organizacją
Z organizacją byli związani duchowni katoliccy:
- Martin Müller - proboszcz kościoła pw. św. Mikołaja w Elblągu
- Johann Gross - administrator parafii w Fiszewie
- Johann Eggert - proboszcz parafii w Borętach w pobliżu Gdańska
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
- Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
- Jasiński Janusz, Z zagadnień Wiosny Ludu na Warmii, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1960, nr 4, s. 533-535.
